ДАНСКА ПРЕДЛАГА „ДОБРОВОЛНА“ КОНТРОЛА НА ЧЕТОТ ВО ЕУ Експерти тврдат дека тоа ја отвора вратата за масовен надзор

Данска предложи нова верзија на контроверзниот европски предлог, познат како „контрола на разговорите“ на интернет, со кој скенирањето на приватни пораки би било „доброволно“ за давателите на услуги. Но, експертите предупредуваат дека предлогот сè уште ја заобиколува заштитата на Парламентот со судска наредба, а на децата под 16 години би им забранило да користат апликации за пораки и би можело трајно да ја прекине анонимната комуникација во ЕУ, пишува Euronews.

Според новата верзија, скенирањето на приватни пораки и датотеки повеќе нема да биде задолжително за давателите на услуги, туку „доброволно“, што би значело дека самите платформи ќе одлучуваат дали да ги пребаруваат приватните комуникации на корисниците за „чувствителен материјал“.

Но, поранешниот член на Европскиот парламент и долгогодишен активист за приватност Патрик Брејер предупредува дека ова е козметичка промена што сè уште ги заобиколува клучните механизми за заштита и ја отвора вратата за масовен надзор.

– Наместо општ надзор на приватни пораки, Данска сега предлага пребарувањето да биде доброволно. Но, тоа е само одржување на статус кво, а не вистинска заштита на приватноста – вели Брејер.

Брајер предупредува на три главни забелешки во новиот предлог.

Ова се однесува на заобиколување на судска наредба – ставот на Европскиот парламент дека само судовите можат да одобрат пристап до приватни комуникациски канали сè уште се игнорира, што, според Брејер, е фундаментална гаранција за приватноста на граѓаните што Европската комисија и Советот се обидуваат да ја заобиколат.
Понатаму, постои забрана за апликации за лица под 16 години. Според член 6 од предлогот, на децата под 16 години би им било забрането да инсталираат апликации како WhatsApp, Telegram, Snapchat или X, наводно за заштита од онлајн злоупотреба и регрутирање.

Но, Брејер предупредува дека искуството на Обединетото Кралство покажува дека тинејџерите лесно ги заобиколуваат ваквите ограничувања преку VPN мрежи, доведувајќи ја во прашање ефикасноста на мерката.

И последното е крајот на анонимната комуникација. Член 4(3) од данскиот предлог ефикасно би ги забранил анонимните сметки.

Корисниците би морале да го потврдат својот идентитет со лична карта или биометрија, што, според Брејер, „сериозно ја загрозува приватноста на новинарите, активистите и информаторите кои зависат од анонимни канали на комуникација“.

Покрај тоа, Брејер предупредува на добро познатиот европски механизам на „доброволни кодекси на однесување“, на кои компаниите не се формално обврзани, но трпат притисок од институциите ако не се согласат со нив. Во пракса, ова „доброволно“ лесно се претвора во де факто задолжително скенирање на пораките, без никаква правна транспарентност или судски надзор.

– Доброволно во Европа често значи под притисок. Одбивањето да се учествува во вакви кодекси може да доведе до построги мерки од страна на регулаторите, ефикасно принудувајќи ги компаниите да ги следат корисниците – вели Брејер.“.

Предлогот на Данска, заклучува Брејер, не ги отстранува главните ризици од „контролата на разговорот“, туку ги „маскира“. Доколку се усвои, би можел да доведе до забрани за анонимна кореспонденција, ограничувања на пристапот до дигитални комуникации за младите луѓе и слабеење на механизмите за независна судска ревизија.

-Европскиот парламент јасно стави до знаење: пристапот до приватни комуникации мора да биде одобрен од суд, а не од алгоритам. Ако тој стандард падне, ќе падне и довербата на граѓаните во дигиталната Европа – предупредува Брејер.

Во средината на октомври, Европската Унија го одложи гласањето за предлогот за Регулативата за спречување и борба против сексуалната злоупотреба на деца на Интернет, откако Данска, како претседател на Советот на ЕУ, ја повлече точката од дневниот ред на состанокот на министрите за правда и внатрешни работи.

Предлогот беше поддржан од Хрватска, Унгарија, Бугарија, Романија и Литванија, додека Германија остана цврсто против и со тоа го блокираше мнозинството потребно за негово усвојување.