ОД КЕЛТСКИ ОБРЕДИ ДО МОДЕРНА ЗАБАВА Ноќта на вештерките не е американски празник

Ноќта на вештерките, празникот што денес го поврзуваме со „страшни“ костими, маски и бонбони, има корени што одат далеку во минатото. Иако денес се слави како весела и разиграна традиција, потеклото на ноќта „кога светлината се гаси и сенките оживуваат“ е обвиткано во мистика, древни верувања и стравопочит кон силите на природата и „неземскиот“ свет.

Потеклото на Ноќта на вештерките досега длабоко во древните пагански обичаи. Се верува дека овој празник потекнува од келтскиот фестивал Самахајн (буквално значи „крај на летото“), кој се славел на крајот од жетвата, во ноќта помеѓу 31 октомври и 1 ноември. За древните Келти, тоа бил почеток на новата година, моментот кога летото ѝ отстапува место на зимата и кога, според популарното верување, се крева тенката завеса помеѓу светот на живите и светот на мртвите. Душите на починатите потоа можеле да ја посетат земјата, а луѓето палеле оган и носеле страшни маски за да ги избркаат или да ги смилостиват.

Кога христијанството пристигнало во келтските земји, Католичката црква постепено го поврзала овој празник со Денот на сите светци, кој до 7 век првично се славел на 13 мај, додека денес се слави на 1 ноември. Вечерта пред тој ден станала позната како Ноќ на вештерките, која на крајот станала позната како Халовин.

Ноќните забави се многу популарни во многу земји, особено во Северна Америка и Западна Европа. Луѓето обично се облекуваат во разни страшни или интересни костими, обично вештерки, вампири, зомбиња, но и принцези, суперхерои итн.

Зошто тикви

Тиквата станала еден од најпрепознатливите симболи на Ноќта на вештерките, но нејзината приказна започнува долго пред овој празник да стигне до Америка. Корените на овој обичај потекнуваат од стара ирска легенда за човек по име Стинги Џек (Stingy Jack).

Според легендата, Џек бил лукав пијаница кој двапати го измамил самиот ѓавол. Кога умрел, не можел да оди во рајот поради своите гревови, но ѓаволот не го пуштил ниту во пеколот. Наместо тоа, тој го осудил вечно да талка по земјата со единствената светлина – жар од јаглен што Џек го ставил во издлабена репка за да му го осветли патот. Така се родил „Jack-o’-lantern“, или „Џековата ламба“.

Кога ирските имигранти пристигнале во Америка во 19 век, откриле дека тиквата, автохтоно и поголемо растение, е многу посоодветна за правење џек-о-фенери отколку репата. Оттогаш, портокаловата тиква станала централен симбол на Ноќта на вештерките – знак што претставува светлина во темнината, но и тенка линија помеѓу живите и мртвите.

Денес, резбаните тикви со насмеани или застрашувачки лица се неопходен украс на секоја прослава на Ноќта на вештерките, комбинирајќи ги древните митови, симболиката на огнот и духот на модерната забава.

Соединети Американски Држави

Ноќта на вештерките е еден од најголемите празници во Соединетите Американски Држави, каде што секоја година се одржуваат бројни паради, фестивали и забави. Еден од најпознатите е карневалот во Западен Холивуд во Калифорнија, кој привлекува околу 500.000 луѓе секоја година. Вториот е Вуду Фест во Њу Орлеанс, Луизијана, кој ги комбинира музиката, уметноста и магијата. Третиот е Парадата за Ноќта на вештерките во Њујорк, која е најголемата во светот, со околу два милиони посетители и 50.000 учесници.

Ирска

Ирска е родно место на Ноќта на вештерките, празник кој потекнува од древниот келтски фестивал Самаин. Ирците традиционално палат огнови, резбаат тикви и играат игри на гатање. Еден од најважните настани е карневалот за Ноќта на вештерките „Бенкс оф Фојл“ во Дери, кој трае десет дена и нуди различни атракции, како што се светлосни претстави, циркуски претстави и огномет.

Мексико

Мексико има свој уникатен начин на прослава на Ноќта на вештерките, наречен Ден на мртвите или Диа де лос Муертос. Овој традиционален фестивал трае од 31 октомври до 2 ноември и им оддава почит на душите на починатите. Мексиканците прават олтари со цвеќиња, свеќи и храна за своите починати роднини и пријатели, а исто така носат и костими и маски што ја претставуваат смртта. Еден од најпознатите настани е Парадата на Денот на мртвите во Мексико Сити, која е инспирирана од филмот „Спектар“ со Џејмс Бонд. Парадата вклучува различни уметнички изрази, како што се џиновски кукли, музички бендови и танчери.

Јапонија

Јапонија нема традиционална прослава на Ноќта на вештерките, но таа стана многу популарна во последниве години, особено меѓу младите. Јапонците сакаат да се облекуваат како нивните омилени ликови од аниме, манга или ликови од видео игри, како и други забавни или слатки костими. Едно од најспектакуларните места за прослава на Ноќта на вештерките е Шибуја во Токио, каде што повеќе од еден милион луѓе се собираат на улиците и плоштадите секоја година.

Друго место за прослава на Ноќта на вештерките е во Universal Studios Japan во Осака, каде што се одржува специјален ноќен настан за хорор со страшни атракции и претстави.