ХРАНАТА НА БАЛКАНОТ И ВО ЕВРОПА Е НЕОПРАВДАНО СКАПА Решението можеби е во германскиот модел на маржи

Цените на храната неоправдано растат во Европската Унија, а особено на Балканот, и покрај бранот бојкоти на супермаркетите. Владите преземаат најразлични мерки за надминување на состојбата кои немаат големи резултати.

Така, бугарското Министерство за земјоделство одлучи да основа синџир малопродажни продавници „Продавници за народот“, кои ќе имаат максимална маржа од 10% и ќе продаваат претежно бугарски производи.

Бугарската влада обезбеди околу 5 милиони евра почетен капитал за околу 1.500 „Продавници за народот“ кои главно ќе бидат отворени во најсиромашните и земјоделските области.

Таму, објасни бугарскиот министер за земјоделство Георги Тахов, инфлацијата најтешко го погодува населението кое сè помалку пари може да троши на храна.

Целта е првенствено домашната храна и земјоделските производи што подиректно, без крупни посредници, да се доставуваат до потрошувачите.

Медиумите во ЕУ и на Балканот ги пренесоа оценките на здруженијата на потрошувачи и производители дека растот на цените на храната значително ги намалува платите и приходите на граѓаните не само на Западен Балкан, туку и во Бугарија, Грција и Хрватска.

Општ заклучок на здруженијата на потрошувачи и производители во ЕУ е дека цените на храната растат, земјоделците добиваат сè помалку пари за своите производи, а профитот сè повеќе оди во касите на големите преработувачи и ланци супермаркети.

И во самата Европска Унија, на пример граѓаните на Белгија – каде цените на храната во последните неколку години силно пораснаа – во пограничните подрачја речиси сите потребни работи и храна ги набавуваат во Франција и Германија.

На Балканот, сите добро знаат дека многу производи во соседните земји се поевтини, а храната и многу други работи се значително подостапни не само за граѓаните на Србија, туку и на Словенија и особено Хрватска, по многу попристапни цени во Трст и околината, каде супермаркетите секојдневно се полнат со словенечки и хрватски купувачи.

Француската влада неодамна ги повика директорите на неколку најголеми мрежи продавници за храна во Франција и Германија и побара објаснување за сериозните наоди дека на таен состанок во еден град во Германија се договориле за законски строго забранет картел на цени за прехранбените производи.

Претставниците на германските земјоделци и некои пратеници во Европскиот парламент токму на порталот „Проџект-синдикејт“ објавија податок дека само 4 големи синџири малопродажни продавници во Германија контролираат 85 % од пазарот на храна.

„Многу голема концентрација е“, како што беше наведено, и во секторот на преработувачи на земјоделски производи.

Германската Комисија за монополи кон крајот на минатата година предупреди дека „големата пазарна концентрација сериозно ги погодува и производителите и потрошувачите на храна“.

И српската влада минатата есен соопшти дека подготвува сериозни казни за неколку синџири продавници за храна поради сериозно сомневање дека се договориле за подигање на цените на храната и одржување неоправдано високи маржи.

Но, оттогаш нема вести дали надлежното министерство и инспекциите презеле нешто, иако самите граѓани во неколку наврати ги бојкотираа големите синџири супермаркети.

Претставниците на земјоделските здруженија во ЕУ и пратениците во Европскиот парламент во соопштение јасно ставија до знаење дека „ако Европа сака во иднина сама да се храни, мора земјоделството да го направи економски и еколошки одржливо … и тоа не со субвенции, туку со воспоставување фер пазарни услови и цврсто одржливи стандарди“.

Тие укажуваат дека еден од чекорите треба да биде и она што го презеде германската влада, а тоа е договорите за набавка и продажба на храна да се прават трилатерално, непосредно меѓу земјоделците, преработувачите и продажните синџири „за да се знае точно какви маржи се оправдани за пазарот и за потрошувачите“.