ГРУБИ ИГРИ НА СРЕЌА Додека глуми дека е загрижена за граѓаните, Владата тајно одлучила да формира 3 нови друштва за коцкање преку интернет

Тајно и на мала врата Владата уште пред три месеци донела одлука да овозможи почнување постапка за основање три нови друштва за приредување интернет игри на среќа, кои ќе бидат под нејзина капа, односно под капата на Државната лотарија на Република Северна Македонија.

Одлуката, случајно или не, е донесена под назив кој не навестува дека содржи информација која е од круцијално значење за индустријата на игри на среќа. Под наслов „Одлука за одобрување на работењето на Управниот одбор на акционерското друштво за приредување игри на среќа, Државна Лотарија на Република Северна Македонија“ објавен во Службен весник на РСМ, бр. 124 од 14.6.2023 година, Владата, всушност, овозможила отпочнување постапка за основање на три нови друштва за приредување интернет игри на среќа.

После долг молк  – скандал!

Во меѓувреме, Законот за игри на среќа, кој беше актуелен во последните две години и беше високо на агендата на Владата, веќе неколку месеци целосно исчезна од јавниот дискурс, а предлог законот кој требаше да се донесе со европско знаменце мистериозно заглави во некоја од фиоките во Собранието. Законот беше силно критикуван како од здруженијата на приредувачите на игри на среќа, така и од европските политичари. Покрај тоа, во јавноста се појавија сомнежи и шпекулации дека законот воопшто не е во интерес на граѓаните и заштитата на малолетните лица во игрите на среќа, туку дека тој е параван за бизнис интереси на ДУИ и на вицепремиерот Артан Груби. Со вакви наводи излегоа опозициските ВМРО-ДПМНЕ и неодамна формираната партија на Изет Меџити.

Иако настана извесно затишје во јавноста за оваа тема, Плусинфо дознава дека Владата била вредна и тајно и молчешкум си работела додека граѓаните се плажирале. Во текот на летните одмори, уште пред три месеци, Владата на мала врата донела одлука која ќе има сериозни импликации врз постоечките компании кои организираат игри на среќа во земјава.

Одлуката донесена на 14.6.2023 година е потпишана од првиот заменик на претседателот на Владата на РСМ, Артан Груби. Оваа Одлука го отвора прашањето како постапката за основање на три нови друштва за приредување интернет игри на среќа воопшто ќе се спроведува и дали и до кој степен зад неа се кријат лични интереси на владини функционери?

Откако неодамна со потпис на Груби е донесена одлука за основање на ново државно претпријатие за игри на среќа, сега со нова одлука се отвора можност за отворање на три нови друштва за интернет игри на среќа?! Чудно е како Владата од „поборник“ против игрите на среќа одеднаш станала главен партнер и овозможувач на нови и нови можности за обложување и коцкање, на целосно нетранспарентен и крајно сомнителен начин?

Се поставува и прашањето дали оваа одлука го открива вистинското лице на Владата и отвора можност однапред договорени чинители на пазарот да добијат шанса да реализираат висок профит. Дали всушност се однапред познати и друштвата и нивните сопственици?

Анализата на самата Одлука, упатува на тоа дека таа е целосно спротивна на законот. Согласно актуелниот Закон за игри на среќа, постоечките приредувачи на игри на среќа не се во можност да организираат игри на среќа преку интернет. Од таа причина, домашните приредувачи на игри на среќа во повеќе наврати протестираа и бараа да се овозможи да организираат игри на среќа на интернет како што е пракса во сите европски земји.

Иако во Законот за игри на среќа се предвидени општите услови за приредување интернет игри на среќа, Министерството за финансии повеќе од една деценија ги нема донесено подзаконските акти, без кои приредувачите на игри на среќа во пракса не можат да приредуваат игри на среќа преку интернет. Засега таа можност ја има само државната лотарија и таа е единствен приредувач на игри на среќа на интернет, но со целосно недоречен закон и начин на организирање.

Личи како однапред да е сѐ добро осмислено

Државната Лотарија на Македонија на 11 септември 2023 година распишала јавен повик за избор на три приредувачи на игри на среќа на интернет. Јавниот повик Бр.01-ПОДТ/2023 за доставување понуди за доделување договори за заедничко вложување за основање на три трговски друштва за приредување на интернет (онлајн) игри на среќа е објавен на 11 септември 2023 година, во Службен весник бр.189.

Познавачи на проблемите за Плусинфо го анализираа повикот на Државната Лотарија на Македонија. Согласно нивните анализи, повикот е незаконски и дискриминаторски што упатува на сериозен сомнеж за тоа кои ќе бидат и како ќе бидат избрани компаниите.

– Објавувачот на Јавниот повик се повикува на член 7 став 3 од Законот за игрите на среќа и забавните игри. Во овој член нема јавен повик т.е. овој член не пропишува постапка и начин како и услови и критериуми за избор на приватен партнер. Преку овој, а и преку претходните јавни повици директно се прекршува Законот за игрите на среќа и забавните игри и без јасни законски услови и критериуми се избираат приватни партнери и тоа на долг рок. Не е јасно врз основа на која одредба од законот објавувачот на огласот стасал до рок од 15 години небаре се дава јавно добро под концесија? А доколку се работи за јавно добро тогаш во Законот за игри на среќа требало да има упатување на Законот за јавно приватно партнерство – вели познавачот кој сакаше да остане анонимен.

Понатаму, се отвора прашањето како Државната Лотарија на Македонија одеднаш констатирала потреба од три друштва за приредување интернет игри на среќа? По која постапка и со кои документи ова е поткрепено? Зошто во услови на постоење на друштво кое е во заедничка сопственост на Државната Лотарија на Македонија и приватен партнер и кое во моментов приредува интернет игри на среќа е потребно да се зголемува бројот на приредувачи? Дали тоа значи дека во иднина на ваков начин ќе има пет, шест или можеби 15 нови приредувачи?

Повикот е целосно дискриминаторски и фаворизирачки

Анализата понатаму укажува на тоа дека повикот е „скроен“ за да им се оневозможи учество на домашните компании, но и генерално изобилува со небулозни услови со кои треба да се позанимаваат институциите. Имено, првата небулоза и директна дискриминација е одредбата: да има искуство во приредување интернет игри на среќа во период од најмалку 3 (три) години од денот на поднесување на понудата. Понатаму, да има искуство од најмалку 8 (осум) години во развој, поддршка и маркетинг на интернет платформа за игри на среќа и содржини на игри во две држави во Европа од кои една на Балканот и последно, да има 40 милиони евра приход само од интернет игри на среќа.

Ваквите услови јасно ги исклучуваат домашните компании од учество на повикот затоа што самата држава веќе десет години ги дискриминира и не им дозволува да организираат игри на среќа на интернет, а сега тоа им го поставува како услов за да се пријават. Прашање е и како е дојдено до другите услови – присуство во две држави и високите 40 милиони евра приход.

На овој начин, велат познавачите, Владата од главен поборник против игрите на среќа се чини полека не сигурно се претвори во главен промотор и организатор, а кој дебело ќе се офајди од оваа смислена сплетка, останува допрва да се види.

Исто така, дискутабилно е и кои ќе бидат ефектите врз домашниот пазар и врз играчите од влегувањето на три нови странски компании на пазарот и како оваа промена ќе влијае на постоечката индустрија, кој има инвестирано во бројни објекти и во кадар од неколку илјади вработени низ целата земја.

На следниов линк може да се види целиот Јавен повик на Државната лотарија на Македонија:

Јавен повик-Државна Лотарија на Македонија