ОТКРИЕН „МОЗОКОТ“ ЗАД 11 СЕПТЕМВРИ Приказната на Калид Шеик Мохамед и неговото одложено судење

Дваесет години беа потребни за да се разоткрие мистеријата за организаторот на кобниот напада на Кулите близначки во САД, а човекот кој е „мозокот“ на операција 9/11, Кали Шеик Мохамед, ќе биде изведен пред судот токму на 11 септември годинава, пишува Би-Би-Си.

Но, Мохамед можеби и нема да заврши зад решетки. Според смелата изјава на неговиот адвокат, разрешувањето на случајот може да земе уште цели 20 години. Кој сè и како беше вмешан во единствениот директен напад на американска земја, напад кој ја започна најдолгата и можеби најнеуспешна војна на САД во последните децении?

Податоците говорат дека ФБИ го гонело Шеик Мохамед цели три децении. Агентот назначен за Мохамед, Френк Пелегрино, ја следел неговата трага. Кога во својата хотелска соба во Малезија Пелегрино на телевизија ги видел кулите како се рушат пред неговите очи веднаш помислил: „Боже мој, тоа треба да биде Калид Шеик Мохамед“.

А, Осама Бин Ладен, во тоа време лидер на Ал Каеда, е човекот кој е најтесно поврзан со нападите на 11 септември. Но, реалноста беше дека Мохамед – или „КСМ“ како што стана познат – беше „главниот архитект“, според Комисијата за 11 септември која ги истражуваше нападите. Тој беше човекот кој дојде до идејата и ја однесе во Ал-Каеда.

Кој е Шеик Мохамед?

Роден во Кувајт, студирал во Америка пред да се бори во Авганистан во 1980-тите. Години пред нападот на 11 септември, агентот на ФБИ, Франк Пелегрино, му бил во трагата.

Пелегрино бил назначен од ФБИ да спроведе истрага за бомбардирањето на Светскиот трговски центар во 1993 година. Тоа било местото каде што името на Мохамед првпат го привлекло вниманието на американските власти бидејќи тој направил трансфер на пари на еден од инволвираните.

Пелегрино првпат сфатил што точно планира Мохамед во 1995 година, кога тој бил поврзан со заговор за разнесување на повеќе меѓународни авиони над Пацификот. Во средината на 90-тите години, Пелегрино бил блиску до апсењето на Мохамед, следејќи го во Катар.

Да не се вмешал амбасадорот ќе го уапселе Мохамед во 90-тите

Агентот Френк Пелегрино со својот тим отишол во Оман од каде планирал да премине во Катар и да го уапси Мохамед. Авионот бил подготвен да го врати осомничениот во САД. Но, имало отпор од американските дипломати на терен.

Пелегрино отишол во Катар и му рекол на амбасадорот и на другите службеници во амбасадата дека има обвинение против Мохамед за заговорот што вклучува авиони. Но, од амбасадата биле претпазливи и не сакале да предизвикуваат проблеми во земјата со апсењето на Бин Ладен.

– Претпоставувам дека мислеа дека можеби ова го тресе чамецот – се сеќава Пелегрино.

На крајот, амбасадорот го известил Пелегрино дека катарските власти тврдат дека го загубиле Мохамед.

– Имаше лутина и имаше лутина и фрустрација – Тогаш знаевме дека тоа е пропуштена шанса-вели Пелегрино.

Мохамед не бил меѓу Топ десетте најбарани како Бин Ладен

Но, тој признава дека во средината на 90-тите години, Мохамед не се гледал како цел со висок приоритет. Пелегрино не можеше ниту да го стави на списокот на Топ десет најбарани во Америка. „Ми рекоа дека веќе има премногу терористи таму“.

Се чини дека Мохамед бил информиран за интересот на САД за него и избегал од Катар, завршувајќи во Авганистан.

Во текот на следните неколку години, името на КСМ постојано се ширело, честопати во телефонските книги на осомничените за тероризам уапсени низ целиот свет, со што станало јасно дека тој е добро поврзан. Се чини дека во тоа време, Мохамед отишол кај Бин Ладен со идеја да обучи пилоти да летаат со авиони во згради во САД.

Го фатиле во 2001 година, ѓаволски го измачувале

И тогаш се случи 11 септември. Сомнежите на Пелегрино за улогата на КСМ ќе се докажат токму кога ќе ја идентификува клучната фигура на Ал Каеда во притвор.

– Сите сфатија дека тоа го направи дечкото на Френк. Кога дознавме дека тој е тој човек, немаше никој посреќен од мене – се сеќава Пелегрино.

Во бомбардирањето на Светскиот трговски центар во 1993 година загинаа шестмина, а над 1.000 беа ранети. Во 2003 година, Мохамед беше пронајден и уапсен во Пакистан. Пелегрино се надеваше дека ќе му се суди според обвинението на кое работел. Но, потоа тој исчезна. ЦИА го одведе на „црна страница“ каде што се користеа „засилени техники на испрашување“.

– Сакам да знам што тој знае, и сакам тоа брзо да го знам – рече тогаш висок функционер на ЦИА.

Мохамед ѓаволски бил измачуван од ФБИ. Тој бил подложен на ректална рехидратација, стресни позиции, лишување од сон, принудна голотија и рекол дека неговите деца ќе бидат убиени.

Тој ќе признае повеќе заговори за тоа време. Но, извештајот на Сенатот подоцна откри дека голем дел од разузнавачките информации, наводно, произведени се од страна на уапсениот.

