Продавачи на лаги

Просто е неверојатно колкаво количество лаги се истура во македонскиот јавен простор, на сите рамништа и по секакви поводи, но особено за сериозни, за важни, па и судбински прашања. Сето тоа не може, и не смее да се оправда со претстојните избори кога, нели, сѐ е дозволено. Ама не е и не смее да биде дозволено, барем не такво ординарно и бескрупулозно лажење, особено од највисоки државни функционери.

И не е само годишното „обраќање“ на човекон кој пет години глуми претседател на државава и неговата најнова еурека за „спроведување на некакво прочистување“. За тоа има(ло) разни стредства, а повозрасните кажуваа за една реклама од бивша-бивша Југославија односно Кралството СХС: „Додека вие спиете, Дармол работи“. Тој фамозен „Дармол“ бил ефикасен лаксатив! А оваа држава ќе се „прочисти“ единствено кога овој општествен организам ќе ги „отфрли“ ваквите типови на одговорни функции.

Што и не е така лесно, разбира се. Ете, после пресолената реплика на госпожата Габриел за нашите евроинтеграции и бугарските „услови“, веднаш следи „прогресивна“ контраофанзива во формата „Европска иднина, поблиску од кога било“ и она „историско“ на човекон кој глуми премиер: „Со проевропска влада, Македонија во следниот мандат ќе биде членка на ЕУ!“.

Што, се разбира, е временски апсолутно налудничаво, заради сопките на соседите е невозможно, а заради неспособноста на оваа власт – неизводливо. Освен ако тетка им Урсула не ги фати за рачињата и ги внесе во салата каде се држат седниците на Европската комисија. Ама онака, за да разгледаат! И да им помине меракот односно тогаш да речат дека се блиску до ЕУ. Или „нашиве“ мислат дека и соседите се така „заборавни“ како веќе смешнион министер за надворешни работи кој и понатаму се чуди за кои и какви протоколи станува збор?

Но она што запрепастува не е само количеството лаги што се пласира во јавноста, не е дури ни безобразниот начин на којшто со нив се манипулира граѓанството, туку крајно одбивна е таа фиксација на настојчивото лажење и рамништето на невоспитувањето и некултурата на целиот државен врв, без исклучок! Каде растеле овие луѓе, каде оделе во училиште, зарем никој не ги научил дека нема „лесна“ или „добронамерна“ лага…? Лагата е само и единствено – лага, а кога доаѓа од позиција на највисока власт и во врска со најсензитивни државни работи, таа тогаш е – злонамерна, манипулативна, користољубива, опасна.

Ние, се разбира, не можеме да имаме власт составена само од нобеловци заради една проста причина: нобеловци немаме. Ниту пак во светот и низ историјата е позната таква „врвна власт“ – блиска на поуките на Платон – којашто би ги обединила најумните глави во државата. Но, необјасниво е – освен со некакво мистично проклетство! – зошто дозволивме низ овие три децении државата да ја водат речиси исклучиво неуки и неспособни политиканти, неискусни и некомпетентни луѓе, уличари и кецароши, па дури и криминалци!? А има(в)ме и примери на аналфабетни анонимуси со приправнички стаж на највисоки државни функции.

Фамозната реклама од почетокот, онаа за лаксативот, ние денес можеме да ја преиначиме во: додека вие спиете, тие крадат!

И сето тоа, и порано но особено сега, некој сака да ни го подметне како политика, како нешто вообичаено, дури нормално, кај нас и во светот. Не велам дека во тој „свет“ нема примери слични на нашиов, но колку се и дали тоа треба да ни биде утеха? Од друга страна, ако ѝ додадеме прстофат „идеолошки“ зачин на приказната, претходниот систем олицетворен низ комунистичкиот дух мораше да си обезбеди наследници, па копаше по подмладокот барајќи „достојни“ репрезенти за продолжување на неговото дело. И така се „родија“ едно чудо негови клонови облечени во некакво „ново руво“ коешто требаше да наликува на демократско, ама на избраниците воопшто не им прилегаше.

