СТРАВОТ ОД ВАКЦИНИТЕ Е СОСЕМА ПРИРОДЕН Еве како да го надминете

Стравот од сериозни несакани ефекти од вакцината е главната причина што луѓето одбиваат или ја одложуваат вакцинацијата против ковид-19.

Истражувањата спроведени низ целиот свет покажуваат дека тоа е причината за двоумење кај околу 30% од невакцинираните луѓе.

Тој страв е природен. Луѓето исто така се плашат од други опасности што претставуваат непознат ризик.

На пример, кога пливаме во морето, не сакаме да пливаме далеку од брегот бидејќи се плашиме од ајкули, иако во нивните напади годишно умираат само околу 10 луѓе во светот.

Се плашиме и од змии, иако во Хрватска во просек има околу пет каснувања годишно, од кои неколку се фатални. Според Хрватскиот институт за јавно здравје, во последните 20 години, само три смртни случаи од каснување од змија се забележани во Хрватска – во 2006, 2007 и 2013 година, објави Индекс.

Стравувањата се корисни, но …

Се плашиме и од громови, иако само 25.000 луѓе умираат секоја година од удари на гром ширум светот.

Стравувањата од повреда и смрт се длабоко вкоренети во нашата биологија и психологија, бидејќи нивното избегнување е еволутивно корисно, дури и ако стравовите од нив понекогаш се несразмерни со опасноста. Затоа е спротивно на нашата природа доброволно да ризикуваме, иако животот генерално вклучува постојан избор помеѓу ризиците.

Но, се појавува сериозен проблем кога, во обид да избегнеме една опасност, се изложуваме на друга, многу поголема. Затоа е многу важно да се биде свесен за ризиците што ги носи вакцинацијата од една страна и невакцинацијата од друга страна. Притоа, треба да бидеме свесни дека изборот што го имаме не е вакцинација наспроти не-вакцинација, туку вакцинација наспроти болест, бидејќи видот делта на вирусот САРС-КоВ-2 е толку заразен што е речиси сигурно дека порано или подоцна секој ќе го добие, затоа што тоа е еден од најзаразните вируси што ги знаеме.

Смртта не е единствената последица на ковид-19

Со други зборови, витално е важно да се разбере колку помалку од секој од нас, според нашата возраст, е помал ризикот да се вакцинира отколку да се зарази со ковид-19. Исто така, важно е да се разбере дека смртта не е единствениот трагичен исход од ковид-19. Оваа болест може да предизвика голем број долгорочни последици, меѓу кои една од најизразените е т.н. долг ковид.

Една студија објавена во петокот во Лансет покажа дека шест месеци по развојот на симптомите на ковид-19, околу 68% од пациентите имале барем еден долгорочен симптом, а една година по почетокот на болеста, половина сѐ уште го имале. Најчестите симптоми беа замор и мускулна слабост, кои беа пријавени од 52% од пациентите по шест месеци и 20% по една година.

Покрај тоа, новите истражувања покажуваат дека видот на делта предизвикува околу 2,26 пати повеќе хоспитализации отколку алфа.

Една прилично илустративна илустрација (види подолу) за придобивките од вакцинацијата (изразена во спречени смртни случаи на 100.000) и ризиците од вакцинација (изразени во бројот на згрутчување на крвта, кои можеби не се фатални) по возраст за една доза на „АстраЗенека“ презентирани од Европската медицинска агенција (ЕМА). Податоците беа собрани во почетокот на 2021 година, кога видот на делтата сѐ уште не беше доминантент.

Сите медицински процедури вклучуваат ризик

Бидејќи вакцинацијата е медицинска процедура што ја спречува болеста, вреди да се потсетиме на ризикот од медицински третмани, вклучително и лекови.

Речиси сѐ што прават лекарите носи ризик. Дијагностичките тестови можат да дадат лажно позитивни или негативни резултати, што може да доведе до тоа пациентите да бидат изложени на поинвазивни процедури отколку што се реално потребни, или може да им се одбие потребниот третман. Операциите може да тргнат наопаку, луѓето можат да предозираат со лекови, или може да бидат слабо координирани со други терапии итн.

Во САД, околу 1,3 милиони посети на итни случаи се припишуваат на негативните ефекти на лековите секоја година. Истражувањата покажуваат дека повеќе од два милиони луѓе најверојатно ќе бидат хоспитализирани во американските болници секоја година поради несакани ефекти од лекови, најчесто поради предозирање. Во зависност од проценките, различните грешки во лекувањето и самолекувањето предизвикуваат меѓу 100.000 и 250.000 смртни случаи годишно во САД, што ги прави трета или четврта водечка причина за смрт.

