ПО УБИСТВОТО ВО НОВО МЕСТО, РОМИТЕ ВО СЛОВЕНИЈА ВО НЕБРАНО Проблемите со ромската заедница тлеат подолго време
Ромската заедница во Словенија изрази сочувство по трагичниот настан, предупредувајќи против говор на омраза и обвинување на сите Роми поради дела извршени од поединец. Таквата генерализација, освен што е неправедна, е и опасна, бидејќи ги продлабочува разликите меѓу луѓето и шири омраза, изјавија тие.
Убиството што се случи во Ново Место во саботата, кога 48-годишен маж беше претепан до смрт од група Роми, го зголеми анимозитетот против Ромите во словенечкото општество, и го сврти вниманието на проблемите со ромската заедница во земјата, кои тлеат подолго време.
Иако мотивот сè уште не е познат, поради објавувањето на етничката припадност на напаѓачот, ситуацијата во јавноста стана уште потензична.
Ромската заедница во Словенија, на која ѝ припаѓа осомничениот, го осуди убиството, а Игор Лукшиќ, професор на Факултетот за општествени науки во Љубљана, нагласува дека, според достапните информации, нападот не бил организиран, туку дело на поединец.
Поради овој настан, министрите за правда и полиција поднесоа оставки, а премиерот Роберт Голоб најави нови мерки, додека силни полициски сили беа испратени во Ново Место.
– Сите чувствуваме болка, гнев и страв. Овие чувства се сосема разбирливи, но не смеат да нè доведат до одмазда – рече Голоб, пренесува Дело.
Меѓу новите мерки се дополнителни овластувања за полицијата во областите со безбедносен ризик, заострување на казнената политика и укинување на принципот „најблага казна“ за враќање на сторителите и ограничување на социјалните бенефиции за оние кои повторуваат прекршоци и кривични дела, додека детскиот додаток ќе биде укинат за сите малолетници кои имаат деца.
Во Ново Место живее голема ромска заедница, чии членови претходно беа обвинети за кражба и насилство. Затоа претставниците на локалната самоуправа побараа од владата да промени неколку закони пред две години, што не беше прифатено.
– Ромите во оваа област живеат надвор од градот, во екстремна сиромаштија, со ограничени можности за вработување и образование, каде што криминалот се смета за излез. Парадоксално е што оваа област е една од најбогатите во Словенија, а во исто време постои цела група која е оставена настрана – вели за Би-Би-Си Штефан Симончич од невладината организација Епека, која работи со ранливи групи.
Ромската заедница во Словенија изрази сочувство по трагичниот настан, предупредувајќи против говор на омраза и обвинување на сите Роми поради дела извршени од поединец.
Таквата генерализација, освен што е неправедна, е и опасна, бидејќи ги продлабочува разликите меѓу луѓето и шири омраза, изјавија тие.
Проценките се дека во Словенија живеат помеѓу 8.500 и 12.000 Роми.
Додека Ромите на североисток и Марибор се подобро интегрирани во општеството, тоа не е случај во Ново Место и неговата околина. Според податоците од меѓународната мрежа Рома сивил монитор, само шест проценти од ромските деца се запишуваат во средно училиште, а во споредба со нивните врсници, тие се почесто болни и им се потребни здравени услуги.
Нема достапни податоци за стапката на невработеност кај Ромите, но РCM наведува дека тие се дискриминирани на пазарот на трудот. Во некои населби, тие живеат во голема сиромаштија, без пристап до електрична енергија и вода.
Игор Лукшиќ, кој беше министер за образование во владата на Борут Пахор и претседаваше со владината комисија за заштита на Ромите, вели дека имало неколку обиди за подобрување на положбата на ромската заедница. Меѓутоа, ниту една влада не успеа да ги интегрира, вели тој.
Градоначалникот на Ново Место, Грегор Мацедониј, и неговите колеги од околните градови тврдат дека проблемите со ромската заедница се сè поизразени и дека е потребно поголемо полициско присуство.
– Луѓето со право очекуваат решителна и фер акција од надлежните органи, кои ќе сторат сè што е потребно за да ја обезбедат нашата безбедност, без оглед на етничката припадност на сторителите – напиша Мацедониј.
Тој и другите градоначалници од оваа област пред две години поднесоа предлог до владата за решение на таканареченото ромско прашање. Еден од предлозите на градоначалникот беше да се ограничат социјалните бенефиции за родителите чии деца не одат редовно на училиште, но владата не го усвои. Како причина за одбивањето, тогаш беше наведено дека ова само ќе ја зголеми сиромаштијата кај децата.
„Причините за неодење на училиште честопати се поврзани со емоционални и ментални проблеми, а наместо казна, треба да се воведат стимулативни мерки и поддршка за семејствата. Прашањето со Ромите е комплексно (домување, инфраструктура, пристап до вода, образование итн.), па затоа мора да се реши сеопфатно, а не со делумни казнени мерки“, оцени тогаш владата во соопштение.
Премиерот Голоб сега објави дека трагичниот настан ќе го забрза усвојувањето на новите прописи, но не објасни подетално за какви мерки станува збор.
Симончич од невладината организација Епека смета дека казнувањето на семејствата за децата што не одат на училиште не е добра мерка и покажува недостиг на разбирање на корените на сиромаштијата.
– Младите луѓе што живеат во овие заедници не гледаат напредок во образованието. За нив, 12 години школување, вклучувајќи основно и средно училиште, се години поминати во сиромаштија, по што тие бараат работа каде што ќе бидат пречекани со дискриминација. Тие се огледуваат наоколу и гледаат успешни Словенци, а потоа се обидуваат да дојдат до пари преку криминал – вели активистот Симонич.
Тој верува дека градоначалниците на Ново Место и околните градови ќе го искористат трагичниот настан за да ги спроведат своите идеи за тоа како да ги решат проблемите со ромската заедница.
– Наместо соработка, непријателството меѓу Ромите и не-Ромите расте веќе некое време – вели Симончич.
Тој ја опишува целата ситуација со зборовите: „Левицата оди десно, а десницата уште подесно“.