Пет години од разводот на Лондон и Брисел: Што можеме да научиме од Брегзит?

Пред пет години, спроти британскиот парламент, репортери од целиот свет известуваа за резултатот од референдумот за напуштање на Европската унија. Околу два часот по полноќ, беше јасно дека северна Англија гласаше за разделба од Брисел. Околу четири и пол, „ВВС“ ја призна победата на Брегзит. Дали е добра таа одлука за Обединетото Кралство?

Најновите анкети на јавното мислење покажуваат дека резултатот од референдумот би бил ист и денес. Единствената разлика е во тоа што некои еврофилни гласачи денес не би гласале за да се вратат на стариот пат. Ова става крај на какви било разговори за политичко обединување. Производите од Европската унија исчезнаа од полиците. Она што малку се увезува, секогаш се препакува, па затоа мора да погледнете убаво и да ги прочитате најмалите букви за да ја откриете земјата на потекло на производот.

Вестите од Европската унија главно се ограничени на темата пандемии или меѓународни собири на кои учествува и Велика Британија, како што е неодамнешниот состанок на Групата седум најразвиени земји во Корнвол. Европа е во фокусот само за време на Евровизија или Европското првенство во фудбал. Пандемијата дополнително ја прави понатаму и подостапна.

Нема расположение за повторно обединување од другата страна на Ла Манш. Најновото истражување на аналитичарите на групата „Обединетото Кралство во Европа, кое се менува“, а кои не се склони кон владата во Лондон, покажува дека оваа тема не е меѓу приоритетите на Брисел.

Така, паѓаат зборовите на претседателот на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, дека „време е за нов почеток со старите пријатели“, не толку глуви, колку заинтересираните уши.

– Знаеме дека договорот за повлекување на Обединетото Кралство и протоколот за Северна Ирска се најдобрите што ги извлековме од сложената ситуација. Сега е должност на обете страни да осигурат дека тие ќе бидат спроведени – истакнува фон дер Лајен.

Но, практиката е нешто сосема друго. Северна Ирска е на прагот да „пука“. Унионистичката партија на Северна Ирска го доби својот трет лидер во последните два месеци. Таа страна не се согласува со протоколот, кој де факто го повлекува граничниот премин меѓу Европската унија и британските острови преку Ирското море. Лондон сака измени во договорот. Даблин предлага решението да се одложи. Европејците се тешки, а цената на литар Гинис во Велика Британија скока.

Ниту во Шкотска не е нешто повесело. Во моментов се води војна помеѓу првиот министер Никола Старџен и градоначалникот на Манчестер и претендентот за позицијата нов лидер на лабуристите, Енди Барнам. Имено, Шкотите ја затворија границата кон Манчестер со цел да го спречат натамошното влошување на пандемијата во Глазгов. Барнам бара отштета.

Поранешниот премиер Гордон Браун го предупредува Борис Џонсон дека земјата „или треба да се реорганизира или и се заканува колапс“. Децентрализацијата на земјата е предвидена и со програмата на владејачките конзервативци, кои цврсто го држат југот на Шкотска.

Но, визијата за децентрализација длабоко се разликува од северната и јужната страна на Ѕидот на Адријан. Зачувувањето на единството на земјата премолчено му беше препуштено на војводата од Кембриџ, принцот Вилијам, кој за време на неговата неодамна исклучително успешна турнеја низ Шкотска објави дека ќе се пресели во тамошната кралска резиденција Балморал.

Сепак, Борис Џонсон ја тера својата програма за Брегзит како сето ова да не се случува. Во отсуство на договор за слободна трговија со САД, ветен од Доналд Трамп, Лондон брза да постигне што повеќе слични билатерални договори. Само во последните неколку дена се постигнати договори со Исланд, Норвешка, Лихтенштајн и што е најважно, Австралија.

– Тоа е добра вест за производителите на машини во Северна Ирска, британската автомобилска индустрија, како и за финансиската и други услуги, и, се надевам, и за земјоделците од двете земји – оптимист е Џонсон.

И токму тука влегува во игра вистинскиот план на Џонсон. Договорот со Камбер е отскочна даска за слични договори со земји по должината на Пацификот. Велика Британија по Брегзит сака свој удел на пазарот во Азија, што е мотор на светската економија. Пресметката е јасна. Лондон остави зад себе помалку од половина милијарда европски потрошувачи и сака да освои милијарди азиски клиенти и со тоа да ја задржи, пред сè, улогата на финансискиот центар на светот.

Најновите прогнози за раст на британската економија од 6,5 проценти се во прилог на оптимизмот на премиерот. Затоа Лондон брза да стави крај на пандемијата. Целосна нормализација на животот се очекува на 19 јули, до кога треба да се вакцинираат две третини од населението. Тоа го сака просечен граѓанин. И засега тој ја посакува само европската фудбалска круна од Европа.