РАДИКАЛИЗАЦИЈАТА НА МЛАДИТЕ НА ИНТЕРНЕТ Kако им го испраа умот на осомничените во случајот со Тејлор Свифт?

На Австрија во последниве години неколкупати ѝ се закануваше исламистички терор.

20-годишник уби четири лица во напад во центарот на Виена во ноември 2020 година, а неколку минути подоцна беше застрелан од полицијата.

Во 2023 година се случија 3 сериозни случаи. Во јуни 2023 година, властите спречија сомнителен терористички напад на Парадата на гордоста во Виена. Во септември 16-годишен исламист сакаше да изврши напад со нож на главната железничка станица во Виена, но се повлече од него во последен момент. Во декември безбедносните мерки на претпазливост ќе бидат зголемени во Виена, откако се вели дека неколку осомничени планирале напад на катедралата „Свети Стефан“.

Некои од овие случаи покажуваат паралели со наводните планови за напад на концертите на американската поп ѕвезда Тејлор Свифт во Виена.

Осомничените за тероризам се млади лица

Во повеќето неодамнешни случаи, осомничените за тероризам се тинејџери или многу млади возрасни лица. Ова го вклучува и 19-годишникот кој беше уапсен во средата наутро во Терниц и кој според истражителите, сакал да изврши напади на настаните во Виена – вклучувајќи ги и концертите на Свифт. Вториот осомничен, кој беше уапсен во Виена, има 17 години. Во случајот со наводниот напад на Парадата на гордоста, најмладиот осомничен имал само 14 години. Девојка за која се вели дека планирала напад со нож на Јакоминиплац во Грац, во мај 2024 година, била на иста возраст, пишува Ди Пресе.

Истражувачите на екстремизам, како Питер Нојман од Кралскиот колеџ во Лондон, пред подолго време забележаа дека осомничените за терористички напади стануваат сè помлади и помлади.

Шефот на државната безбедност на Австрија, Омар Хаијави-Пирчнер, неодамна предупреди во интервју за печатот.

– Луѓето се радикализираат на сè помлади возрасти, дури и 10-годишниците ќе ја консумираат соодветната пропаганда и потоа ќе ги шират своите радикални идеи – рече тој.

Ова не е нешто специфично за Австрија. Нојман подетално ги испитува апсењата поврзани со џихадистичкиот тероризам во Западна Европа од октомври 2023 година. Според тоа, од 58 уапсени лица, 38 биле тинејџери на возраст од 13 до 19 години – речиси две третини.

Според извештајот на Федералната канцеларија за заштита на Уставот од 2023 година, мнозинството од осомничените се од машки пол, а исто така е откриено дека имаат „зголемено ниво на психолошки абнормалности и болести“.

Според Хаијави-Пирчнер, не е само домот на родителите тоа што придонесува за радикализација.

– Децата го апсорбираат она што го слушаат дома и она што е моделирано по нив, пред сè, социјалните медиуми и раниот пристап што децата го имаат до нив се клучни – тврди тој.

Радикализација на интернет

Во минатото луѓето беа радикализирани и придобиени од терористичките организации во џамиите каде што се појавуваа радикални проповедници. Државата се бореше против ова, доста успешно, во Грац, озлогласен проповедник на омраза беше осуден на околу 20 години затвор во 2016 година. Регрутирањето на исламисти сега се префрли на интернет, исто така помогнато од пандемијата, во која употребата на социјалните медиуми повторно нагло се зголеми.

Нојман го опишува феноменот како „џихадисти на ТикТок“.

Сега се вели дека 19-годишникот од Терниц „се радикализирал на интернет“. Осомничените за тероризам во Грац, а и исламистот во случајот со нападот на централната железничка станица (тој беше осуден на две години затвор, од кои 8 месеци беа безусловни), се радикализираа преку социјалните мрежи.

Сите видови салафисти и исламистички проповедници се особено влијателни, а нивниот број и влијание масовно се зголемија во последниве години. Поединечни објави од овие луѓе понекогаш се кликнуваат милиони пати. Радикализацијата на интернет создава маѓепсан круг, опиша Хаијави–Пирчнер.

– Младите брзо влегуваат во него и се лизгаат подлабоко и подлабоко. Во одреден момент тие живеат според принципите на шеријатот, вклучително и на училиште и во клубови, а ова потоа радикализира повеќе луѓе – додава тој.

Според Федералната канцеларија за заштита на Уставот од 2023 година, во многу случаи фокусот на радикализацијата не е толку на џихадистичката идеологија, туку на општата „фасцинација со насилната содржина“.

„Поради ова делумно лабаво идеолошко вкоренување, дури и неколку луѓе се префрлија од десничарски екстремизам во џихадизам“, соопштува Канцеларијата.

Осомничените се од Австрија

Она што е впечатливо во повеќето случаи е дека осомничените обично не се бегалци кои неодамна дошле во земјава. Осомничените имаат миграциско потекло, но пораснале во Австрија. Напаѓачот од Виена бил Австриец со северномакедонско двојно државјанство. Осомничениот за тероризам во Грац има црногорски корени. Трите лица за кои се вели дека планирале напад на Парадата на гордоста се австриски државјани со босанско или со чеченско потекло. Австријци се и двајцата уапсени за наводните напади на концертите на Свифт. Родителите на 19-годишното момче имаат корени од Македонија, мајката на 17-годишникот е Австријка, беше кажано во четвртокот.

Зошто луѓето родени овде стануваат толку радикални и се свртуваат против Австрија?

– Морате да погледнете како детето расте и се воспитува. Ако родителите се радикализирани и се екстремисти, децата уште од мали ги доживуваат овие тиради од омраза. Тогаш им е лесно да го следат овој пат – објаснува Хаијави-Пирчнер.

Постојат различни организации и начини на напади

Има повеќе разлики во организацијата и во планираното извршување на нападите. Нападите како оној во Париз во 2015 година кои беа планирани од генералштабот, а извршени од поголеми групи станаа ретки. Во 2015 година во Европа беа извршени 17 исламистички напади, во кои загинаа вкупно 150 луѓе. Во 2019 година имаше 21 напад во кој загинаа десет лица. Така, имало повеќе напади, но тие предизвикаа помалку смртни случаи бидејќи не се организирани од групи, според Нојман.

Трендот во последниве години е „кон напади со низок праг од радикализирани поединечни сторители“, според извештајот на Канцеларијата за заштита на Уставот. Ова беше видливо и во случајот со осомничените за тероризам во Грац и прекинатиот напад на централната станица во Виена. Сепак, се вели дека осомничените терористи во случајот со наводниот напад на катедралата Свети Стефан биле добро поврзани во поголемите исламистички кругови. Осомничената терористичка група се припишува на провинцијата Хорасан на Исламската држава (ИСПК). Повозрасни биле и осомничените во овој случај.

Во случајот со наводните напади на концертите на Свифт, сепак, ситуацијата сè уште не е толку јасна. Се вели дека 19-годишниот осомничен се заколнал на лојалност на ИД и можеби бил дел од мала група. Она што паѓа во очи е дека освен хемиски супстанции, одземени се и технички средства. За што точно се работи не е јасно. Сепак, бомбите или дури и хемиските напади потенцијално би загрозиле значително повеќе луѓе отколку нападите со нож.