РОЗОВА МЕСЕЧИНА НА МАКЕДОНСКОТО НЕБО Каков е овој редок феномен што се појавува еднаш на 18 години?

На 10, 11 и на 12 јуни 2025 година, светот сведочи еден редок и визуелно спектакуларен небесен настан кај народот познат како „Месечина на јагодите“ или „Розова месечина“. Но, оваа година, таа не е обична: ова е најниската полна месечина на небото од 2006 година и нема повторно да се случи до 2043 година.

Полниот месечев диск достигнува врв на осветленост на 11 јуни утрото пред изгрејсонце, но ќе биде забележлив и вечерта 11 за 12 јуни.

 Зошто оваа појава е толку ретка?

Феноменот се должи на природниот 18.6-годишен астрономски циклус кој е карактеристичен по долгото задржување на Месечината (Major Lunar Standstill). Во овој период, патеката по која се движи Месечината на небото го достигнува својот најјужен (или најсеверен) екстрем, при што во летните месеци полната месечина изгрева и останува многу ниско на небото, објави Earth Sky.

Во Северната хемисфера, оваа јунска полна месечина ќе го следи истото плитко трасирање како и Сонцето во декември, оставајќи ја ниско над хоризонтот во текот на целата ноќ. Оваа појава е астрономски ретка и визуелно силна – не само поради нејзината позиција, туку и поради нејзиниот златно-портокалов сјај, што настанува кога светлината од Месечината минува низ погуста атмосфера.

Зошто се вика Месечина на јагодите или „розова“ месечина?

Името „Месечина на јагодите“ не значи дека Месечината ќе биде розова или црвена. Тоа потекнува од староседелските народи на Северна Америка, особено племињата Алгонкин, кои ја користеле оваа месечина како сигнал дека е време за берење на дивите јагоди.

Денес, името се задржало како поетски симбол за летниот почеток, а астрономи и љубители на небото ширум светот го користат за оваа јунска полна месечина.

Исто така, се смета дека оваа појава се нарекува и Розова месечина по вид розово цвеќе што обично цвета во раната пролет.

Ами Ниескенс од „Алманахот на стариот фармер“ објаснува дека априлската полна месечина се нарекува Полна розова месечина затоа што се совпаѓа со појавата на приземниот флокс, познат и како „розов мов“ – еден од првите весници на пролетта. Таа додава дека оваа месечина е позната и под други имиња што го најавуваат пролетниот период, како што се Месечина на ртењето на тревата, Месечина на јајцата и Рибја месечина.

Многу од традиционалните имиња на полната месечина потекнуваат од културата на староседелските народи од Северна Америка. За нив, месечевите фази биле важен природен календар, еднакво значаен како и годишниот сончев циклус на кој се темели денешниот грегоријански календар.

Што се гледа?

Покрај ниското трасирање, оваа Месечина ќе биде визуелно збогатена со неколку дополнителни фактори:

• Лунарна илузија – Поради ниската позиција, нашето око ја перцепира Месечината како многу поголема отколку кога е високо на небото.
• Златно-жолта боја – Атмосферската рефракција и густината на воздухот во ниските слоеви создаваат ефект сличен на зајдисонце.
• Астрономска двојка – Месечината ќе се наоѓа блиску до ѕвездата Антарес, црвениот „срцев удар“ на соѕвездието Шкорпија, што ќе создаде драматичен контраст на небото.

Небесна сцена што не се пропушта

Ако се водиме според астрономите, вакви појави треба да се гледаат не само со очи, туку и со свест. Бидејќи ова е единствен момент од 2006 година, па наваму, таа не е само визуелно привлечна, туку е и научно вредна за разбирање на цикличноста на небото.

Следната ваква месечина, која ќе биде толку ниско на небото, ќе се случи дури во 2043 година.

Како вчера, оваа вечер, исто така, можете да излезете и да погледнете нагоре, ве очекува прекрасна глетка.