Лице в лице со Мохамед

Информациите од Мохамед доведоа до засилена потрага по Бин Ладен на границата со Пакистан.

Откако беа откриени детали за програмата за притвор на ЦИА, „затворениците со висока вредност“ како Мохамед беа преместени во Гвантанамо во 2006 година. На ФБИ конечно му беше дозволен пристап.

Во јануари 2007 година, Френк Пелегрино се сретна лице в лице со човекот што го гонеше толку долго.

Мажите седнале на масата еден спроти друг.

– Сакав да му дадам до знаење дека сум бил вклучен во обвинението против него во 90-тите години, со надеж дека ќе го отвори разговорот за да извлече информации за 11 септември – вели Пелегрино.

Поранешниот човек на ФБИ никогаш нема да ги открие деталите за кажаното, но признава дека „тој е многу ангажиран човек со смисла за хумор, верувале или не“.

„Кога авионите удрија, сè се смени за нас Авганистанците“

Мохамед бил итар како Ким Кардашијан

КСМ честопати изгледал „одлично“ на сослушувањата во Гвантанамо, а Пелегрино го опишува најозлогласениот терорист во светот како „Кардашијан“ во неговата желба за внимание, но вели дека не покажувал каење.

Дали тој ќе признае или сака максимално да го искористи судењето?

– Сигурно мислам дека е во ред со она што го направи, но му се допаѓа шоуто – вели тој.

По шест дена разговор, Мохамед конечно рече дека му е доста.

– И тоа беше тоа – се сеќава Пелегрино.

Последователните обиди за спроведување на правдата за 11 септември пропаднаа. Планот да се одржи судење во Њујорк пропадна по јавната и политичката опозиција.

– Сите врескаа „Не го сакам овој човек во мојот двор. Чувајте го долу во Гвантанамо“ – вели Пелегрино, кој и самиот е Њујорчанец.

Почна судењето во Гвантанамо

И конечно – случајот со Мохамед сега е пред воениот суд во Гвантанамо. Но, процедуралните одложувања, зголемени со пандемијата со коронавирусот го направија долго одолжен процес. Оваа недела се одвиваат повеќе сослушувања во судот.

Адвокатот на Мохамед верува дека најновите рочишта се наменети за да им покажат на медиумите дека нешто се случува на 20-годишнината од 11 септември. Дејвид Невин за Би-Би-Си изјави дека очекува „нешто по 20 години за целосно решавање на процесот“.

– Адвокатот за кривична одбрана е за случајот од почетокот на 2008 година. Првичниот план беше да започне судењето речиси веднаш. Но, тие сè уште не се ни блиску до започнување – вели тој – истакнувајќи дека новоназначениот судија е „осмиот или деветтиот судија што го имавме“ во зависност од тоа како сметате.

Најголемото судење во САД, има над 35.000 страници материјал

Судијата треба да се запознае со околу 35.000 страници транскрипти од претходните рочишта и илјадници предлози во она што Невин го опишува како „најголемото кривично судење во историјата на Соединетите држави“.

И тоа е најконтроверзно.

САД ги мачеле осудените – и тоа е проблем

Тоа е првенствено затоа што петмината обвинети беа држени во таен притвор од ЦИА и беа подложени на „засилени техники на испрашување“.

Тоа доведе до расправии околу доказите што се контаминирани од она што се случи на таканаречените црни локации.

– САД „организираа и спроведоа јасно дефинирана програма за мачење на овие луѓе“ – вели Дејдид Невин. Тие методи даваат голем простор за потенцијални жалби против какви било пресуди што се одолговлекуваат со години.

Мохамед нејќел да го брани Американецот Невин

Дејвид Невин нема да открие детали за тоа како е да се претставува еден од најозлогласените обвинети во светот. Тој вели дека првично неговиот клиент бил „длабоко скептичен“ да биде претставен од американски адвокат, така што имало долг процес на запознавање.

– Кога Мохамед беше задржан во строго таен дел од поморската база, адвокатите беа сместени во комбе со прозорци затемнети и ги возеа 45 минути за да ги дезориентираат-вели тој. – Но, сега неговиот клиент се наоѓа во помалку тајниот „камп 5“.

„Одамна ќе беше готово, ако Владата не реши да ги мачи овие луѓе“

Ужалените семејства на 11 септември одржаа прес-конференција кога Мухамед го одржа своето прво сослушување пред судењето.

– Работиме ужасно напорно за да не направиме ништо што ќе ги влоши болките и страдањата што ги доживеаја со текот на годините – вели Невин.

Друга причина за која тој верува дека судењето се одолговлекува е затоа што станува збор за случај со смртна казна и тоа го зголемува ризикот.

– Одамна ќе беше готово, ако владата не се обидуваше да ги погуби овие луѓе – вели Дејвид.

Можеше ли Пелегрино да го спречи 11 септември?

Пелегрино го одложи пензионирањето од ФБИ за три години со надеж дека воениот суд на Мохамед во Гвантанамо, за кој очекува да сведочи, ќе биде завршен.

– Ќе беше убаво тоа да се стори додека уште ја имав значката – вели агентот.

Но, специјалниот агент-ветеран ја достигна возраста за пензионирање и штотуку го напушти бирото.

Откако го премина светот барајќи го Мохамед, тој сега чувствува силно чувство на неуспех, прашувајќи се дали со тоа што го фати Мохамед во 90-тите можеше да го спречи 11-ти септември.

– Неговото име ми доаѓа во главата секој ден и тоа не е пријатна мисла. Времето помага да се излечат работите. Но, тоа е она што е – вели Пелегрино.