СО ПОМОШ НА ПОЛЖАВИ ЌЕ СЕ ЛЕКУВААТ СЕРИОЗНИ БОЛЕСТИ Неверојатно откритие нуди нова надеж за лекување на очните болести кај луѓето
Научниците откриле серија гени кај еден вид полжави кои би можеле да играат клучна улога во процесот на регенерација на ткивата, а имале и неверојатна способност целосно да регенерираат око, дури и по целосна ампутација
Неверојатно откритие на научници од Американскиот институт за медицински истражувања Stowers нуди нова надеж за лекување на очните болести кај луѓето.
Во центарот на истражувањето е слатководен полжав, познат како златен јаболко полжав (Pomacea canaliculata), кој има неверојатна способност – може целосно да регенерира око, дури и по целосна ампутација, пишува News Medical.
Она што го прави ова откритие особено значајно е фактот дека окото на овој полжав е изненадувачки слично на човечкото, бидејќи овој полжав има око со леќа, рожница и мрежница. За разлика од човечкото око, кое не може да се опорави од сериозно оштетување, полжавите имаат природен генетски механизам што им овозможува целосно да го обноват видот – што отвора нови можности за идни терапии за болести како што е макуларната дегенерација.
Клуч за повторен раст
Тим предводен од професорката на Универзитетот во Калифорнија, Беркли, Алис Акорси се фокусирал на откривање на ген кој делува како генот што го активира и контролира процесот на регенерација на окото. Тие идентификувале ген наречен pax6, за кој веќе било познато дека е клучен за развојот на очите кај многу животински видови, вклучувајќи вински мушички, полжави, па дури и луѓе.
За да ја потврдат неговата улога, научниците ја користеле револуционерната технологија за уредување гени CRISPR-Cas9. Во клучен експеримент, тие го „исклучиле“ генот pax6 во ембрионите на полжавите. Како резултат на тоа, полжавите се развиле целосно здрави, но без очи.
„Тоа беше моментот кога сфативме дека можеме да ги користиме полжавите како систем за разбирање на функцијата на гените“, рекол д-р Акорси. Интересно е што полжавите без очи покажаа и други проблеми во однесувањето – тие не можеа сами да се свртат или да најдат храна, што укажува дека pax6 е важен и за развојот на мозокот.
Четири фази на регенерација на очите
Процесот на регенерација на очите кај овие полжави трае приближно 28 дена и се одвива во четири фази:
Заздравување на раните: Во првите 24 часа, раната се затвора за да се спречи инфекција.
Формирање на бластем: Во текот на следните неколку дена, на местото на повредата се формира група неспецијализирани, размножувачки клетки.
Формирање на леќа и мрежница: По околу една и пол недела, клетките почнуваат да се специјализираат и да ги формираат основните структури на окото.
Созревање: До 15-тиот ден, сите главни компоненти на окото се присутни, вклучувајќи го и оптичкиот нерв. Во следните недели, окото продолжува да расте и созрева.
Иако окото изгледа морфолошки обновено во рок од еден месец, научниците забележуваат дека може да потрае и до три месеци за целосно созревање и воспоставување на целосна визуелна функција.