Истите лекови кои предизвикуваат несакани ефекти спасуваат најмногу животи

Авторот на овој текст самиот заврши на интензивна нега поради крварење од дуоденален улкус предизвикан од аспирин.

Дали тоа значи дека треба целосно да избегнуваме лекови? Воопшто не. Имено, истите лекови кои најчесто предизвикуваат несакани ефекти најчесто спасуваат најмногу животи. На врвот на листата на лекови што резултираат со итни приеми се лекови против напади, инсулин за дијабетес и лекови за разредување на крвта за да се спречи мозочен удар. Постојат дури и антибиотици, кои во САД предизвикуваат околу 150.000 посети на итна медицинска помош годишно.

Но, нормалниот живот на луѓето со дијабетес, спречувањето на мозочен удар и срцев удар, ублажување на болката и лекување инфекции, намалување на високиот крвен притисок, итн., за нас е премногу важно да се откажеме поради ризиците што ги носат – тие едноставно носат неспоредливо повеќе придобивки отколку ризици. Веројатно, малку луѓе размислуваат да се откажат од здравствената заштита поради ризикот од лекување.

Непотребно е да се каже, благодарение на развојот на медицината, особено вакцините и хигиената, фрижидерите и подобрата исхрана, очекуваниот животен век е двојно поголем во последните 100 години.

Антиваксерите прекумерно ја надувуваат смртноста од вакцините

Ако сакаме да ги одмериме ризиците од вакцинација и болести, важно е да знаеме сигурни податоци за тешките несакани ефекти од вакцинацијата, како и точни податоци за последиците од ковид-19. Ако им веруваме повеќе на теориите на заговор и антивиксерите отколку здравствените и регулаторните агенции, како што се американските ЦДЦ и ФДА или европските ЕЦДЦ и ЕМА, тогаш е тешко да се направи сериозна проценка на ризикот.

Истражувањата покажаа дека двоумењето кон вакцинацијата најмногу влијае на склоноста кон теории на заговор. Ова е очекувано, бидејќи таквите лица секогаш ќе се сомневаат во официјалните извори и веруваат во „алтернативи“. Првата мисла на лице склоно кон теории на заговор кога ќе наиде на официјални податоци ќе биде: „Вистинските податоци се скриени. Медицинските работници и научници се платеници на фармацевтски компании“. Се разбира, ова ги вклучува и новинарите кои користат официјални извори.

Ова е поткрепено со истражување кое покажува дека постои силна корелација помеѓу колебливоста кон вакцинацијата и недовербата кон институциите.

Како се собираат податоците за несаканите ефекти?

Да започнеме прво од претпоставката дека читателот на овој текст не е особено склон кон теории на заговор, дека има основна доверба во клучните светски институции.

Подоцна во текстот, ќе се фокусираме на оние кои немаат доверба во институциите, дури и во европските или американските, но веруваат во анти-вакцинација.

Како прво, да објасниме накратко како се собираат податоците за несаканите ефекти во САД. Администрацијата за храна и лекови на САД (ФДА) бара од донаторите и примателите на вакцини да ги пријават сите несакани ефекти и смртни случаи по вакцинацијата во системот ВАЕРС.

ЕУ има сличен систем за следење на несаканите ефекти, наречен ЕУДРА.

Но, треба да се има предвид дека во овие два система, секој може слободно да пријави дека имале сериозни несакани ефекти, кои може да се злоупотребат. Исто така, луѓето ненамерно можат да припишат услов на вакцинацијата. Ова може да се случи дури и со научно многу писмени луѓе. Има и медицински образовани лица кои дури по некое време сфатија дека нешто што тие го припишуваат на вакцината, тоа не е резултат на вакцинацијата.

Несаканите ефекти може погрешно да се припишат

Поради таквите можности за погрешно припишување на несакани ефекти, експертите од медицинската агенција, по собирањето извештаи, ќе прегледаат дали постои сериозен несакан ефект што се пријавува почесто од очекуваното, со цел да се испита можноста дека тоа е вистинска последица од вакцинацијата. Исто така, детално ќе ги проучуваат потврдите за смртта, обдукциите и медицинската евиденција за да разберат што се случило во секоја смрт.

Конечно ќе донесат своја пресуда за тоа дали посериозен несакан ефект е само вообичаен здравствен феномен, кој обично се јавува кај популацијата во ист процент како и кај вакцинираните лица, или кај вакцинираните лица постои поголема инциденца на тој феномен, што може да се објасни со вакцината. Исто така, ќе се утврди дали фатален настан се случил само случајно веднаш по вакцинацијата, или навистина е последица од тоа. Треба да се има предвид дека несаканите ефекти може да се пријават неколку недели по вакцинацијата. Ова остава можност за многу луѓе да манифестираат разни здравствени проблеми, кои можеби немаат никаква врска со вакцинацијата.

