НОВ НЕУСПЕХ ЗА ЈАПОНИЈА Леталото се урна при слетувањето на Месечината

Компанијата iSpace од Јапонија соопшти дека нејзината лунарна сонда без екипаж најверојатно се урнала на површината на Месечината за време на обидот за слетување, што претставува втор неуспех по неуспешната прва мисија пред две години.

Сместена во Токио, iSpace се надеваше дека ќе се придружи на американските компании Intuitive Machines и Firefly Aerospace во успешното комерцијално слетување на Месечината – дел од глобалната вселенска трка во која учествуваат и државни мисии од Кина и Индија.

И покрај неуспехот, што ќе значи нова повеќегодишна пауза за Јапонија во комерцијалниот пристап до Месечината, земјата останува цврсто посветена на американската програма Artemis, а бројни јапонски компании и понатаму ја гледаат Месечината како потенцијална деловна можност.

Сондата Resilience, втората мисија на iSpace, се соочи со проблем при мерењето на растојанието до површината и не успеа навреме да го забави своето спуштање.

Компанијата соопшти дека не успеала да воспостави комуникација со леталото по, како што се претпоставува, тврдо слетување.

– Можно е да се случиле различни сценарија – од проблеми со погонскиот систем, до софтверски и хардверски дефекти, особено во делот на сензорите – изјави главниот технички директор Рјо Уџи на прес-конференција.

Веста за неуспешното слетување предизвика пазарски шок – акциите на iSpace беа преплавени со нарачки за продажба и се очекуваше да го затворат денот на долната граница од дневниот лимит, што претставуваше пад од 29%. Пред инцидентот, пазарната вредност на компанијата изнесуваше над 110 милијарди јени.

Главниот финансиски директор Џумпеи Нозаки нагласи дека компанијата не се соочува со непосредни финансиски последици и дека поддршката од инвеститорите продолжува.

Првата мисија на iSpace пропадна во 2023 година поради погрешно мерење на надморската височина, а иако софтверот беше надграден, дизајнот на хардверот остана речиси непроменет кај Resilience.

Сондата носеше ровер со четири тркала, изграден од подружницата на iSpace во Луксембург, како и пет други надворешни товари со вкупна вредност од 16 милиони долари, меѓу кои имаше научна опрема од јапонски компании и универзитет од Тајван.

Целта на мисијата беше слетување во областа Маре Фригорис, базалтна рамнина лоцирана околу 900 километри од северниот пол на Месечината. Во случај на успешно слетување, сондата и роверот високи 2,3 метри ќе спроведеа 14-дневна истражувачка мисија, вклучувајќи собирање на лунарен реголит во рамки на договор со НАСА.

Resilience беше лансирана во јануари со ракета на SpaceX, заедно со сондата Blue Ghost на Firefly, која успешно слета во март следејќи побрза траекторија.

Intuitive Machines исто така успешно ја спроведе втората комерцијална мисија на Месечината, слетувајќи ја сондата Athena во март, иако и таа, како првата, заврши во странична положба.

Минатата година, Јапонија стана петтата земја што успеала да слета на Месечината – по СССР, САД, Кина и Индија – преку националната агенција JAXA и сондата SLIM.

Во 2023 година, јапонската влада потпиша договор со НАСА за вклучување на јапонски астронаути во мисиите Artemis и изрази поддршка за истражувачките напори на домашните компании, со надеж дека iSpace ќе развие капацитет за транспорт.

„Очекувањата од iSpace сè уште се присутни“, напиша премиерот Шигеру Ишиба на платформата X.

Иако iSpace сè уште се смета за водечки играч во Јапонија во областа на лунарниот транспорт, некои јапонски компании можеби ќе почнат да бараат алтернативи преку странски субјекти за да ги реализираат своите планови за Месечината, изјави Казуто Саики, професор на Универзитетот Рицумеикан и учесник во мисијата SLIM.

Во рамки на третата мисија за 2027 година, американската подружница на iSpace развива поголема сонда како дел од програмата на НАСА – Commercial Lunar Payload Services – за Artemis. Компанијата има амбициозни планови за шест нови мисии во САД и Јапонија до 2029 година.

– НАСА сè повеќе се потпира на приватниот сектор заради подобра економичност во реализацијата на мисиите, особено во услови на ограничени буџети – изјави извршниот директор на iSpace, Такеши Хакамада, осврнувајќи се на предложените буџетски кратења од администрацијата на Доналд Трамп.