АКО АФРИКА Е ТОЛКУ БОГАТА, ЗОШТО Е ТОЛКУ СИРОМАШНА? Трагичен феномен на „црниот континент“

Иако африканскиот континент е благословен со злато, дијаманти, нафта, боксит, ураниум, железна руда и други вредни ресурси, неговите жители долго време се вбројуваат меѓу најсиромашните во светот. Додека на неколку субсахарски африкански нации им оди релативно добро, повеќето се заглавени во сиромаштија, глад и конфликти во чија основа најчесто лежи токму искористувањето на природните ресурси. Актуелен е конфликтот во Нигер од каде Франција на пример црпи 30% од ураниумот, кој ѝ е потребен за производство на нуклеарна енергија.

Проклетството на богатството

Фактот дека изобилните природни ресурси на континентот во толку многу случаи имаат толку мало влијание врз квалитетот на животот на неговите луѓе во текот на толку многу години е една од најголемите мистерии околу групата од 49 нации лоцирани јужно од пустината Сахара.

 

Има многу објаснување за овој трагичен феномен. Како причина се наведуваат распространетата корупција, нефункционалните демократски институции и правосудни системи, алчните мултинационални корпорации, сомнителни локални и меѓународни елити, неспособни или неефикасни меѓународни агенции за помош, војни за ресурси што ги водат домашните полициски и армиски сили, како и остатоците од колонијализмот – или појавата на нов тип колонијализам управуван од играчи како Кина и Израел.

Том Бургис, новинар кој шест години известуваше за Африка за „Фајненшл тајмс“, ги потврдува сите овие причини во својата книга „Машината за грабеж: воени лидери, олигарси, корпорации, шверцери и кражба на богатството на Африка“. Тој оди и чекор подалеку, тврдејќи дека секој од нас сноси одговорност за оваа жална ситуација секогаш кога непромислено ги полниме автомобилите со бензин, купуваме златен или дијамантски прстен, пиеме газиран пијалок во алуминиумска конзерва или користиме мобилен телефон.

„Почнав да ја гледам нишката што го поврзува масакрот во оддалеченото африканско село со задоволствата и удобностите што ги уживаме ние во побогатите делови на светот. Се пробива низ глобализираната економија, од воените зони до врвовите на моќта и богатството во Њујорк, Хонг Конг и Лондон“, пишува Бургис во белешката за неговата книга.

Африка поседува 40% од светското злато и до 90% од вредните метали

Речиси половина од светското злато и една третина од сите минерали се во Африка. Под површината на Африка се наоѓа богатство од минерални ресурси со огромна вредност. Во 2019 година, континентот произведе речиси 1 милијарда тони минерали во вредност од 406 милијарди долари.

Според Обединетите нации, Африка е дом на околу 30% од светските минерални резерви, 12% од светската нафта и 8% од светските резерви на природен гас.

Континентот, исто така, има 40% од светското злато и околу 90% од вредните метали – хром и платина.

Свет на минерали во вашиот мобилен телефон

Поголемиот дел од електрониката што ја користиме денес се базира на голем број минерали – од алуминиум до цинк.

Во 2021 година, околу 1,5 милијарди паметни телефони беа продадени ширум светот – за разлика од 122 милиони единици во 2007 година. Од 2020 година, речиси четири од пет или околу 78% од луѓето поседуваат паметен телефон.

Повеќе од половина од компонентите на мобилниот телефон – вклучувајќи ја неговата електроника, дисплејот, батеријата и звучниците – се направени од минирани и полуобработени материјали од кои најголем дел доаѓаат од Африка.

Литиумот и кобалтот се некои од клучните метали кои се користат за производство на батерии. Во 2019 година, околу 63% од светското производство на кобалт дојде од Демократска Република Конго.

Танталот е уште еден метал што се користи во електронската опрема. Танталови кондензатори се наоѓаат во мобилни телефони, лаптопи и во разновидна автомобилска електроника. Конго и Руанда се најголемите светски производители на тантал. Заедно тие произведуваат половина од светскиот тантал.

Под земја злато и дијаманти

Нафтата и јагленот се меѓу најзастапените минерали во 22 од 54 африкански земји. Почнувајќи од 2019 година, Нигерија произведуваше најголем дел од нафтата на континентот (25%), зад неа се Ангола (17%) и Алжир (16%).

Металите, вклучително и златото, железото, титаниумот, цинкот и бакарот се највисоко произведени минерали за 11 африкански земји. Гана е најголемиот производител на злато на континентот, а потоа следат Јужна Африка и Мали.

Индустриските минерали како што се дијамантите, гипсот, солта, сулфурот и фосфатите беа главната стока за 13 африкански земји. Конго е најголем африкански производител на индустриски дијаманти, а потоа следат Боцвана и Јужна Африка. Боцвана е рангирана на прво место во Африка за производство на дијаманти со квалитет на скапоцени камења кои се користат за накит.

Со 125 милијарди долари годишно, Јужна Африка генерира најмногу пари од своите минерални ресурси. Нигерија е на второ место со 53 милијарди долари годишно, а потоа следат Алжир (39 милијарди долари), Ангола (32 милијарди долари) и Либија (27 милијарди долари).

Овие пет земји произведуваат повеќе од две третини од минералното богатство на континентот.

Овие минерали, со соодветно истражување и екстракција, можат да го направат континентот еден од најбогатите во светот, наспроти неговата сегашна мизерна економска состојба.

Според WorldAtlas, Африка има најбогата концентрација на природни ресурси од кој било континент, со 30% од целокупните минерални резерви во светот.

Нафтата и гасот, но и скапоцените елементи како злато, бакар, дијаманти, ураниум, кобалт, дрво, колтан и јаглен, се доволно вредни за да создадат огромно богатство за континентот кој се бори со огромна сиромаштија, но и со најголемите светски експлоататори на нивните ресурси.