🎥 КОВИД-19 БЕШЕ „МАЧКИНА КАШЛИЦА“ ВО ОДНОС НА ТОА ШТО НИ СЕ ЗАКАНУВА Документарецот „Болест Х“ открива колку сме неподготвени за нова пандемија

Нова пандемија е пред нас и воопшто не е прашање „дали“, туку „кога“. Тоа е основната порака на документарниот филм на BBC „Disease X: Hunting the Next Pandemic“, во кој доктор Крис ван Тулек предупредува дека ковид-19 беше само предигра на она што нè очекува.

Како што пишува „Гардијан“, филмот трае еден час, но остава чувство на долготраен немир: гледачот добива научно засновани објаснувања, но и слика на свет кој е опасно неподготвен за она што следува.

Што всушност е „Болест Х“?

Светската здравствена организација пред неколку години го воведе терминот „Болест Х“ за да ја означи следната, сè уште непозната, но речиси сигурна пандемија. Ван Тулек, професор на Универзитетскиот колеџ во Лондон и лекар за инфективни болести, објаснува дека вирусите постојано се обидуваат да „прескокнат“ од животни на луѓе.

Таков скок е доволен за да предизвика катастрофа, особено ако вирусот стане пренослив преку воздух. Стапките на смртност кои веќе ги знаеме влеваат страв: 10% кај САРС, 35% кај МЕРС, до 70% кај вирусот Нипах.

Ако еден таков вирус ја добие можноста за брзо ширење меѓу луѓето, последиците би биле несогледливи. Во споредба со тоа, бубонската чума или шпанскиот грип, кои одзедоа десетици милиони животи, би изгледале „поблаги“.

Дури и ковид-19, кој уби повеќе од седум милиони луѓе ширум светот, според зборовите на Ван Тулек, делува само како предупредување.

Како функционира глобалниот надзор

Екипата на филмот ја посети Светската здравствена организација во Женева. Секој ден во нејзините канцеларии пристигнуваат извештаи од најзагрозените делови на светот: жолта треска во Латинска Америка, антракс во Уганда, хеморагични трески во Ирак. Било кој од тие случаи може да се претвори во глобална закана.

Во документарецот се прикажани и математички модели кои го симулираат ширењето на болестите: кога се „засили“ преносливоста и стапката на смртност, јасно се гледа како брзината на реакцијата на владите и подготвеноста на општеството да ги прифати мерките можат да одлучат меѓу живот и смрт на милиони луѓе.

Како што потсетува „Гардијан“, најголемата опасност не лежи само во вирусите, туку и во луѓето. Уништувањето на природните живеалишта, сечата на шумите и индустриското сточарство нè приближуваат до патогени со кои претходно никогаш не сме се сретнале.

Примерот од Малезија, каде што појавата на вирусот Нипах беше поврзана со свињарските фарми, покажува како начинот на производство на храна може да предизвика глобална здравствена катастрофа.

Истовремено, научните истражувања и надзорот над болестите добиваат сè помалку средства. Особено во Соединетите Американски Држави, каде што администрацијата на Доналд Трамп спроведува кратења во јавниот здравствен систем и Центарот за контрола на болести (CDC).

„Гардијан“ оценува дека тоа е знак на кратковидост: „Го трошиме потенцијалот на технологијата што би можела да спаси милиони животи – за да заштедиме неколку долари“.

Филмот на Ван Тулек не е замислен да шири паника, туку да ја покаже реалноста: пандемијата не е исклучок, туку правило во историјата на човештвото. Разликата е во тоа што денес имаме наука, технологија и вакцини кои можат да направат разлика – но само ако имаме политичка волја и подготвеност да дејствуваме навреме.

Затоа документарецот остава горчлив впечаток: човештвото поседува средства да ја препознае и запре следната „Болест Х“, но истовремено покажува склоност да одложува, да штеди и да игнорира додека не биде предоцна.

Пораката на документарецот е јасна и немилосрдна: Болест Х допрва доаѓа. Прашањето е само кога и од каде. Дотогаш – останува надежта дека науката и глобалната солидарност ќе ги надвладеат краткорочните политички и економски интереси.