ДАЛИ СЕКОГАШ ДА ГИ КРЕВАМЕ Ф-35 ЗА ЛЕТАЛА ОД ДРВО И СТИРОПОР? Алијансата не е подготвена за евтините руски дронови

Евтини руски дронови, направени од дрво и стиропор, влегоа во полскиот воздушен простор оваа недела и беа соборени од воени системи вредни милиони долари. Инцидентот јасно го истакна недостатокот на соодветна подготовка на НАТО за справување со вакви закани, пишува Политико.

Најмалку 19 дронови полетаа во Полска оваа недела, што се сметаше за политички и воен тест од Русија.

– Многу е добро што Полска ги откри и собори дроновите – рече Улрике Франке, виш политички соработник во Европскиот совет за надворешни односи.

Украинците соборија најмалку 80 проценти од беспилотните летала, НАТО собори 4 од 19

Сепак, одговорот на НАТО беше значително помалку ефикасен од оној што Украина редовно го демонстрира. НАТО успеа да собори само четири дронови, додека Киев обично бележи стапка на пресретнување од 80 до 90 проценти, и тоа во услови на многу помасовни напади.

Франке, исто така, го истакна огромниот јаз помеѓу евтината руска опрема и претерано скапиот воен одговор на НАТО.

– Дали ќе испраќаме Ф-16 и Ф-35 секој пат? Тоа не е одржливо. Треба да бидеме подобро опремени со системи против беспилотни летала – вели Франке.

Заканата што ја претставуваа беспилотните летала беше многу реална. Пет беспилотни летала беа на директна рута до базата на НАТО пред да бидат пресретнати од холандските борбени авиони Ф-35 од Локид Мартин. Авион за полнење гориво на НАТО, италијански извидувачки авион и германски систем за воздушна одбрана Патриот, исто така, наводно биле вклучени во операцијата.

Опремата вредна милијарда долари беше распоредена за да се запрат евтините руски беспилотни летала Гербер – копии на иранскиот Шахед, чии трошоци за производство се проценуваат на околу 10.000 долари по парче.

Евтин упад, скап одговор

Овој евтин упад предизвика реакција на највисоко ниво. Полска се повика на Член 4 од договорот за НАТО, кој бара итни консултации меѓу членовите на НАТО. И Полска и Литванија го затворија својот источен воздушен простор, а НАТО наводно разгледува „одбранбени мерки“.

Британскиот министер за одбрана Џон Хили изјави дека ќе побара од военото раководство информации за тоа како Лондон би можел да помогне во зајакнувањето на воздушната одбрана на НАТО над Полска, а Украина исто така понуди помош.

– Полска побара одредена поддршка, вклучително и континуирано внимателно следење, поголем разузнавачки надзор и извидување и поголема воздушна одбрана – изјави функционер на НАТО.

Воздушната одбрана долго време е препознаена како една од клучните слабости на земјите-членки на НАТО. Европската унија, исто така, ги охрабрува земјите-членки да потрошат дел од 150 милијарди евра од „SAFE“ кредитите за зајакнување на воздушната одбрана. Проблемот, сепак, е што голем дел од тие пари се наменети за многу скапо оружје.

Самиот украински претседател Володимир Зеленски нагласи дека американските системи MIM-104 Патриот и француско-италијанскиот САМП/Т, вредни стотици милиони долари, не се рационална опција за борба против евтини руски камикази дронови. Украина не користи таква опрема против бранови руски дронови, туку развила свои, нискобуџетни контра-дронови за соборување на заканите.

Прашањето беше покренато и во четврток за време на состанокот меѓу генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, и амбасадорите на ЕУ во Брисел. Многу учесници изразија загриженост дека одговорот на инцидентот ја истакна неподготвеноста на Западот, заклучувајќи дека војските на НАТО не можат рутински да го користат Ф-35 за пресретнување на вакви закани.

– Самиот Руте заклучи дека тоа е така, и никој не се спротивстави – рече еден дипломат.

Нови лекции, стари предизвици

Чарли Салониус-Пастернак, извршен директор на тинк-тенкот „Nordic West Office“, верува дека прилагодувањето на одговорот на НАТО на масовно произведената, евтина руска опрема е одамна потребно.

– Дали постојат лекции за тоа како да се следат и соборуваат многу евтини дронови кои не вклучуваат мултимилионска ракета? Секако, но тоа не е нова лекција – рече Салониус-Пастернак, прашувајќи: „Што направи европскиот политички естаблишмент во врска со тоа?“

Некои од европските одбранбени гиганти се обидуваат да се прилагодат. Шведскиот „Saab“ неодамна претстави нискобуџетна ракета „Nimbrix“ за неутрализирање на мали дронови, додека Франција нарача развој на ласерски систем против дронови. Сепак, помалите, иновативни компании се борат да се пробијат на пазарот.

Неверојатната брзина со која се развива технологијата

Улрике Франке истакнува два главни предизвици: потребата од слоевита одбрана и неверојатната брзина со која се развива технологијата. Токму овој пристап го користи Украина, комбинирајќи електронски контрамерки со масовно производство на илјадници пресретнувачки дронови месечно.

– Ова ќе бара промена во начинот на кој се врши набавката – вели поранешниот началник на францускиот Генералштаб за одбрана, генерал Тиери Буркхард.

– За одредена опрема, веројатно е подобро да се купува во серии од 10, 15, 20 или можеби 50. Не е важно дали компанијата што ја развива не може да ја одржува 20 години, бидејќи за една година или ќе биде мртва на бојното поле или ќе биде застарена – рече тој.