Мигот на вистината

Веројатно секоја земја, повеќе или помалку, низ својата историја се соочува со критични предизвици, некои и со судбоносен – да не речам катастрофичен – призвук, применувајќи сет од мерки и решенија за зачувување на виталните интереси на земјата. И тоа по правило го прави вистинската интелектуална елита на државата, компетентни и искусни експерти од дадени области, со висок процент на предвидлив позитивен резултат.

Кај нас најсложените државни проблеми ги решаваат партиски апаратчици и аналфабети, таму каде што се потребни високопрофилирани стручњаци ние испраќаме ѕидари и кујунџии (без навреда за вистинските мајстори во овие области!), а визиите за иднината на државата се „крчкаат“ во разноразни засмрдени биртии во коишто сијалиците  и здравиот разум одамна прегореле. Затоа, впрочем, сите клучни предизвици, сите „мигови на вистината“ за државава во изминатите три децении – освен во онаа 1991 година – завршуваа(т) со фијаско. Но, како компензација на пропаѓањето на системската сила на државата, растеше моќта на партискиот поединец, особено на нивните самопрогласени „лидери“, кои освен неколку кокошки или чифт волови во нивните матични села не умееле да водат ништо друго.

Затоа, впрочем, застрашува и овој сегашен „миг на вистината“ што ќе мора да реши многу клучни прашања, на еден или на друг начин. Или кај нас има само – еден начин? Оној што и досега го гледавме? Да, заличува на таква разврска. Но затоа е уште поважно прашањето на оној „баланс“ помеѓу овие бандолики „елити“ што во земјава го живеат својот „влажен“ сон на сила и моќ врз грбот на државата, и оние другите, оние кои цел живот (ќе) мизеруваат само од резултатот на својот минорно платен личен труд, од минималната пензија што оние првите (ќе) им ја одредуваат итн. Зашто, знаеме дека тој сооднос е смешно неповолен за оние првите: науката вели дека тие се само 2% од популацијата. Меѓутоа, во нивните раце се сите државни алатки за демонстрирање на превласта што им ги подариле партиите, сите (дозволени и особено недозволени) механизми за тортура над неистомислениците и наметнување на нивните „решенија“.

Дали заради тоа групацијата од оние 98% постојано се осипува, се намалува во полза на криминалците односно ја следи логиката на актуелните „вредности“, па луѓето од доминантната по број целина преминуваат во таборот на партиските банди? Не знаеме, можеме само да претпоставуваме, зашто кај нас тоа никој не го истражува, уште помалку го интересира. На анкетите што вршат (божем) некакви „мерења“ на јавното расположение ионака веќе никој не им верува. А сепак, што ако тие ја отсликуваат – вистината? Тогаш сликата за Македонија станува уште пожална ако огромниот процент нормални потклекнуваат под притисокот на лагите на узурпаторите, нели!

Тоа ли е овој миг на вистината: државата во шепите на 2% проценти узурпатори, енергетскиот сектор во нежните раце на нивните „убави жени“ и мили синови и внуци, економијата во џебовите на неколкумина олигарси…, вистината во устите на дузина шапшали и сервисери на партиските штабови?

Дали и јас заради тоа треба да го корегирам ставот дека животот овде не е сон? Веројатно. Значи – сон е?! За многумина овде – да, или барем за оние кои одлучуваат за судбината на државата, па и на народот. Иако народот има опција: ќе се отселува кој може. Државата нема каде да оди! Ќе им остане нив.

А сепак, не сите имаат можност да ја бараат подобрата иднина на друго место. Дали затоа треба да му се верува на секогаш суптилно остриот Мураками кој сугерира дека „Спознавањето на вистината не ги подобрува животите на луѓето. Објективното не го надминува секогаш субјективното. А реалноста нема да ја згасне фантазијата“? Со фантазија ли – и чија? – ќе „патуваме“ во светлата иднина? Но таквите (транзициски) меѓупростори помеѓу минатото и иднината, (а ние сѐ уште сме во таква состојба зашто сегашност немаме), имаат свој „миг на вистината“ кога нештата се согледливи, одредливи, и треба да се избере вистинскиот пат. Можеби, дури, имавме и неколку такви мига но ги пропуштивме. Сите. Ни остана ова секојдневие, овој не-миг, со сиот товар што ни го наметнува.

