Знаме како симбол на национално единство

Во Данска се разбрануваа духовите кога од сите државни институции беше побарано да ги избројат јарболите (flagstænger, на дански) пред неколку години. На социјалните мрежи случајот дури доби и име: „Flagstangs-gate“, со алузија на прочуената афера Вотергејт. За многумина било чудно дека од државните органи, од оружените сили и од универзитетите во земјата одеднаш било побарано да го пријават бројот на државните јарболи?

Набрзо потоа, сепак, беше откриено дека владата сакала да ја одбележи заедницата на нациите со Гренланд и Фарските Острови (автономни региони на Кралството Данска) со воведување официјални денови на знамето. Така, сега знамето на Гренланд се вее на јарболите на државата на Националниот ден на Гренланд на 21 јуни и знамето на Фарците на Националниот ден на Фарските Острови на 29 јули. Инаку, патем речено, резултатот на пребројувањето бил дека во Данска имало поставени 534 државни јарболи.

Законите за употреба на знамињата се честа тема на дебати, па и спротивставени мислења, во повеќе европски земји. Во Данска пред извесно време се водеше и медиумска дебата во врска со ова прашање. Многумина притоа изразија мислење дека на германското малцинство би требало да му се дозволи да го вее германското знаме во Данска. Всушност, еден дел од учесниците во споменатата дебата не ни биле свесни дека во Данска не смеете слободно да истакнувате друго национално знаме освен данското. Каква логика има во тоа, беше поставено прашање, на разни компании и организации да им е дозволено јавно да веат секакви знамиња, додека на малцинствата, без дозвола на полицијата, им се забранува да ги користат нивните знамиња во Данска.

Спротивставени мислења околу ова прашање не се реткост, како, на пример, меѓу членовите на екстремно десничарската Данска народна партија, кои ја отфрлаат идејата да се дозволи германското малцинство слободно да го вее германско знаме во Данска, барајќи полицијата да не биде премногу великодушна и често да ги одобрува поднесените барања за истакнување на германското знаме по разни поводи. Некои дури сметаат дека правилата во оваа област би требало и да се заострат, па да треба да се бара дозвола и за истакнување на знамето на ЕУ, знамето на ОН и знамињата на нордиските земји, иако тие би требало да имаат предност пред другите знамиња како што се турското, американското или германското. Како, всушност, би влијаело тоа на Данска, и на „данскоста“, кога би возеле низ Данска, гледајќи на јарболите и многу други бои на државни знамиње, а не само на данското знаме, со бел крст на црвена подлога – беше едно друго прашање поставено во истата дебата.

Присутните дилеми сепак не се мали. Како што вели Зигфрид Матлок, уредник на „Северен Шлезвигец“, весник на германското малцинство во Данска: „Бидејќи припаѓам на германското малцинство, не го сметам данското знаме, Данеброг, за мое знаме. Но, имам голема почит кон Данеброг и мислам дека тоа е многу убаво знаме“, нагласувајќи едновремено дека отсекогаш им се восхитувал на Данците за тоа колку го сакаат своето знаме и го користат како симбол на национално единство. Во голем број домови на германското малцинство во Данска, при разни семејни прослави ќе ги видите трите знамиња ставени едно до друго: данското, германското и знамето на ЕУ.

Од таа гледна точка треба да се исткане дека гордоста на нордиската соработка, еден вистински симбол на „нордизмот“, е да се покажат и јавно да се манифестираат националните државни знамиња, наредени на јарболи едно до друго, на заеднички собири, политички и научни конференции, културни манифестации и фестивали, на кои сите соседни нордиски земји добиваат еднакво внимание, посветеност и рамноправен третман. Нордиските знамиња, наредени едно до друго, живеат длабоко во свеста на модерните нордиски граѓани.

Варијациите на знамињата во регионот на „нордизмот“ ја покажуваат, всушност, заедничката историја на различните нордиски земји, како и нивните поранешни политички врски. Норвешка, која долго време ѝ припаѓаше на Данска, има знаме со истата основна боја како и данското знаме. Исланд и Фарските Острови, кои биле населени од Норвешка ѝ припаѓале на Норвешка, ги користат истите три бои, како Норвешка, во нивните знамиња. Шведска го одредила своето знаме, тргнувајќи најпрвин од данскиот крст, но подоцна избрала бои од државниот грб на Шведска. Финското знаме е засновано на шведското. Ниедно од овие знамиња не се предмет на оспорување, туку се симбол на националната гордост и меѓунационалната соработка. А според посебни закони за употреба на знамиња, е регулирано и истакнувањето на знамињата на националните малцинства.

Потребно е да се каже и некој збор повеќе и за националните малцинства. Се разбира дека тие постојат и во нордиските земји, „нордизмот“ воопшто не ги исклучува по никаква основа. Знамињата на националните малцински групи се сфаќаат токму како такви, како знамиња што симболизираат одредена етничка или јазична припадност. Но, не и отворен стремеж за припадност кон други држави. Голема е бројката на нордиски знамиња на националните малцинства. Да ги споменеме само знамињата на Самите, Ромите во Шведска, шведските Финци, торнедалските Финци и финските Швеѓани. Сите тие со гордост го истакнуваат своето знаме на датумите одредени со закон, но, и покрај различната пракса во нордиските земји, неприкосновеноста на државното знаме како национален симбол, за малцинствата е исто така закон, кој никој не го оспорува.

На собирите на албанското малцинство во Македонија, во канцелариите на нивните лидери во албанските политички партии и општински кабинети, албанското државно знаме е често поголемо по формат од знамето на ЕУ, и го покрива и местото предвидено, според закон, за македонското државно знаме, кое најчесто го нема.

Зјапа со своето отсуство. Му се дава ли на таков начин на македонското државно знаме да се извиши и да израсне во заеднички неприкосновен симбол на националното и државно единство? Да се извиши барем малку според европските придобивки и интеграции, на кои македонските Албанци толку често и здушно се повикуваат.