Струга помеѓу модерноста и опскурантизмот: Аналитички поглед на ориентацијата на гласачите на локалните избори

Од историска до граѓанска перспектива

Струга е еден од најважните градови во Северна Македонија, не само во однос на нејзината природна убавина и културно наследство, туку и како модел на мултиетнички и мултирелигиозен соживот кој го издржал тестот на времето. Географската локација на брегот на Охридското Езеро, реката Дрим што тече низ градот, плодните полиња и околните планински венци создаваат не само богата еколошка средина, туку и силна основа за социо-економски развој.

Но, овој извонреден потенцијал – природен и човечки – денес е на раскрсница: помеѓу природната аспирација за модерност и тенденциите на опскурантизмот што го спречуваат да напредува.

Соживот како вредност и постојан предизвик

Историски гледано, Струга е пример за меѓурелигиска и меѓуетничка толеранција. Албанци, Македонци, Турци, Власи, Египќани и други заедници живееле во хармонија, делејќи го истиот животен простор и придонесувајќи за зачувување на заедничкото културно наследство. Старите цркви, џамии, теќиња и археолошки споменици се доказ за заедничка цивилизација што денес претставува национално богатство.

Сепак, историјата на овој соживот не била секогаш без тензии. Во различни периоди, хегемонистичките цели, надворешните политики и инструментализацијата на религијата го ставиле соживотот на тест. Она што го одржало ова општество стабилно е граѓанската свест за заедничкиот интерес – вредност што останува важна денес како и во минатото.

Наследство: богатство или лошо управуван товар?

Културното и природното наследство на Струга е извонредно. Раните базилики, праисториските населби (вклучувајќи палафити), средновековните цркви и џамии се богатство што имаат не само музејска вредност, туку и потенцијал за развој на туризмот и локалната економија. Сепак, овој потенцијал честопати бил соочен со локалната администрација која не успеала правилно да управува со ова наследство.

Недостатокот на долгорочни стратегии, неконтролираните интервенции во урбаните простори, загадувањето на животната средина и неодржливиот економски развој го доведоа во прашање институционалниот капацитет за заштита и промоција на идентитетот на градот.

Локални избори: момент за размислување 

Во овој контекст, претстојните локални избори претставуваат повеќе од натпревар меѓу кандидатите – тие се тест за граѓанската свест и можност повторно да се потврди ориентацијата на струшкото општество: кон модернизација, одржлив развој, зајакнување на локалните институции и меѓусебна почит.

Гласачот на Струга денес се соочува со суштински прашања:

• Дали ќе поддржи јасни проекти за урбан развој и заштита на животната средина

• Дали ќе избере претставници кои ја почитуваат различноста и ќе работат за вклучување на сите?

• Или ќе стане жртва на раздорната реторика и празните ветувања кои ја претворија стагнацијата во нормалност?

Младите и новата граѓанска парадигма

Еден од најважните фактори за иднината на Струга се младите. Тие се повеќе изложени на глобалните реалности, почувствителни на теми како што се животната средина, технологијата, еднаквоста и транспарентноста. Но, нивното вклучување во донесувањето одлуки останува ниско.

Локалните избори се можност за гласачите да ги поддржат кандидатите со визија, оние кои не само што ветуваат, туку и покажуваат компетентност, интегритет и посветеност на создавање модерна, транспарентна и ефикасна администрација.

Струга има сè што треба да биде град-модел во Северна Македонија – природна убавина, културно богатство, општествена разновидност и човечки капитал. Но, овој потенцијал може да се искористи само ако граѓаните внимателно го изберат политичкиот правец и менаџерската структура на  општина.

Претстојните избори се пресвртница: тие ќе одлучат дали Струга ќе се движи кон вистинска модерност или во калта на мракобесие и политичко медиокритетство.

Иднината е во рацете на свесниот граѓанин.