Прегледувајќи ги ваквите извештаи за несакани ефекти, експертите открија дека вакцините „АстраЗенека“ и „Ј&Ј“ ретко предизвикуваат абнормално згрутчување на крвта, додека кај „Фајзер“ и „Модерна“ миокардитис.

Но, една голема и врвна студија, спроведена на повеќе од 800.000 вакцинирани и според сите невакцинирани податоци, објавена во „New England Journal of Medicine“, покажа дека ризикот од миокардитис е многу пати поголем кога лицето ќе се зарази, отколку кога е вакцинирано. Инциденцата на болеста беше 11 случаи на 100.000, а во случај на вакцинација 2.7.

Друга голема студија, спроведена на 30 милиони луѓе, објавена во „British Medical Journal“, покажа дека ризиците од хематолошки и васкуларни настани што доведуваат до прием во болница или смрт, регистрирани по првите дози на „АстраЗенека“ и „Фајзер“, биле значително поголеми по инфекцијата со вирусот САРС КoВ-2 и дека проблемите траат подолго. По вакцинацијата, евидентирани се 1,33 настани на тромбоцитопенија на 100.000, а по позитивен тест за ковид-19, дури 5,27.

Колку луѓе починале по вакцинацијата?

Што велат податоците собрани преку ВАЕРС и ЕДУРА за смртни случаи по вакцинација?

До 14 јули 2021 година, Европската медицинска агенција (ЕМА) доби извештај за 5.200 смртни случаи по вакцинација. До денес се распределени околу 378 милиони дози од вакцината. Ова е околу 0,0014% од извештаите за фатални настани за кои постои сомневање дека се поврзани со вакцинација.

Сличен процент за САД дава и американскиот ЦДЦ. Таму, 6.968 смртни случаи беа пријавени на 363 милиони луѓе, што е околу 0,0019%.

Треба да се има предвид дека ова се сомневања за поврзаноста помеѓу вакцинацијата и смртните случаи, а не нужно за вистинската врска. Повеќето вакцинирани луѓе се изложени на ризик – постари или болни – така што треба да се очекува дека повеќето од овие смртни случаи не се предизвикани од вакцинација, туку само од временската корелација.

ЕМА истакнува на својата веб -страница: „Овие извештаи ги опишуваат сомневањата за несакани ефекти кај поединци, односно медицински настани забележани по употребата на вакцината. Фактот дека некој имал медицински проблем или починал по вакцинацијата не мора да значи дека вакцината ја предизвикала. Тоа е, на пример, може да е предизвикано од здравствени проблеми што не се поврзани со вакцинација“.

Американските експерти досега поврзуваат три смртни случаи со згрутчување на крвта откако луѓето ја примиле вакцината „J&J“. По внимателно разгледување на дополнителните податоци, лекарите заклучиле дека нема докази дека какви било други вакцини придонеле за смрт на други пациенти.

Конечно, бидејќи лекарите сега знаат како правилно да ги третираат луѓето кои развиваат згрутчување на крвта, генерално е можно да се спречат идни смртни случаи кои би можеле да произлезат од овој многу редок несакан ефект.

Колку вакцината штити од делата варијатата?

Познато е дека високо заразниот делта сој на вирусот, кој има одредени мутации во протеинот „С“ кои му овозможуваат да влезе во клетките, може да ја пробие заштитата создадена со вакцинација или надминување на болеста. Поради ова, може да се случи вакцинираните да го пренесат вирусот, но студиите покажаа дека тие ќе бидат заразни многу пократко од невакцинираните.

Важно е да се истакне дека, и покрај фактот дека вакцинираните луѓе можат да се заразат, тие ретко се разболуваат посериозно. Една студија објавена на 22 јули 2021 година во „New England Journal of Medicine“ покажа дека две дози на вакцина „Фајзер“ се 88% ефикасни во спречувањето на симптоматска болест предизвикана од делта, во споредба со 93,7% во случај на алфа.

Во САД, невакцинираните луѓе во моментов сочинуваат скоро 97% од тешките случаи.

Но, особено е важно вакцините да обезбедат многу голема заштита од смрт. Во Италија, околу 99% од смртните случаи на ковид-19 од февруари се случиле кај луѓе кои не биле целосно вакцинирани.

Според „New England Journal of Medicine“, вакцините против ковид-19 до 19 јуни 2021 година, спречиле околу 7,2 милиони инфекции и 27.000 смртни случаи само во Англија. Во САД, тие спречија околу 279.000 смртни случаи и околу 1,25 милиони хоспитализации.

