ХРВАТСКА НАУЧНИЧКА УСПЕШНО СИ ГО ИЗЛЕЧИЛА РАКОТ НА ДОЈКА Експериментално лекување на канцер со вируси одгледани во лабораторија

Угледното научно списание Nature, како и бројни други медиуми, неодамна ја објавија приказната за хрватската научничка Беата Халаси, која успешно го совладала нејзиниот рак на дојка такашто во него вбризгувала вируси што сама ги одгледала во лабораторија.

Тврдоглав рак на дојка

Откако постигнала одлични резултати, решила да ги објави некаде. Конечно тоа ѝ успеало во списанието Vaccines, но не без проблеми. Имено, нејзиниот случај иницирал дебати за етичноста на спроведувањето на експериментално самолекување.

Вирологот од Универзитетот во Загреб, Беата Халаси (53) во 2020 година откри дека има рак на дојка во стадиум 3 на местото каде што претходно ѝ ја отстраниле градата поради присуство на тумор.

Тоа било второ враќање на ракот по мастектомијата на левата дојка, а таа не сакала повторно да оди на хемотерапија.

Свесност за ризиците

Халаси ја проучувала литературата и решила сама да го испроба лекувањето со т.н онколитичка виротерапија (OVT), со користење на два вируса кои сè уште не ги поминале клиничките испитувања.

Таа била свесна за ризикот од сериозни несакани ефекти, особено поврзани со вирусот на везикуларен стоматитис (VSV).

Имено, се покажало дека дивиот тип на VSV предизвикува невротоксичност кај примати кои не се луѓе, но само по директна интратекална инокулација.

Авторите истакнале во трудот дека неговата невротоксичност досега не е забележана кај ниту еден животински вид по примената на кој било друг начин, особено не поткожно.

„Дивиот тип на VSV не предизвика никакви знаци на невролошки симптоми по интратуморна администрација во овој презентиран случај“, се вели во текстот на студијата.

По завршувањето на терапијата, која траела два месеци, туморот ѝ е отстранет и до денес не се вратил.

Нова терапија на повидок

OVT е нов пристап во лекувањето кој користи вируси за да ги нападне клетките на ракот и да го активира имунолошкиот систем.

Повеќето клинички испитувања на OVT досега беа спроведени во доцните фази на ракот, но неодамна оваа терапија беше испитувана и во раните фази на болеста. Еден тип на OVT, наречен T-VEC, е одобрен во САД за третман на метастатски меланом, агресивен рак на кожата, но во моментов нема одобрени OVT агенси за третман на рак на дојка.

Напад со два вируси

Халаси нагласила дека не е експерт за ОВТ, но нејзиното долгогодишно искуство со работа со вируси ѝ овозможило да спроведе добро информиран експеримент.

Таа избрала да го нападне туморот со два различни вируси – вирусот на мали сипаници, а потоа и вирусот на везикуларен стоматитис (VSV).

Во објавеното дело, авторите објасниле зошто се одлучиле за оваа комбинација:

„Вакцината против морбили Едмонстон-Загреб е познат по својата безбедност во педијатриските вакцини кои се користат повеќе од 40 години.

Карциномите на дојката изобилно ги изразуваат површинските рецептори ЦД46 и нектин-4, кои сојот од вакцината против мали сипаници, особено вирусите од Едмонстонската линија на вакцини, го користат за навлегување во клетките.

Затоа, употребата на сојот Едмонстон-Загреб се сметала за соодветна.

Освен тоа, онколитичката виротерапија на вирусот на мали сипаници (OVT) е клинички тестирана кај пациенти со напредни стадиуми на различни видови на рак на дојка.

VSV е животински патоген, но е речиси непатоген за луѓето и во најлош случај предизвикува симптоми слични на грип. Се покажало дека обезбедува заштита од реинфекција кај глувчешки модел на рак на дојка.

Во третманот, тимот користел вируси кои не биле генетски модифицирани за да ги подобрат нивните онколитички својства. Халаси сама ги подготвила во лабораторија и ги инјектирала директно во туморот во период од два месеци.

Онколозите се согласиле да го следат текот на терапијата за во случај на проблеми таа да се префрли на конвенционална хемотерапија.

Голем успех

Третманот бил успешен – туморот значително се намалил, омекнал и се одвоил од кожата и мускулите, што овозможило негово успешно отстранување со операција.

Халаси потоа подлежела на едногодишна терапија во согласност со протоколите за лекување на рак на дојка.

Пред овој експериментален третман, нејзиниот рак се враќал двапати локално во интервали од 22 и 21 месец. Спротивно на тоа, по терапијата со ОВТ, Халаси е во ремисија веќе 45 месеци. Анализата на туморот по отстранувањето покажала присуство на имунолошки лимфоцити, што сугерира дека терапијата предизвикала имунолошки одговор.

Етички дилеми

Халаси сметала дека е нејзина одговорност да ги објави своите наоди, но доживеала десетина отфрлања од различни списанија, главно поради етички прашања поврзани со експериментирањето врз себе.

„Главната грижа отсекогаш биле етичките прашања“, изјавила таа за Nature.

Во текстот, авторите јасно посочиле дека самолекувањето со онколитични вируси не треба да биде првиот пристап во лекувањето на дијагностицираниот рак.

Но, тие објасниле дека сакаат да поттикнат спроведување на формални клинички испитувања за да се оцени онколитичката виротерапија (ОВТ) во рана фаза на рак.

„Успехот на опишаниот самотретман на локално рекурентен карцином на дојка со препарати MeV и VSV ја поддржува можноста дека намалувањето на туморот и предоперативното намалување на стадиумот може ефективно да се постигнат со употреба на OVT, кој, доколку се применува кај пациенти со поранешни фази на рак, може ефикасно да поттикне антитуморен имунитет. Последователно, може да се постигне подобра контрола и долгорочен исход на болеста“, наведуваат авторите.

Тешко може да биде пример за другите

Џејкоб Шерков, експерт за медицинска етика, изјавил во Nature дека проблемот не е во тоа што Халаси користела самоекспериментирање, туку можноста објавувањето на тој експеримент да ги поттикне другите да го отфрлат конвенционалниот третман.

Но, истовремено нагласил дека е важно да се зачува знаењето стекнато со ваквите истражувања.

Според Nature, Халаси не жали за самолекувањето или за нејзиниот напор да ги објави резултатите. Смета дека тешко дека некој ќе се обиде да го ископира, бидејќи лекувањето бара многу научни знаења, вештини и опрема.

Од друга страна, нејзиното искуство со овој експеримент отвори нов правец во нејзиното истражување. Во септември, таа добила средства за истражување на OVT за лекување на рак кај домашни животни.

Фокусот на мојата лабораторија е целосно променет поради позитивното искуство со моето самолекување“, заклучила хрватската научничка.