КНИГИ НА МИСИРКОВ, ПУЛЕВСКИ, КОНЕСКИ… БИЛЕ УНИШТЕНИ СО ХАКЕРСКИ НАПАДИ ВРЗ МАНУ Најважните стари книги за македонскиот јазик повторно се на интернет

Стотина изданија – монографии и зборници за македонскиот стандарден и дијалектен јазик, збирки стари текстови, речници, меѓу кои Тријазичникот на Ѓорѓија Пулевски, книгата „За македонцките работи“ на Крсте Мисирков, Абецедарот објавен пред сто години во Атина – се достапни во електронска форма на веб-порталот Дигитални ресурси на македонскиот јазик, креиран од Истражувачкиот центар за ареална лингвистика (ИЦАЛ) при МАНУ.

Веб-порталот беше презентиран денеска во МАНУ, во рамки на промоцијата на „Македонски дијалектен атлас (од ризницата на картотеката лексички материјали)“.

Давор Јанкулоски од ИЦАЛ рече дека веб-порталот е централизирана дигитална платформа која обединува значителен број лингвистички ресурси поврзани со македонскиот јазик. Опфатени се сите речници, дигитални карти со текстуални записи, аудиоснимки од македонските дијалекти, трудови на странски слависти кои го проучувале македонскиот јазик и неговите дијалекти, уште од крајот на 19 век, дела за историскиот развој и граматики на македонскиот јазик, електронски верзии од едицијата 135 тома македонска книжевност, библиографија и слободен софтвер за пребарување на базата.

Јанкулоски посочи дека дигитализацијата на лингвистичките материјали во ИЦАЛ е почната во 2008 на иницијатива на академик Марјан Марковиќ, и најпрво биле дигитализирани и ставени на интернет стари и ретки книги. Рече дека базата се пребарува брзо и лесно и, по честите хакерски напади, сега е стабилизирана и безбедна со тоа што загубениот материјал е обновен од хард дисковите.

– Базата години наназад беше цел на хакерски напади, но денес е целосно стабилизирана, безбедна и континуирано се збогатува. Од нејзиното објавување до денес пристапиле повеќе од 65.000 корисници – соопшти Јанкулоски.

Академик Марјан Марковиќ очекува дека веб-порталот каде што се најважните книги за македонскиот јазик ќе продолжи да функционира без проблеми откако, како што рече, „последните месеци МАНУ се соочуваше со големи хакерски напади на страницата, особено Дигиталните ресурси на македонскиот јазик“.

– Додека имаше можности сето тоа се обновуваше, но при последните такви посилни напади беа токму најважните стари книги за македонскиот јазик, како Мисирков и Пулевски, беа трајно одземени и уништени. Исто така и од фондот на Конески – Граматиката, Историјата, поезиите… Може да кажеме дека имаше некаква цел токму тие најважни книги да бидат уништени. Јас не можам да апелирам МАНУ да вработи информатичар, тоа е исто како да побара астронаут да биде примен. Претседателството се обидува на разни начини и поентата е дека успеавме од тоа што ги имавме на тврди дискови да обновиме и да го поставиме на надворешен сервер, комерцијален, но сепак да си стои сето тоа во МАНУ – рече Марковиќ.