СЕРИОЗНО ПРЕДУПРЕДУВАЊЕ ОД НАУЧНИЦИТЕ Невидлив гас кој може да ја запечати судбината на Земјата

Намалување на емисиите на јаглерод диоксид е клучно за ставање крај на климатската криза. Но, извештајот на ОН за климатските промени за првпат ја нагласи потребата од контрола на уште подмолен виновник – метанот, невидлив гас без мирис, кој ќе донесе 80 пати повеќе топлинска енергија отколку јаглерод диоксид во блиска иднина.

Според Меѓувладиниот панел на ОН за климатски промени (ИПЦЦ), концентрацијата на метан во атмосферата сега е поголема отколку во кое било време во последните 800.000 години, посочува Си-Ен-Ен.

Емисиите на метан мора брзо да се намалат

Додека Земјата брзо се приближува до прагот на пораст на температурата за 1,5 степени Целзиусови од нивото на индустријата, научниците велат дека емисијата на метан мора брзо да се намали. Чарлс Ковен, главен автор на извештајот на ИПЦЦ, рече дека тоа се должи на неверојатната моќност на загреењето на метанот.

– Најбрзиот начин за ублажување на некои од климатските промени, кои веќе се случуваат, е да се намали метанот на краток рок. Ако ги намалиме емисиите на метан, ќе неутрализираме еден од изворите на затоплување – вели Ковен за Си-Ен-Ен.

Намалувањето на метанот би предизвикало промена на температурата

Ако утре светот престане да емитува јаглерод диоксид, посочува Ковен, глобалните температури нема да почнат да опаѓаат уште многу години, бидејќи гасот се задржува во атмосферата.

Намалувањето на метанот е најлесниот начин да се предизвика промена на глобалната температура во следните 10 години.

Метанот, главната компонента на природниот гас што се користи за печки и греење на домовите, може да се произведе во природа со вулканска активност и распаѓање на растителната материја. Но, многу поголеми количини се испуштаат во атмосферата од депониите, сточарството и индустријата за нафта и гас. Природниот гас се смета за гориво за прилагодување, што ќе помогне во преминот кон обновлива енергија, бидејќи е поефикасен од јагленот и испушта помалку јаглерод диоксид. Важно е индустријата да има природен гас во изобилство низ целиот свет и е поевтино да се експлоатира. Но, поборниците за природен гас ја игнорираа опасна закана, овој гас може да истече во атмосферата и да предизвика значително затоплување.

Метанот може да протече

Метанот може да истекува од бушотини за нафта и природен гас, цевководи за природен гас и опрема за рафинирање. Според американската Администрација за енергетска информација, САД имаат илјадници активни бушотини за природен гас, милиони напуштени наоѓалишта за нафта и гас, околу три милиони километри цевководи за природен гас и неколку рафинерии за гас.

Според извештајот на Фондот за заштита на животната средина, секој трет Американец живее во област со операции со нафта и гас, што претставува закана за климата и јавното здравје.

До неодамна, беше тешко да се следат локациите и степенот на протекување на метанот. Сега инфрацрвените камери и напредните сателити можат да ги проценат емисиите на метан низ целиот свет, што им дава на научниците и регулаторите увид во она што се емитува од објектите.

Климатолозите од НАСА и Националната управа за океани и атмосфера претходно изјавија за Си-Ен-Ен дека катастрофалните промени во климатскиот систем само ќе се интензивираат ако луѓето не престанат да користат горива што горат и испуштаат стакленички гасови како метанот.

– Што се однесува до јаглерод диоксид, отсекогаш сме знаеле за електраните, оџаците и сличните работи, но до последниве години не разбиравме колкаво влијание навистина има метанот преку малиот број големи извори. Не разбиравме како се важни суперемитерите за намалувањето на емисијата на штетни гасови  – рече Роберт Џексон, професор по наука за животна средина на Универзитетот Стенфорд.

Што ја зголемува емисијата на метанот?

Најновата проценка на ИПЦЦ посочува дека научниците сега имаат подобро разбирање за тоа колку метанот се ослободува од човечките активности, како што се земјоделството и индустријата за фосилни горива, и колку тоа придонесува за климатската криза.

Во светот, фосилните горива, земјоделството и рударството вртоглаво ги зголемуваат емисиите на метан. Производството и изворите варираат во зависност од регионот. Во Северна Америка, мнозинството (14 проценти од вкупната емисија на метан) доаѓа од производството на нафта и гас, а потоа сточарството со 10 проценти. Во Кина, ископувањето на јаглен е најголемиот двигател на емисиите на метан, придонесувајќи за вкупните емисии со 24 проценти. Иако земјоделството е главен извор на метан, Џексон рече дека прашањето за емисиите од земјоделството и производството на храна е потешко да се разгледа.

– Има само одредени работи што можеме да ги направиме со добитокот. Или можеме да побараме од луѓето да престанат да јадат говедско или да се обидеме да ги користиме адитивите за добиточна храна за да ги смениме микробите во цревната хемија. Но, не е лесно да се направи за милијарди говеда низ целиот свет – изјави Џексон за Си-Ен-Ен.

Меѓународната агенција за енергија проценува дека индустријата за нафта и гас ширум светот може да го намали метанот за 75 проценти користејќи ја веќе достапната технологија. Исто така, се проценува дека 40 проценти од емисиите може да се намалат без дополнителни трошоци, бидејќи задржаниот природен гас може да се продава.

Климатските активисти како Лиза Девил, членка на индиската нација Мандан, Хидатс и Арикара, повикуваат на строго намалување на емисијата на метан. Нафтеното поле Бакен во Северна Дакота го опкружува индискиот резерват Форт Бертолд, каде што живее Девил, со скоро 1.000 бушотини за нафта и гас, за кои научниците открија во 2016 година, истекувале 275.000 тони метан годишно.

– Ова значи дека земјата која е дел од мојот идентитет како членка на домородна нација е претворена во индустриска зона исполнета со загадување. Тоа е неприфатливо – рече Девил.