ГО ПИПНАТ ЛИ БАЛАНСЕРОТ, ПАЃА ВЛАДАТА! Вработувањето партиски војници по етнички клуч ја држи коалицијата на власт

Нема политичка волја, ниту клима, да се преземат потребните чекори за вистинска реорганизација и реформа на јавниот сектор, а уште помалку може во сегашни услови да се размислува за откажување од таканаречениот балансер за правична застапеност при вработувањето во администрацијата и да се воведува мерит-систем, велат експерти.

Според нив, ниту една партија на власт нема храброст да чепне во удобноста на најголемото гласачко тело. А тоа придонесува администрацијата постојано се зголемува како резултат на партиските апетити кои постојано растат и да станува се побавна. Во тие намери на партиите најголема помош им е таканаречениот балансер, преку кој вработуваат партиски војници кои подоцна ќе гласаат за нив.

– Затоа и сите обиди да се направи некаква реформа завршуваат само како стратегии или регистрирање на актуелните состојби – велат експерти.

Партиите, пак, имаат различен став за прашањето. Опозицијата е за напуштање на системот, но партиите од власта велат дека не е време за тоа, бидејќи има институции каде што нема правична застапеност.

Поранешниот министер за финансии Џевдет Хајредини вели дека јавната администрација е толку многу партизирана, што од неа зависи и одржувањето на коалицијата на власт.

– Тој систем, балансер за правична застапеност, е резервиран за влегување на партиските милитанти во јавната администрација, да не работат ништо и да земаат плата без да одат на работа. Дури на некои платата им доаѓа дома. Но, само така се обезбедува стабилна коалиција. Еве прашувам зошто влезе во владата Алтернатива, чиј министер сега го реорганизира балансерот? Одговорот е јасен, да добијат министерски места и да вработат цела армија сопартијци во административци. Таа е целта. За еден пратеник кој треба да балансира во коалицијата, во функција се става цела администрација. И затоа, велам, какво било задирање во овој систем ја доведува во прашање коалицијата на власт, бидејќи владата се потпира токму на ова. Партиите од ова нема да се откажат и затоа не можат да се спроведат реформи ниту може да се очекува некакви чекори во однос на промени и воведување на мерит-систем – вели Хајредини.

Тој е убеден дека во земјава нема таква власт која ќе се зафати со процесот на вистински реформи во јавната администрација.

– Во оваа востановена партиска практика тешко е да се воведува некаков систем кој ќе обезбеди квалитет и стручност на вработените во јавната администрација – вели тој.

Трпе Дејановски, претседател на синдикатот на УПОЗ, смета дека со или без балансер, во јавната администрација треба да се вработуваат стручни кадри, а не на партиски војници.

– Треба да се применува системот на квалитет и стручност при вработувањето во јавната администрација и во целиот јавен сектор. Кандидатите треба да ги исполнуваат сите посебни и општи критериуми, а при изборот треба да се оцени и стручноста и да се изберат најдобрите. Нас ни треба стручен кадар во администрацијата, не на партиски војници кои живеат на грбот на малкуте стручњаци кои ја извршуваат целата работа, а земаат далеку пониска плата од оние кои не работат – вели тој.

Според него, доволно е да се видат искуствата, но и да се спроведат законите во кои се предвидуваат управувањето со човечките ресурси според компетенциите.

Балансерот за правична застапеност при вработувањето во јавната администрација и неговата замена со мерит-систем, стана актуелен откако министерот за информатичко општество и администрација Адмирим Алити направи промени во однос на процентуалната застапеност која пак не се согласува со процентите од пописот. Имено, во балансерот се запишани повисоки проценти за застапеност на Албанците, Турците и Бошњаците, отколку што покажува пописот, додека помал е процентот за Македонци, Роми и Срби. Единствено е точен процентот на Власите во земјава. Особена разлика се забележува кај Албанците, чиј процент во пописот изнесува 24,30 отсто, додека во балансерот пишува дури 31,54 отсто. На ова имаше реакција од Државниот завод за статистика, од кадешто тврдат дека процентите и во балансерот треба да бидат според резултатите од пописот на резидентното население.

Вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи, пак, деновиве во свое име рече дека веќе е време да се напушти балансерот како модел за вработување во јавната администрација и да се воведе мерит-системот. Тој најави и отворање на дискусија во владата по ова прашање.

Спротивен став, пак, имаат од Алтернатива. Министерот Алити смета дека двата системи не се контрадикторни, но не е дојден моментот да се тргне балансерот.

– Сè уште има институции каде има многу мала застапеност на заедниците. Не е дојден моментот да се тргне балансерот. Со измените на законите подготвуваме механизми партиите да не можат да вработуваат свои луѓе, туку вработувањата да бидат според квалификациите и квалитетот на кандидатот – изјави Алити деновиве.

Од ВМРО-ДПМНЕ сметаат дека балансерот треба да се напушти, бидејќи претставува сериозно нарушување на системот на квалитет при вработувањето во администрацијата.

– Искуството покажува дека досегашниот систем освен што создава неквалитет, истиот не е праведен. Време е да создадеме систем за граѓаните, а не систем за неколку политички моќници – е ставот на опозициската партија.