Странски работници се спас за ЕУ

Данска, која моментно е земја претседавач со ЕУ, разгледува модел за увоз на работна сила, но не од каде било, туку од избрани земји, и тоа од непосредното соседство на ЕУ, од Украина и Молдавија, како и од земјите од Западен Балкан, меѓу кои и Македонија.

Данскиот модел веројатно би одговарал на потребите за увоз на странски работници и во повеќе други членки на Унијата. Таквите заложби сигурно би добивале уште повеќе во значење доколку во последните години политичката сцена во Европа не беше означена со силен пробив на екстремната десница, која постојано заговара антимигрантски расположенија и ја користи имиграцијата за заострување на својата реторика.

Но фактите, всушност, зборуваат за поинаква реалност. Во голем број европски земји бројот на вработени имигранти во здравствениот сектор е во постојан пораст. Во Шведска, на пример, повеќе од 30 проценти од лекарите се образувале во странство. Бројката е уште поголема во Норвешка, каде што приближно 44 проценти лекари се со странска диплома.

Без ваква работна сила, голоем број здравствени системи во ЕУ би се соочиле со значителни предизвици и сериозни тешкотии. Денес, околу 21 процент од населението на ЕУ е над 65 години. Според прогнозите на Евростат, овој процент ќе се зголеми на најмалку 32 проценти до 2100 година. Со зголемување на животниот век и опаѓањето на стапките на наталитет, ова значи дека сè повеќе луѓе ќе имаат потреба од обемна здравствена заштита, но едновремено процентот на квалификувани лица вработени во здравството ризикува значајно да се намали, доколку имиграцијата биде запрена.

Во исто време се зголемува и бројот на оние кои не сакаат да ја премолчуваат стварноста преку затскривање зад политиката на ној. Шефовите на централните банки на ЕУ, Јапонија и Велика Британија деновиве алармираа дека стареењето на населението го загрозува економскиот раст. Без повеќе странски работници, богатите земји нема да можат да ги одржат своите економии во функција, како и стабилноста на цените.

Богатите земји се соочуваат со демографска криза што ја загрозува нивната економска иднина. Зад ова предупредување, меѓу другите, стои и Кристин Лагард, претседателка на Европската централна банка, ЕЦБ. Таа укажува дека имиграцијата на работна сила игра клучна улога во спротивставувањето на негативните ефекти од стареењето на населението во Европа. Лагард посочува на актуелните бројки кои покажуваат дека странските работници се веќе главен столб на економијата на еврозоната.

Без континуиран прилив на странски работници, според прогнозите на ЕЦБ, во земјите од еврозоната се очекува намалување од 3,4 милиони луѓе на работоспособна возраст до 2040 година. Лагард ја истакнува Германија како конкретен пример, каде што БДП-то на земјата денес би било за околу 6 проценти помало без придонесот на мигрантите.

Предупредувањето на Лагард доаѓа во време кога ЕУ веќе се обидува да најде начини да се справи со очекуваниот недостиг на работна сила. Европската комисија пред извесно време презентираше предлог за воспоставување на таканаречена резерва на таленти во ЕУ.

Предлогот има за цел да создаде заедничка дигитална платформа за да им се олесни на работодавците во ЕУ да регрутираат граѓани надвор од Унијата за професии каде што има недостиг на персонал. Предлогот, кој предвидува доброволно учество на земјите-членки, доживеа важен чекор напред во текот на пролетта годинава, кога доби поддршка од Европскиот парламент.

Европската комисија, долгорочно гледано, сака пред сѐ, да се фокусира на привлекување работна сила во сектори каде што се чувствува значен недостиг, како, на пример, во рамки на здравствениот систем. Тоа што здравствените системи на балканските земји, вклучувајќи ја и Македонија, напоредно со иселувањето кон ЕУ се празнат од специјализирани кадри, Европската комисија, се разбира, не го гледа како сопствен проблем. Брисел сака да привлече и повеќе млади мигранти, и да го поттикне основањето на иновативни претпријатија, посебно во технологијата.

Околу 400.000 дозволи за престој, според статистиката на Евростат, им се издадени на македонски граѓани во членките на ЕУ. Со издадените дозволи за престој и работа во ЕУ, се разбира, не се опфатени само македонските граѓани кои добиле такви дозволи во последните неколку години, туку и оние кои живеат во ЕУ-членки и од поодамна. Но, сепак, овие податоци доволно конкретно зборуваат за обемот на емигрирањето од Македонија кон европските земји, и тоа најмногу поради барање работа и од семејни причини.

Статистичките бројки на Евростат стануваат уште поинтересни доколку се погледнат и околните балкански земји. На граѓаните на Србија, на пример, им се издадени околу 860.000 дозволи во земјите членки на ЕУ, што изнесува околу 12 отсто од вкупното население во земјата, а граѓаните на Косово добиле околу 585.000 дозволи, што изнесува околу 32 проценти од косовското население. Со нешто повеќе од 2,8 милиони население, посебно е интересен примерот на Албанија, за чии граѓани се издадени повеќе од 1.700.000 дозволи во ЕУ.

Најголемата пречка за запирање и ограничување на мигрантските движења и увозот на странска работна сила во Европа, и во наредните години најверојатно ќе доаѓа од страна на екстремно десничарските партии. Нивните заложби веќе доведоа до значајни промени на мигрантската политика во повеќе европски земји.

Ангела Меркел беше канцелар на Германија 16 години, но многумина ја паметат првенствено по нејзиниот либерален став за време на бегалската криза во 2015 година, кога во Германија беа примени близу еден милион баратели на азил.

Во едно интервју неодамна Меркел повторно ја бранеше својата одлука за отворање на државните граници, признавајќи дека тоа придонело за зајакнување на екстремно десничарската Алтернатива за Германија (АфД), која денес во анкетите е приближно на исто ниво со Христијанско-демократска ЦДУ/ЦСУ на Меркел. И покрај тоа, таа не жали за одлуката што ја донела, која сè уште ја смета за правилна, во времето кога беше донесена.

Мигрирањето на странска работна сила кон ЕУ ќе продолжи да претставува едно од крупните развојни прашања на Унијата. Фактите се повеќе од јасни. Порастот на мигранти во ЕУ во целина во последните две децении бил пет пати поголем од бројките што произлегуваат од разликата на родени и умрени. Токму затоа многумина сметаат дека таквиот развој веројатно ќе биде незапирлив и во иднина.

Македонија, како земја со мало население, несомнено значајно придонесува кон демографските процеси во Европа. Поради сиромаштијата и тешките животни услови, невработеноста, ниските плати, длабоката поларизација во општеството, раширената корупција, партизираноста на сите нивоа и нефункционалните институции, многумина македонски граѓани продолжуваат излезот да го бараат во странство.

ЕУ е тоа посакувано „странство“, што се наоѓа најблиску.