Ако навистина спознавањето на вистината не ги подобрува животите на луѓето, зошто тогаш да им создаваме турбуленции во животот, нелагодност и несигурност, потенцијален страв можеби? Токму затоа, безмалу за наше добро, политичкиот симулакрум ни создава вештачка, нереална стварност дека ние некаде напредуваме, дека сме некакви лидери (sic!), дека ќе ги „превесламе“ Бугарите со вметнувањето во Уставот, дека живееме прекрасно ама некако не сме свесни за тоа, дека дури имаме и швајцарски плати од речиси 300 евра. Културниот симулакрум пак е онаа воздушеста целофанска обвивка со којашто се обвиткуваат слаткарските производи за да останат свежи, допадливи, но само илузорно достапни. И за таа намена бандата смислила соодветни „демократски“ алатки што едновремено „културниот колач“ ќе го нудат на сите, но ќе прават сѐ тој да остане во дофатот само на пожелните, проверените, партиски абонираните…

После сите порази, после сите пропуштени мигови за пресврт, има ли логика да се мисли дека сега може нешто да се направи? Има, малку. Зашто ако го пропуштиме и овој миг, ќе нема по кого да пцуеме. Сакам да кажам: националните, па и идентитетските реактори во Македонија одамна ги допреа критичните црвени точки. И тестот со „албанската заедница“ ја постигна целта – требаше да биде јавно искажана, а потоа отфрлена од повеќето партии. Тоа и беше идејата. Но таа ќе се врати на голема врата. Впрочем, сетете се на реториката неколку месеци пред промената на името и што сѐ тртљаа Пендаровски, Заев и остала братија.

За жал, македонското општество последниве деценија и половина како да е целосно несвесно дека се наоѓа среде нова, можеби најголема културна војна. Дека во изминативе 5.000 денови, но денес особено, во Македонија се води војна не за превласт помеѓу СДСМ или ВМРО, ДУИ или Алијанса…, уште помалку за интеграција во ЕУ. Во овој период се бие можеби претпоследната битка за (ре)дефинирањето на државата, за значењето на Македонија, за тоа што и кои сме биле и, што е особено важно, што и кои ќе бидеме! Ако тоа не го гледаме, ништо не гледаме. Или – не сакаме да го видиме!

Оваа војна е културна војна бидејќи ги опфаќа сите сегменти на општеството: од етнички и религиозен карактер, од економијата до науката, од културата до образованието, од здравството до животната средина. Војната започната во онаа 2006 година требаше целосно да ја окупира државата – што и го стори! – но интермецото во онаа 2017 година навести можен пресврт. Меѓутоа, алчноста, кримогеноста, коруптивноста, неспособноста и некултурата на самонаречените прогресивци го завртеа текот на интермецото во своја полза: повторно ја заробија државата, онака лефтерно, мижи-бутај, без отпор.

Во овој миг војната ја губиме на сите фронтови. Игрите околу цената на лебот, самоволното покачување на платите само на дел од вработените во Минситерството за финансии, континуитетот на дојавите за бомби во училиштата и штетите што ги трпат децата, „учењето“ без учебници, опстојувањето на „формулата“ дека некаква т.н. „светска криза“ и Путин ни се виновни за домашните катастрофи… се само дел од поразите на големиот фронт. Партократијата и олигархијата, колку и да се малубројни, сепак на располагање имаат огромни ресурси.

За среќа, го немаат најважното: мнозинството на народот, ја немаат идејата за нормална, современа, демократска држава, за цивилно општество, ја немаат потребната култура и сите оние други главни линии на кои се разграничувавме во онаа 2017 година. Но таа предност треба/мора да се искористи. Што побргу, тоа подобро!

Но како, на кој начин? Само со нова свест и моралност, со нови визии и со политичари неогрешени од Уставот и законите. Така тоа се прави во Европа.

Извор: Теодосиевски уметност