Европа не ги сака чумосаните сеништа од Македонија

Чумово. Село во Прилепско. После една страшна чума, го основале преживеаните жители на старото македонско село Маломомци. Чумата го нападнала и го запустила Маламомци, а преживеаните се преселиле на скришно место, во тогашната густа шума. Таму постанало Чумово.

Плашејќи се од повторен напад на чумата и празноверни како што ги дал Бог, чумосаните селото го заорале наоколу со една бразда со два црни вола близнаци и со двајца браќа близнаци. Подоцна, смислиле уникатен верски обред (Покрсти), да ги штити и од чумата и од разни други несреќи.

Интересно е дека жителите на чумосаното село Маломомци самите се нарекувале чумосани, уверени дека така ја „лажеле“ чумата за да не доаѓа веќе. Денес, чумосани сме сите ние во Македонија. И можеби така и треба да се наречеме, во надеж дека и ние ќе ја излажеме нашата нова чума. Наместо вака, од избори до избори, секоја година-две, со два црни вола и со двајца браќа близнаци, да ја ораме браздата на сопственото модерно празноверие.

Обредите се дел од традицијата, а новата светска чума е нашата сурова реалност. Македонија денес е балканско и европско Чумово. Се запустевме. Да ги позајмам тука зборовите на Славко Јаневски: „Минуваат чумосани сеништа што не ќе се смилостиват под влијание на туѓа добрина да не се стрчаат со итрина на стаорци и да не ја седнат крај нечија софра смртта“.

Македонија денес е земја на чумосаните сеништа. Европејците не ни дозволуваат да стапнеме на нивна почва. А и не е човек да им се налути. Кој сака крај негова софра смртта да ја донесеш?

Апологетите, пропагандистите и навивачите велат дека во време на пандемија, строгите ограничувања важат за сите земји. Но, не е така. Да, пандемија е, но не се сите балкански земји изолирани како Македонија. Покрај другите, на списокот на земји чии граѓани можат да патуваат без ограничувања во земјите членки на ЕУ, се и Србија и Црна Гора. Покрај другите, во земјите на ЕУ во кои ќе можат да патуваат Србите и Црногорците, но не и Македонците, се нашите соседи Грција и Бугарија.

Како само се менуваат времињата, како се врти тркалото на историјата!

Го паметам мојот прв пасош. Црвен. Југословенски. Сите ни завидуваа на нашите црвени пасоши. Со нив патувавме и на Запад и на Исток, без никакви ограничувања. За разлика од граѓаните од земјите зад Железната завеса, од кои некои денес се членки на ЕУ. И со мојот прв македонски пасош, во времето кога Македонија беше политички изолирана земја, кога не се знаеше дали ќе ја биде или не, со визи вакви или онакви, пропатував во САД, во Велика Британија и во повеќе европски земји. Мојот актуелен пасош носи и печат со новото службено име на мојата земја. „Република Северна Македонија“. Го сефтосав (печатот) ланското лето и зимата и толку беше…

Од крајот на февруари веќе не патувам никаде. Како и сите вие. Сега сум затворен. Чумосан. Прв пат во мојот живот живеам во земја која е целосно физички изолирана од остатокот на Европа. Нешто како Албанија во времето на Енвер Хоџа. Или како Советскиот сојуз на Сталин. Дефинитивно бетер од Бугарија на Тодор Живков. Сега знам како им е на оние на кои им се потсмевавме.

Да повториме, да не заборави некој – Македонија не е на списокот на земји чии граѓани можат да патуваат во земјите членки на ЕУ. Србија и Црна Гора се. И Руанда, меѓу другите. Списокот ќе се ревидира на 15 дена. Секоја од земјите членки на ЕУ може самостојно да одлучи да наметне нови ограничувања, но не смее да ги отвори границите за граѓаните од оние земји кои не се на списокот, затоа што не ги исполнуваат критериумите кои укажуваат која земја успешно се справува со коронакризата, а која не.

Ние не сме меѓу успешните. Ситуацијата кај нас, како што знаеме, е катастрофална. До изборите на 15 јули нема да се подобри, а очекувам после изборниот ден таа и да се влоши. Тоа значи дека е голема е веројатноста да останеме изолирани подолго време.

Некои велат дека тоа не било битно. Во време на пандемија не требало да се патува. Сите требало да останеме дома и да уживаме во убавините на родната грутка. Каков смешен „аргумент“. Македонија има убава природа, се согласувам, но има и грдо општество. Многу грдо, конфликтно, неорганизирано, хаотично дури. Таа грдотија, за жал, доаѓа до израз токму сега, кога општеството треба да демонстрира спремност здружено и организирано да се справи со една голема природна катастрофа. И тука паѓаме на испитот.

Изолацијатa директно не ги погодува само годишноодморците што сакаат море и туристите желни за патувања. Сите наши државјани кои работат и студираат во странство и кои немаат бугарски пасоши или пасоши од Руанда евентуално, се засегнати. Тие што сега се тука, ќе мора да си останат тука. Тие што се во земјите членки на ЕУ, нема да можат да дојдат во Македонија, бидејќи нема да можат да се вратат таму каде што заработуваат за леб. Да не ги очекуваме и за изборите на 15 јули. Засегнати се и бизнисмените, луѓето од областа на културата, младите, практично сите кои имаат природна потреба да патуваат надвор од нашите граници. Засегнати се дури и тие кои не помислуваат на патување, но отворената граница им дава чувство на блискот со остатокот од светот.

Спуштената европска рампа е голема шлаканица за луѓето што ја менаџираат коронакризата, за македонската влада, за македонските политичари, но и и за сите граѓани на оваа земја. Јас ја доживувам и како личен пораз. Ние сега сме јасно предупредени дека дури ни на елементарно цивилизациско ниво не сме квалификувани да бидеме дел од елитното европско друштво, макар и како туристи. Тоа е страшна опомена.

И што да правиме сега? Каде да најдеме ние густа шума да се скриеме од чумата? Да прашуваме ли кој е одговорен за овој пораз? Чуму ни е тој муабет, кога никој за не чувствува одговорност? Гледаме, министерот за здравство тера кампања. Како тропачот на клепалото, што ги придружува попот од Чумово, притрупот и лопатарот што носи лопата за да се копааат дупки на обредните места каде попот ги пее водата, лебот и виното. Од Кладенецот до Клинкач, па до Табачица, Чалма, Горна и Долна Глува, Чали, Шопур, Јосивица, Шешерајца и назад до црквата во Чумово. Кампања…

Чумата и одговорноста ги споделивме братски. Сите заедно. Сите ние сме виновни. Народот. Затоа сега копаме дупки, ко брлави ги бакнуваме иконите наши земни, се крстиме на поворката во која чекориме и пееме оди на нашата глупавост. Ние сме тие, глупавите, чумосаните сеништа од Македонија.