Виетнам лесно се справи со ковид-19, затоа што не ѝ веруваше на Кина

На почетокот на февруари, Виетнам донесе драстична одлука во тоа време. Сите летови од Кина, Хонг Конг и Макао беа откажани поради загриженоста која подоцна ќе биде именувана во ковид-19, објави „ВВС“.

После три дена, беше донесена одлука да се престане да се издаваат туристички визи за жителите на тие земји. Само еден ден откако администрацијата на Трамп објави заострување на патните ограничувања од Кина, Виетнам беше меѓу првите што целосно ги запре летовите – и ги налути Кинезите. Виетнам започна да ја затвора границата долга 1.300 километри со својот најголем трговски партнер во истиот ден.

Иако бројот на заразени беше во едноцифрени бројки, Виетнам не застана тука. Училиштата требаше повторно да се отворат на 3 февруари, по повеќенеделниот празнување на Кинеската нова година – првата нова училишна недела откако вирусот за прв пат беше откриен во Виетнам на 23 јануари. Но, часовите низ целата земја беа прекинати, и покрај тоа што имаа само осум дијагностицирани случаи во земјата со 95 милиони жители. Премиерот Нгуен Ксуан Пак ја нарече борбата против ковид-19 „пролетна општа офанзива во 2020 година“, што претставува повикување на последниот штрајк на Северен Виетнам против Сајгон во 1975 година на крајот од војната во Виетнам.

Во средината на април, ширењето на коронавирусот очигледно престана. Од 14 мај, Виетнам помина 29 последователни дена без случај на локален пренос. Земјата објави вкупно 288 случаи заболени со ковид-19, без смртни случаи.

Иако успехот на Виетнам им се припишува на големиот број фактори – брзата акција, горчливите лекции од САРС и неодамнешната историја на масовна мобилизација – оние што се запознати со комунистичката партија во Виетнам, укажуваат на владејачката политичка организација која интимно ја разбира и длабоката недоверба на браќата од северот.

– Не мислам дека (Кинезите) би можеле да убедат некого во Виетнам, па дури и членови на Комунистичката партија – рече Нгуен Куанг А, пензиониран бизнисмен од Ханој и добро познат активист за човекови права. Некогаш лојален член на партијата и истакнат банкар, ко-основач на она што ќе стане најголемата приватна банка на Виетнам во 1993 година, Куанг А рече дека е само сигурно дека лидерите на земјата не биле убедени во раните, оптимистички извештаи од Кина кои се сомневаат за можноста на пандемија.

Од обете страни, кои управуваат со слични внатрешни структури во нивните земји, кои редовно одржуваат размени и настани едни со други, Куанг А рече дека виетнамските власти добро го разбираат размислувањето зад најавите и одлуките за политика што доаѓаат од Пекинг.

– Виетнамските комунисти ги знаат многу добро, тие имаа многу лекции од нивните таканаречени пријатели во Комунистичката партија на Кина – рече тој.

Како единствена еднопартиска комунистичка држава со голема, пазарно ориентирана економија, Виетнам е најблискиот идеолошки сосед на Кина. Но, по повторното обединување на Виетнам во 1975 година, Ханој се најде во советскиот блок во време кога Кина и Соединетите држави биле партнери против Кремљ во последните години од „Студената војна“. По одбивањето на кратката, но крвава кинеска инвазија во 1979 година, Виетнам во 1980 година помина во борба против „Црвените кмери“ во Камбоџа, во време на повремени судири со Кина и на копно и на море.

Односите беа нормализирани дури во 1991 година. Денес Виетнам ја смета Кина за најголема егзистенцијална закана, со оглед дека двете држави се во судир поради кинеските поморски побарувања во Јужното Кинеско Море. Популарен консензус во Виетнам е дека Кина е непријател на земјата веќе илјадници години.

– Мислам дека и владата и луѓето од Виетнам секогаш добро ги разбраа Кина и кинеската влада и затоа, тие никогаш не веруваа во тоа што го кажаа кинеските лидери за пандемијата – рече Нгуен Тин Лап, постар партнер во адвокатската фирма „НХКанг и Асошиејтс“ во Ханој и поранешен член на партијата.

– Лидерите на виетнамската партија се добро свесни дека треба да бидат независни од Кина во однос на заштитата на виетнамскиот народ – додаде тој.

Според американската компанија за компјутерска безбедност „FireEye“, виетнамските разузнавачки агенти можеби во првите денови од пандемијата дури извршиле и сајбер-напади против Кина, со цел да се соберат информации за вирусот. „АРТ32“, откако сајбер безбедносната компанија ја именуваше групата закани што „FireEye“ ги идентификуваше во согласност со интересите на виетнамската држава, на 6 јануари започна напад врз кинеското Министерство за вонредни состојби, а исто така очигледно ја нападна и провинциската влада на Вухан.

Додека Ханој ги негира нападите и изворите во Виетнам не сакаа детално да дискутираат за кредибилитетот на операцијата за разузнавачите во Виетнам, Карл Тајер, професор на Универзитетот во Нов Јужен Велс и специјалист за одбрана на Виетнам, рече дека наводните напади биле добри во рамките на виетнамската сајбер команда на Министерство за одбрана.

– Неверојатно е дека сајбер-тимот не разви некои навредливи способности што ќе му овозможат да ги хакира компјутерите на кинеската влада – рече Тајер, додавајќи дека Виетнам има и повеќе традиционални начини за спроведување на шпионажа во Кина.

– Нема причина зошто Виетнам не можеше да го разбере тоа со човечката интелигенција и следење на интернетот на кинески – рече Тајер.

Виетнам не ги следеше стапките на американскиот претседател Доналд Трамп или на францускиот претседател Емануел Макрон кога го критикуваше кинескиот третман на вирусот. Наместо тоа, пораката е насочена кон виетнамски сили, кои се потпираа на строги мерки на јавно здравје и мобилизација низ целата земја за да ја отстранат заканата.

– Во принцип, Виетнамците добро одговораат на националните повици за соработка ако се доволно убедени дека постои национална криза – објасни Дејвид Кох, поранешен виш колега на Институтот ИСЕАС-Иусоф Ишак во Сингапур.

Тој додаде дека виетнамската влада претпочитала да се држи до позитивните точки.

– Виетнам не е единствената земја што може да им верува на кинеските бројки, иако земјата не даде јавна изјава за тоа – рече Кох.

Тајер истакна дека и Кина и Виетнам соработувале за време на пандемијата пред лицето на заедничкиот непријател. Кина и Виетнам, покрај неколку прекугранични состаноци на службени лица за јавно здравје, дадоа и материјална помош.

– Виетнамските граничари им донираа маски за лице на нивните кинески колеги. Кина понуди да му помогне на Виетнам со испраќање медицински експерти – рече Тајер.

Но фокусот на билатералните односи се врати на геополитичкото ривалство во Јужното Кинеско Море, каде во почетокот на април се случи инцидент. Тајер рече дека ставот на Виетнам кон Кина среде пандемијата и колапсот на Јужното Кинеско Море е типичен за филозофијата на земјата за „соработка и борба“ со светските сили.

– Виетнам „соработува“ со Кина за одржување на коронавирусот поради влијанието што оваа пандемија може да го има врз виетнамската економија и општеството и затоа што Виетнам е претседател на АСЕАН, а ковид-19 бара регионален одговор – рече тој, додавајќи дека таквата соработка нема никаква врска со геополитиката во Јужното кинеско море.

– Виетнам „се бори“ против Кина по ова прашање – рече Тајер.