Среќна нова (бугарска) Македонија!

Подобра честитка за Новата 2023 година од онаа што ја искажа европратеникот Џамбаски среде Скопје пред некој ден – поточно: на денот на смртта на Мара Бунева – не сме можеле ни да посакаме. Па ни да сониме, for that matter. Зашто, така да ја започнеш годината на (наводното) разрешување на сите проблеми со нашите пристапни преговори со ЕУ, е голем подарок. Токму од срцето на Европа, од Европскиот парламент! Може да каже кој што сака но таа институција е тоа: формално најважната институција на демократска Европа, како што и другите парламенти во другите европски земји се неприкосновено најважните демократски институции. А Џамбаски е дел од таа „структура“!

И кога велам подарок сериозен сум, зашто само уште оваа честитка ни недостасуваше под елката на 2023-та година, годината на остварувањето на вековните надежи на Македонецот. Кои? Да биде Бугарин, а Македонија да биде бугарска Македонија? Не знам, можеби, но тоа подобро го знаат историчарите од онаа комисија за историска лустрација. Па и Владата, се разбира, и Собранието, и другите македонски државни институции! За кои ова прашање е – забетонирано, решено. Како? Како што вели Џамбаски? Ни тоа не го знаеме.

Но не го вели тоа само тој. Само неколку дена порано, сличен подарок, а во функција на некаков пролог за македонската епопеја на глупоста, веќе добивме од силите на т.н. меѓународна заедница, во форма на вообичаениот повишен тон на господар на световите – his master’s voice! – за нашите обврски во оваа година. Коишто малку или воопшто немало да болат! Македонската орална традиција има многу добри одговори на вакви „честитки“. Некои се малку и безобразни, па нема да ги спомнувам. Барем некој да ја задржи пристојноста.

И просто е фрапантно како меѓународната „демократска“ сушност останува само „за по дома“, до границите на нивните земји, а кај нас се преоблекува во онаа другата, гостинската односно потемната, командната. И знаат што и колку боли, и дали воопшто (ќе) боли. Нивната улога е една од клучните во оваа претстава: тие се/ќе бидат и демократи и автократи, и лекари и надрилекари, и реалисти и визионери, и возачи и скретничари…, задолжени да го држат македонскиот недугав „воз“ на вистинскиот колосек. Да не забега, или избега вон шините, како оној кај Кадина река. Навистина ли, како што вели г-ѓа Куновска, нѐ сметаат за јагурина народ? Веројатно. И со право!

Се разбира, и тие, како и званичниците во втората „столица“ на бугарска Македонија – онаа „од Охрид до Црно Море и од Дунав до Бело Море“ (како што поентира Џамбаски) – ќе го одмолчат овој новогодишен и Божиќен подарок од источниот ни сосед. Пушти будала, ќе речат. Така и треба. Иако забораваат дека историјата е полна со такви будали на кои, демек, никој не сакал да им обрнува внимание. Па предизвикувале катастрофи. А едновремно, забораваат и дека токму будалите, некогаш викани шутови, биле единствените кои на царевите/кралевите смееле да им ја кажат – вистината. Таков шут ли е и овој Џамбаски, нарачан да ни ја каже вистината? Колку и да е болна?!

Но, громко ќе го одмолчиме ние и ова, како и многу други нешта. Најумни сме кога – молчиме. Та ние, со мали „инциденти“, сме успеале да одмолчиме цели пет века под „пусто турско“. Впрочем, деновиве, целата оваа „предигра“ е само подготовка да ги одмолчиме и оние неколку години помеѓу 1941 и 1944 година, кога некои на овие простори решиле повеќе да не молчат. Ама нивните деца, и внуци, еве, повторно се враќаат на старата „добра“ навика: наведната глава сабја не ја сече, нели? Додуша, сече сѐ друго, ама важно главата да е на рамена.

Иако, во вакви инсценации, веднаш, како нарачка, власта вклучува некој од оние неколкумина локални шутови кои уживаат во своите јавни ролји. Тие вообичаено милуваат да нѐ нарекуваат мали, па и малоумни, ни држат лекции за „тешките реалности на надворешната политика“ или пак, како да сме ретардирани, нѐ подучуваат каде всушност ние припаѓаме! Зашто ние не знаеме, тие – знаат. Можно ли е навистина 2/3 од граѓаните – барем според анкетите – да се малоумни и ретардирани и ништо да не разбираат, а само овие шутови да се сопственици на големата Вистина?

Но, во овој македонски Хајд парк веќе секоја будала може да се качи на столче и да ви држи лекции кои сте, што сте, каде припаѓате, што треба да правите, и дали тоа што ќе го направите ќе ве боли или не. Па зошто тогаш не и некој Џамбаски, нели? И на нас останува дали ќе му/им веруваме. Но тоа е така само во приказните. И на телевизија, можеби, во македонските „дебатни“ емисии.

П.С.

Во мигот кога сакав да ставам точка, ете го како по нарачка министерот Османи, нарекувајќи го шутот Џамбаски – маргиналец. И бара Софија да се огради од него. Ама зошто Софија, по ѓаволите? Зошто не Европа, зошто не Европскиот парламент, чиј член е шутот? Или зошто не локалнава амбасадорска фела? Или пак во тоа осино гнездо министерот не смее да чепне?

А всушност, ние сме свикнале на маргиналци. Полни ни се Владата и Парламентот со нив, та што е еден Џамбаски помалку или повеќе?

Извор: Теодосиевски уметност