БОСНА СЀ УШТЕ СЕ ДВИЖИ КОН КРИЗА Политичка или воена, ќе се прелее на цел Балкан

Највисокиот меѓународен функционер во Босна, Кристијан Шмит, рече дека заканите на српските сепаратисти дека ќе направат сопствена армија засега се смирени, но земјата и околниот регион сè уште одат кон криза и тоа без потребниот дипломатски надзор од САД и Европа, пишува Гардијан.

Шмит, кој е поранешен германски министер, а има функција висок претставник на меѓународната заедница во Босна и Херцеговина, рече дека лидерот на српските сепаратисти, Милорад Додик, бил убеден од регионалните водачи да ги прекине своите планови за повлекување на српските војници од босанската национална армија и реконституирање на силите на босанските Срби.

– Гледаме дека по многу разговори, вклучително и оние во соседството, тој ја доби пораката дека никој нема да прифати тактика која потенцијално води до политички и, се надеваме, невоен конфликт – изјави Шмит за Гардијан во интервјуто во Вашингтон.

Исти страсти, а помалку оружје отколку во војната во 1992 година

– Јас всушност не гледам опасност од војна – додаде Шмит, велејќи дека во земјата имало помалку тешко оружје во споредба со 1992 година, кога изби војната во Босна.

– За среќа, има премалку воени средства на располагање – рече тој.

Кризата ќе биде политичка, Додик ќе ги блокира институциите

Сепак, Шмит тврдеше дека сепаратистичката реторика на Додик и неговите завети дека ќе го прекине правниот и даночниот систем во делот од земјата управуван од Србите, ја водат Босна кон тешка криза.

– Овие тактики дојдоа до точка каде што тој [Додик] не може да се врати назад без да го загуби образот – рече тој и додаде:

– Мојот впечаток е дека сме многу, многу блиску до оваа точка и за ова треба многу јасен одговор од меѓународната заедница.

Проблемот, според Шмит е што конфликтот во Босна ќе се прелее на целиот Балкан:

– Би рекол дека предизвикот на таквото распуштање на Босна и Херцеговина е тоа што ова не може да се ограничи само на Босна и Херцеговина – рече Шмит.

Бајден мора брзо да ја реобмисли тактиката кон Босна

Шмит беше во Вашингтон на разговори со тимот за надворешна политика на Бајден за заканата од колапс на Дејтонскиот мировен договор со кој заврши војната во 1995 година. Неговите помошници беа охрабрени што советникот за национална безбедност, Џејк Саливан, неочекувано се појави на нивниот состанок со претставници на Белата куќа, што тие го видоа како сигнал дека администрацијата на Бајден ќе посвети поголемо внимание на случувањата во Босна.

По посетата на регионот од страна на советникот на Стејт департментот, Дерек Шолет, кој ја напиша историјата на Стејт департментот за Дејтонскиот договор, а во светло на заканите на Додик, американските власти рекоа дека ја реобмислува политиката на Вашингтон во Босна, која досега беше ниска и фокусирана на изборните реформи.

Сепак, има доволно машинерија за да се отпочне конфликт

– Многу сум среќен поради ова бидејќи гледам дека во последниве години немаше стратегија, бидејќи имаше впечаток не само во САД, туку и во Европската унија, но работите сега ќе се одвиваат [мирно] – рече Шмит. Тој нагласи дека, во неговата турнеја низ западните престолнини, не бара дополнителни меѓународни мировници, туку унифициран дипломатски ангажман.

Курт Басуенер, коосновач на Советот за политика за демократизација, невладина организација со седиште во Берлин, тврди дека Шмит бил преголем оптимист за шансите да се избегне насилство и рече дека има повеќе од доволно воена машинерија во земјата за да се поттикне нов конфликт.

– Мислам дека тој всушност е прилично задоволен – рече Басуенер. – Заклучокот е дека има повеќе од доволно опрема за да се случат многу лоши работи.

Русија и Кина му велат да си оди, Шмит останува

Во моментов, Шмит е под дипломатски притисок. Москва се спротивстави на неговото назначување на функција и не го признава неговиот авторитет. И Русија и Кина инсистираа на тоа дека секое споменување на високиот претставник да биде отстрането од неодамнешната резолуција на Советот за безбедност на ОН за Босна. Додик одби да се сретне со него, доведувајќи го во прашање неговиот легитимитет.

Но, Шмит, кој има поддршка од останатиот дел од меѓународната заедница, рече дека нема да биде принуден да си замине.

– Ќе останам и ќе ја [исполнам] мојата одговорност – рече тој