Вакцинацијата е корисна дури и ако не им верувате на институциите

Но, дури и ако не верувате во официјалните податоци, вакцинацијата е сепак подобра од не-вакцинацијата.

На пример, дури и ако сите смртни случаи пријавени по вакцинацијата се предизвикани од вакцини, што е едноставно глупост, процентот на смртни случаи од вакцини сепак би бил значително помал од процентот на оние кои умираат од ковид-19.

Ова може да се постигне со споредување на смртноста од ковид-19 и смртноста, што, според антиваксерите, е предизвикана од вакцините.

Една статија за преглед, објавена кон крајот на 2020 година во списанието „Натура“, презентираше проценки за смртност од ковид-19 за бројот на заразени ИФР за голем број земји. Утврдената медијана се движеше од 0,24% до 1,49%.

Во декември 2020 година, систематскиот преглед и мета-анализата објавени во Европскиот весник за епидемиологија проценија дека ИФР во некои земји, како што се Франција, Холандија, Нов Зеланд и Португалија, се движи помеѓу 0,5% и 1%, во неколку други земји, како што се Австралија, Англија, Литванија и Шпанија, од 1% до 2%, а во Италија околу 2,5%.

Вакцинацијата се исплатува дури и ако антиваксерите ја кажуваат вистината

Истражувањата покажаа дека ИФР зависи од неколку фактори, како што е учеството на средовечните и постарите луѓе во популацијата, учеството на луѓето со коморбидитети, како и социјалниот статус и етничката припадност. Познато е дека Италија има едно од најголемите удели на стари лица во населението (околу 23%).

Сега да претпоставиме дека сите извештаи за сомнителни смртни случаи во ВАЕРС и ЕУДРА се всушност смртни случаи предизвикани од вакцини, што е глупост промовирана од антиваксерите. Да ги споредиме со овие бројки, изразени во проценти, во смртноста од ковид-19. Според извештаите на ЕМА, стапката на сомневање изнесувала 0,0014%, а според ФДУ 0,0019%. Ако го поделиме ИФР, кој се движи од 0,5% до 2,5%, со горенаведените проценти, станува јасно дека со вакцинацијата сѐ уште е десетици пати помал ризикот од смрт во споредба со ковид-19. Значи, дури и да ги прифатиме бројките промовирани со антиваксерите, во најдрастичниот случај на Италија ризикот од заболување е 143 пати поголем од ризикот од вакцинација.

Неспоредливо повеќе млади луѓе во САД починале од ковид-19 отколку од вакцини

Друг начин да се споредат придобивките и ризиците од вакцинацијата е да се види колку луѓе во кои возрасни групи починале од ковид-19 и колку од вакцинација. Ова е важно затоа што на јавноста и беше даден лажен впечаток дека ковид-19 е опасен само за постарите лица и болните, кои во секој случај би умреле.

Студијата спроведена во 81 земја, презентирана во списанието „Nature Scientific Reports“, покажа дека оние што починале од ковид-19 во просек можат да живеат уште околу 16 години.

Според „Worldometer“, до 18 август, вкупно околу 644.000 луѓе починале од ковид-19 во Соединетите држави (вишокот на смртност поврзана со ковид-19 е речиси двојно поголем-околу 900.000). Дотогаш, вкупно 38,1 милиони Американци беа потврдени дека се заразени со ковид-19.

Според „Статиста“, многу од овие смртни случаи се случиле и кај млади луѓе. Околу 3.000 луѓе починаа само во возрасната група 0-29 години, и околу 7.500 во групата 30-39. Ако веруваме во официјалните институции кои тврдат дека само неколку луѓе починале од вакцината, јасно е дека ризиците се неспоредливи. Ако сте склони да верувате на антиваксерите, повторно излегува дека само под 39-годишна возраст, речиси двојно повеќе луѓе починале од ковид-19 во САД отколку што умреле од сите вакцини во сите возрасни групи. Да не зборуваме за смртност кај постарите лица, која нагло расте со возраста.

Конечно, да повториме-досега 644.000 луѓе починаа од ковид-19 во Соединетите држави, а само тројца од вакцини, иако вакцинирани се многу повеќе луѓе отколку што се заразени со ковид-19.

Но, дури и ако им верувате на антиваксерите, помалку од 7.000 луѓе сепак починаа од вакцината, што е неспоредливо со приближно 900.000 вишок смртни случаи поврзани со ковид-19 во Соединетите држави. Долгорочните последици од ковид-19 нема детално да се воведат во приказната овде. Тие сѐ уште се истражуваат, но првите наоди покажуваат дека тие не се невообичаени дури и кај младите луѓе.