Меѓутоа, заборави комунизмот (или неговите служби?) дека и спротивниот табор – онаа (квази)десна, (квази)национална односно ултранационалистичка багра со ист комунистички происход – исто така бараше соодветен пандан. Пандан што ќе одговара на младите кумровечки „јуноши“. И најдоа „берлинско-делчевски“ типични провинциски лејки, но потхранети со политикантски апетити и страст за богатење, а особено осоколени од отворено изразените желби на народот за промени.

Следствено, обете страни ги најдоа – или им ги најдоа? – своите наследници во нови продавачи на лаги и ни ги сервираа како некакви современи политичари и демократи, иако тие во краткиот им живот воопшто и не се беа занимавале со сериозна политика, уште помалку имаа претстава што значи зборот демократија. Ниту пак сакаа(т) да знаат. Ја прифатија само како некаква современа играчка за остварување на нивните лични цели. И тоа трае до денес!

Од тогаш овде се отвори голема продавница – или „бувљак“? – на лаги, а со него, или во него, и основната дилема: сака(в)ме ли, бара(в)ме ли воопшто излез од комунистички бетонираниот ум на т.н. политички елити кои континуирано, цели три децении, ја држат државата во железните квазидемократски – а де факто (пост)комунистички – прегратки?

Зашто, ако ја погледнете само актуелнава „врвна“ тројка и нивното практикување на власт – спомнатиот „Дармол претседател“ на државата и неговите лакрдијашки манири и озборувачки начин на комуникација со јавноста, претседателот на собранието (и најавен технички премиер) како отворен наследник на „острината“ на ЈНА-овското командување со Парламентот, премиерот како типичен посткомунистички изданок и нововременски олигарх – но и речиси комплетната владејачка гарнитура (а и оние претходни, секако), сето тоа се минијатури кои се плеткаат во продавницава на лаги натпреварувајќи се чија ќе биде поголема и попродавана.

Што е уште поскандалозно, во повеќето електронски медиуми во државава, дури и оние со т.н. национална концесија (како многу поважни од другите!?), и понатаму главни гости и „аналитичари“ се токму бившите и сегашни неартикулирани политиканти и некои слични на нив фаци кои не умеат ни името да си го напишат. Ама сите се верзирани во генералната геополитичка ситуација во светот и нашето место таму, сите се „експерти“ за локални и меѓународни политики, сега и за фамозниот „Палчо“ или која и да е друга актуелност.

Меѓу нив и последниот егземпларен лик – бивш премиер а сега божем „угледен“ бизнисмен, како гостин на една национална телевизија, каде по којзнае кој пат држеше уште една политикантска тезга како експозитура на „бувљакот“! Кој, извинете, има потреба од такви ликови, од такви продавачи на сѐ и сешто и кој, и зошто, го плаќа тоа потрошено медиумско време?

Кому денес му требаат тие луѓе на јавната сцена кои од Македонија направија голем пазар на лаги и половни дребулии  на којшто се продава сѐ и сешто: од политика до економија, од народ до држава, од идеологија до демагогија… Иако, најчесто, се нудат политикантски флоскули и лаги во шарени пакувања и изданија: мали или големи, утрински или вечерни, загадени или „чисти“, флаширани или конзервирани, во говорен или текстуален формат итн.

Некој ќе рече дека низ ваков еден државен и медиумски „бувљак“ нормално е да шетаат секакви протуви преоблечени во продавачи: политиканти и практиканти, проектанти и манипуланти, медиумски работници и сексуални работнички, делители на (не)правда и делители на лаги, скиселени универзитетски професори и нивни воинствени асистенти… И сите се стручњаци за нешто: за лага, за магла, за рудници, за пазари, за политика…, но сепак не е нормално една млада демократија во развој да не ги користи најстручните, најморалните и најкомпетентните поединци туку нивни сурогати собирани по партиски штабови, кафеани и улици. Зашто тогаш резултатот е ова што го имаме сега, и овде.

И сите овде спомнати и многу неспомнати лаги нема да бидат последни, секако. Лажоманите не се откажуваат така лесно. Од лагата, а не од работата, им зависи иднината! Но општеството конечно мора да најде одбранбен механизам, некаков нов „Дармол“ или друго средство за прочистување. Изборите се такво можно средство, но не смеат да бидат единствено зашто доаѓаат во ретки дози, што им погодува на продавачите да ги развиваат своите лажливи апетити.

Извор: Теодосиевски уметност