ВЕДРАНА РУДАН: ЗА БОГОВИТЕ (ИЛИ ВО ПРЕВОД – ЗА ДОКТОРИТЕ) „За прв пат во мојот живот се плашам, не од смртта, туку од лекарите“

Писателката Ведрана Рудан се бори со најлошата дијагноза и често пишува за својата здравствена состојба на својот блог. Таа е на лекување повеќе од година и пол, а во исто време пишува и најискрени и најемотивни текстови кои ги објавува токму на страницата што ја нарече „Девојка во прегратките на метастазите“.

Нејзиниот најнов текст го објави под насловот „За боговите“, а се однесува, секако, на лекарите. Таа прави ретроспектива на својот живот и вели дека разбира колку на лекарите не им е лесно. Го пренесуваме нејзиниот текст во целост.

За боговите

– Цел живот се борам со ветерници. Кога ќе се осврнам наназад… не знам кој не бил на другата страна од мојот нишан.

Насилници, политичари, криминалци, жени, мажи, наставници, професори, воспитувачи во градинка, државни службеници, децата…

Не се плашев од борба. Се влечев по судовите, правдата беше на моја страна, па победите ниту ме чудеа, ниту ме веселеа. Не велам дека секогаш бев во право.

Многумина ме загрозуваа, го гледав тоа како нешто што оди со работата и не се плашев.

Денес се плашам. За прв пат во мојот живот се плашам. Не од смртта, туку од лекарите. Не од сите лекари,од некои лекари.

Од нивниот памет, дрскоста, нивниот недостаток на емпатија, нивното студенило што допира до коските.

На таа тема постојат прастари и најнови студии. Резултатите се исти. Кај студентите по медицина, повеќето од нив, емпатијата се губи во третата година од студиите.

Имате право. Каде би стигнале лекарите ако искрено сочувствуваат со секој пациент?

Премалку се, хронично се уморни, некои се свртуваат кон алкохол за да го ослободат стресот, други гледаат низ вас, трети ржат… Не им е лесно.

Како им е на пациентите, особено на смртно болните? Ќе ви кажам од прва рака. Преплашени сме.

Не се плашиме од смртта, се плашиме од умирање во болови.

Светски тренд е кај пациентите да се убие болката. Никој од нас болните не е сигурен дали ќе биде засегнат од трендот. Затоа сме црви пред лекарите.

Се сеќавам како умираше сестра ми пред дваесет години. Се гушеше, кркореше, молеше за милост.

Го молев докторот некако да ѝ помогне. Беше на пулмолошкиот оддел во Риека.

– Ве молам, раширете ѝ ги некако белите дробови некако, ова е ужасно…

– Таа веќе нема бели дробови – заурла тој.

Додека мајка ми умираше од рак во најстрашните болки, докторот ни рече дека е „умислен пациент“ и дека не треба да обрнуваме внимание на плачот на разгалена старица. Ѝ беше дијагностициран рак два дена пред нејзината смрт.

Тоа беше пред шеснаесет години.

Дојде мојот ред. Од старт, никој не криеше од мене дека сум „неизлечива“, но мислеа сите мои лекари исто за моите терапии.

– Која будала ти рече да се зрачиш? – ме праша еден од истакнатите онколози во Загреб.

– Ќе поминеш низ пекол, слушај ме внимателно, низ пекол – додаде тој.

Беше во право. Јас пак, дури и година и пол подоцна, сè уште не можам да го објаснам неговиот злонамерен, заканувачки тон.

Дали навистина треба да заборавам и да разберам како е можно хемотерапијата речиси да те убие, за жал не го прави тоа, нема изговор. Речиси се шегуваш и се смееш затоа што што ако напишеш текст за тоа?

Пациент, дури и смртно болен, мора да има емпатија кон својот лекар, ако напише една реченица, погрешна или „погрешна“, за тоа зошто пациентите немаат право на олеснителни околности, ќе го почувствува мразот од другата страна.

Засега, го чувствувам тоа преку „делегатот“. Мојот сопруг, кој е секогаш покрај мене во болеста, отиде во болница по упат. Го сретнал „мојот“ лекар двапати во ходникот. Тој „не го видел“.

Каква суета, ароганција, нечувствителност. Разбирам за што се работи. Господинот едноставно мисли дека досега бил премногу добар со мене, а потоа ја пишувам таа реченица…

Еден лекар во Загреб ми кажа виц или „виц“.

– Дали ја знаете разликата помеѓу лекар и Бог? Бог знае дека не е лекар.

Во петок повторно влегувам во болница. Ќе го побарам невозможното. Не сакам повеќе да го гледам „мојот“ лекар кој никогаш не бил „мој“. Мојот лекар повеќе од триесет години е д-р Николиќ.

Доктор, брат, пријател кој ќе ми се јави среде ноќ од крајот на светот. И ќе ме утеши. И ќе ми помогне. И не само мене.

Ова е најхрабриот текст во мојот живот. Навистина имам јајници големи како куќа. Да му се е…м…., сте ја слушнале приказната за скорпијата и жабата.

Сигурна сум дека ќе зажалам за ова. Или не? Целиот мој живот беше борба. Зошто би била овца на крајот од мојот живот?

Но, дека се плашам од сопствените крици во глувата ноќ…

Се плашам.