СО РЕФЕРЕНДУМОТ ЌЕ ИСПРАТИМЕ ЈАСНА ПОРАКА ДО БУГАРИЈА, А ЕУ ЌЕ ЈА ПОЧИТУВА Сашо Клековски за иницијативата на ВМРО-ДПМНЕ

И во 1992 година ја одбивме Лисабонската декларација па односите со ЕУ продолжија. И сега ЕУ ќе ја почитува демократски донесената одлука. Кон Бугарија ќе испратиме јасна порака за нашите црвени линии. Дали тоа ќе отвори нов круг на поларизација зависи од нивното политичко водство – вели Сашо Клековски, политички аналитичар и член на Извршниот комитет на ВМРО-ДПМНЕ, со кого разговараме за можните импликации од референдумот кој го иницираше неговата партија, заедно со своите коалициски партнери.

Како ја коментирате иницијативата за референдум на ВМРО-ДПМНЕ поврзана со Договорот за добрососедство со Бугарија?

– Иницијативата за референдум на ВМРО-ДПМНЕ треба да се согледа во сегашниот контекст. Прво, негативните последици по Македонија од Договорот за добрососедство со Бугарија стануваат видливи и јасни, и само ќе се влошуваат. За тоа стигнуваат јасни пораки од Бугарија. Второ, јавноста е јасно против францускиот предлог, последица на Договорот за добрососедство со Бугарија и последователното вето. Трето, сето ова не беше содржано во ниту една изборна програма на политичка партија за да се тврди дека има легитимитет од граѓаните. Оттука, бидејќи Владините политики по ова прашање немаат јавна поддршка, неопходно е директно изјаснување на граѓаните на референдум.

Дали сметате дека прашањето е добро формулирано?

– Прашањето е формулирана во насока на јасност за што е, како и исполнување на законските критериуми за кои прашања може да се распише референдум. Референдумот е за Договорот за добрососедство, но како референдум може да се распише за прашања во надлежност на Собранието, прашањето е за ратификацијата на истиот Договор, како надлежност на Собранието. Вака поставеното прашање јасно укажува дека е за Договорот со Бугарија, а не за преговарачката рамка со ЕУ, не е за ЕУ, и во ниту една смисла не е анти-европски.

Дали очекувате самиот референдум да биде успешен, односно дека ќе има доволна излезност?

– Јасно е дека кога една од партиите не го поддржувале референдумот не се постигнувала доволна излезност. Но ова е прашање од кое не се засегнати само гласачите на една партија, така што во овој случај очекувам соодветна излезност.

Кои се, според вас, правните последици на тој референдум, доколку биде успешен, и одговорен позитивно на прашањето од страна на мнозинството гласачи?

– Првата последица е дека Собранието ќе треба да ја укине ратификацијата на Договорот за добрососедство со Бугарија, што претставува рамка за Владата за напуштање на Договорот, и повторни преговарање.

Дали при успешен референдум, освен Договорот со Бугарија, се суспендира и Преговарачката рамка на Македонија со ЕУ, каде овој договор е цитиран како еден од факторите за оценување на напредокот на земјата во преговарачкиот процес? Кои би биле политичките последици на евентуален успешен референдум врз односите со Бугарија, а кои врз односите со ЕУ?

– Ова прашање мора да се постави во контекст на состојбите на ЕУ. Јасно е, и според изјавите на Макрон, претседателот на Франција, и на Шолц, премиерот на Германија, дека доколку има воопшто ЕУ проширување, тоа ќе биде откако ЕУ ќе се реформира. Понатаму може да ги мобилизираме силите во ЕУ кои се противат на вклучување на билатерални прашања во ЕУ преговори. Знаете, и во 1992 година ја одбивме Лисабонската декларација па односите со ЕУ продолжија. И сега ЕУ ќе ја почитува демократски донесената одлука. Кон Бугарија ќе испратиме јасна порака за нашите црвени линии. Дали тоа ќе отвори нов круг на поларизација зависи од нивното политичко водство.

Какви би биле политичките последици доколку референдумот биде неуспешен?

Зависи како дефинирате неуспех. Јас секако верувам во успех на референдумот и јасна одлука на граѓаните. И јасен мандат и за Владата, и за ВМРО-ДПМНЕ да се спречат негативните последици од Договорот за добрососедство.