ПОРАДИ АВСТРИСКА ЗЛОУПОТРЕБА НА ЕВРОПСКО ПРАВИЛО, СТРУЈАТА Е СКАПА ВО ЈУГОИСТОЧНА ЕВРОПА Грција, Бугарија и Романија бараат итна интервенција од Унијата

Здруженијата на енергетски интензивни индустрии на Грција, Бугарија и на Романија бараат ЕУ да создаде услови за рамноправна конкуренција на европскиот пазар на електрична енергија, со акцент на земјите од Југоисточна Европа.

Во писмо испратено до Европската комисија трите земји нагласуваат дека енергетски интензивните индустрии имаат потреба од прифатлива енергија за да останат конкурентни, како на локалните, така и на меѓународните пазари. Тие наведуваат дека ја поддржуваат целосната интеграција на европскиот пазар на електрична енергија, која – дури и со отстапувања од 1–5 €/MWh помеѓу зоните на снабдување – не штети на конкурентноста на индустријата.

Сепак, како што истакнуваат, моменталната ситуација во Југоисточна Европа значително отстапува од оваа цел, бидејќи земјите во регионот продолжуваат да ги бележат највисоките цени на електричната енергија во ЕУ.

Здруженијата го припишуваат нарушувањето, делумно, на режимот на отстапување имплементиран во Австрија што влијае на трговските текови на прекуграничните интерконекции.

Поточно, од 2020 година и 6 година по ред, Austrian Power Grid (APG) бара да биде ослободена од обврската да стави на располагање 70% од својот интерконекциски капацитет за прекугранични размени, како што е предвидено со Регулативата 2019/943. Одлука за 2025 година е одобрена од регулаторниот орган E-Control во декември 2024 година и се однесува на границите на Австрија со Германија, Чешка, Словенија и Унгарија.

Трите здруженија признаваат дека европските правила дозволуваат отстапувања во исклучителни околности и за ограничено времетраење, но истакнуваат дека повторената примена на мерката предизвикува системски нарушувања, што влијае на земјите лоцирани во Југоисточна Европа и целосно поврзани со остатокот од пазарот.

„Не гледаме никаква акција за подобрување на ситуацијата во Австрија на начин што не влијае на размената низ сите граници на електрична енергија. Се чини дека операторот на австрискиот преносен систем го злоупотребува своето право да бара отстапувања од причини поврзани со оперативната безбедност и управувањето со застојот“, се наведува во писмото и се додава дека во неколку случаи протоците од Австрија до Унгарија се ограничени на 0 MW во текот на шпиц часовите.

Здруженијата ја повикуваат Европската комисија: да создаде механизам за поддршка на енергетски интензивните индустрии во регионот сè додека не се отстранат физичките бариери што го изолираат Југоистокот од Централна Европа, да го промовира спроведувањето на нови 400 kV далноводи во Австрија и во нејзината интерконекција со Унгарија, и да соработува со организацијата ACER за да се стави крај на злоупотребата на механизмот за отстапување.

Тие предупредуваат дека без итна и решителна акција постои сериозен ризик од затворање на индустриските единици на регионално ниво.