ВЕЛИКА БРИТАНИЈА, ФРАНЦИЈА И 26 ДРУГИ ЗЕМЈИ ПОТПИШАА ДЕКЛАРАЦИЈА ЗА ИТЕН КРАЈ НА ВОЈНАТА ВО ГАЗА Американскиот амбасадор во Израел го нарече повикот „гнасен“

Дваесет и осум земји, вклучувајќи ги Велика Британија, Јапонија и низа европски држави, во понеделникот издадоа заедничка изјава во која наведуваат дека војната во Газа „мора да заврши веднаш“ – што е најнов знак за засилената реторика на сојузниците, додека изолацијата на Израел се продлабочува, објави Асошиејтед прес.

Декларацијата ја поддржаа и ја потпишаа министрите за надворешни работи од вкупно 26 земји, меѓу кои се Австралија, Канада, Јапонија и поголем дел европски држави како Франција, Велика Британија, Италија, Шпанија, Шведска, Холандија, Полска и Швајцарија.

Министрите за надворешни работи на земји како Австралија и Канада изјавија дека „страдањето на цивилите во Газа достигна нови длабочини“. Тие ја осудија „капковидната испорака на хуманитарна помош и нехуманото убивање на цивили, вклучително и деца, кои се обидуваат да ги задоволат своите најосновни потреби за вода и храна“.

Во изјавата како „застрашувачка“ се опишува смртта на над 800 Палестинци кои барале помош, според податоците на Министерството за здравство на Газа и на Канцеларијата за човекови права на ОН.

„Моделот на испорака на помош, што го користи израелската влада, е опасен, создава нестабилност и им го одзема човечкото достоинство на Палестинците во Газа. Невозможно е да се оправда негирањето на основната хуманитарна помош за цивилното население. Израел мора да ги почитува своите обврски според меѓународното хуманитарно право“, стои во изјавата.

Израел и САД ја отфрлаат критиката

Министерството за надворешни работи на Израел ја отфрли изјавата, нарекувајќи ја „оттргната од реалноста“ и обвинувајќи дека „испраќа погрешна порака до Хамас“. Министерството го обвини Хамас дека ја продолжува војната со тоа што одбива да го прифати предлогот, поддржан од Израел, за привремен прекин на огнот и за ослободување на заложниците.

„Хамас е единствениот одговорен за продолжувањето на војната и за страдањето на обете страни“, напиша портпаролот Орен Марморштајн на социјалната мрежа Икс.

Американскиот амбасадор во Израел, Мајк Хакаби, исто така ја отфрли изјавата на сојузниците, нарекувајќи ја „гнасна“ во објава на Икс, додавајќи дека тие треба да извршат притисок врз „дивјаците од Хамас“, а не врз Израел.

Забележливо е отсуството на Германија од оваа изјава.

Германскиот министер за надворешни работи, Јохан Вадепфул, напиша на Икс дека во понеделникот разговарал со израелскиот министер за надворешни работи, Гидеон Саар, и ја изразил својата „длабока загриженост за катастрофалната хуманитарна ситуација“ во Газа додека офанзивата се шири. Тој го повикал Израел да ги спроведе договорите со ЕУ за олеснување на хуманитарната помош.

Се влошува хуманитарната криза

Повеќе од 2 милиони Палестинци во Газа се соочуваат со катастрофална хуманитарна криза, во голема мера зависејќи од ограничената помош што се дозволува да влезе во територијата. Израелската офанзива расели околу 90% од населението, при што многумина биле принудени да бегаат повеќе пати.

Поголемиот дел од храната што Израел дозволил да влезе во Газа оди до Фондацијата за хуманитарна помош на Газа, американска група поддржана од Израел. Од почетокот на нејзиното делување во мај, стотици Палестинци биле убиени при пукања од израелски војници додека се обидувале да стигнат до пунктовите, според сведоци и здравствени извори. Израелската војска тврди дека само испукува предупредувачки истрели кон оние што ѝ се приближуваат.

21-месечната војна меѓу Израел и Хамас ја доведе Газа до работ на глад, предизвика светски протести и доведе до издавање налог за апсење на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху од страна на Меѓународниот кривичен суд.

Израел ги игнорира претходните критики

Претходните критики од сојузниците имаа малку видлив ефект. Во мај, Велика Британија, Франција и Канада издадоа заедничка изјава во која ја повикаа владата на Нетанјаху да ја запре офанзивата во Газа и се заканија со „конкретни мерки“ ако тоа не се случи.

Израел ги отфрла критиките за своето однесување во војната, тврдејќи дека неговите сили делуваат во согласност со меѓународното право и ја префрла вината за цивилните жртви на Хамас, бидејќи милитантите оперираат од населени области. Израел вели дека дозволува доволно храна за опстанок, а го обвинува Хамас дека краде голем дел од таа помош. Обединетите нации велат дека нема докази за широко распространето пренасочување на хуманитарната помош.

Новата заедничка изјава повикува на итен прекин на огнот и наведува дека земјите се подготвени да преземат чекори за поддршка на политичкиот пат кон мир во регионот.

Неизвесност во преговорите за прекин на огнот

Израел и Хамас се вклучени во разговори за прекин на огнот, но засега нема напредок и не е јасно дали евентуално примирје би донело траен крај на војната. Нетанјаху вети дека ќе продолжи сè додека сите заложници не бидат вратени и Хамас не биде поразен или разоружан.

Обраќајќи се во парламентот, британскиот министер за надворешни работи, Дејвид Лами, им се заблагодари на САД, Катар и на Египет за нивните дипломатски напори за ставање крај на војната.

– Нема воено решение. Следниот прекин на огнот мора да биде последниот – изјави Лами.

Австралискиот министер за внатрешни работи, Тони Берк, во вторникот рече дека заложниците мора да бидат ослободени и дека војната мора да заврши, но и дека сликите од уништувањето и од убиствата во Газа се „неодбранливи“.

– Сите се надеваме дека нешто конечно ќе го прекине ова – изјави Берк за Австралиската радиодифузна корпорација.

Потсетување на почетокот на конфликтот

Хамас ја започна војната на 7 октомври 2023 година, кога милитанти влегоа во јужен Израел, убивајќи околу 1.200 луѓе и земајќи 251 заложник. Во Газа сè уште се држат 50 заложници, но се верува дека помалку од половина од нив се живи.

Израелската воена офанзива, според Министерството за здравство на Газа, досега усмртила повеќе од 59.000 Палестинци. Податоците не прават разлика меѓу цивили и борци, но министерството тврди дека повеќе од половина од загинатите се жени и деца. Иако е дел од власта на Хамас, ова министерство се смета за најверодостоен извор на податоци за жртвите според ОН и според други меѓународни организации.