ФАШИСТИЧКИТЕ ИМИЊА НА БУГАРСКИТЕ КЛУБОВИ МОРА ДА СЕ ИЗБРИШАТ Тупанчески да не мудрува, туку да дејствува според важечкиот закон!

Принципот на ретроактивност не ги штити новите здруженија со спорни имиња на соработници на фашизмот. Тие и со сегашниот Закон за здруженија на граѓаните би можеле да бидат оспорени. Проблемот е што не постои политичка волја законот да се спроведува во интерес на македонскиот народ и на државата.

Ова е доминантното мислење на правници, но и на политички партии, во врска со изнесените ставови на министерот за правда Никола Тупанчески, дека немало можност за ретроактивно ревидирање на веќе основаните граѓански здруженија со спорни имиња.

Во предлог-законот за измена на Законот за здруженија на граѓани, кој е влезен во собраниска процедура и треба да се носи по скратена постапка, се предвидуваат и одредби за неговата примена. Според овие одредби, сите организации, здруженија, фондации, сојузи и други форми на здружување, регистрирани согласно одредбите на сегашниот закон, се должни во рок од три месеци од стапување во сила на овој закон да ги усогласат своите имиња, називи, цели и дејности согласно со одредбите од изменетиот закон, пред Централниот регистар на РСМ. Тие здруженија и фондации што нема да го направат тоа ќе се бидат избришани од Регистарот, а одлука за тоа донесува одлука министерот за правда, во рок од четири месеци од денот на влегување на сила на овој закон.

Министерот Тупанчески смета дека правно гледано, одредбите на сите закони, па така и на Законот за граѓански здруженија и фондации „не треба да се применуваат ретроактивно“, иако, како што рече тој, постојат институции кои можат да реагираат ако примената на законот не е во согласност со постоечката регулатива.

– Секој конструктивен предлог за измените на Законот за здруженија и фондации ќе биде прифатен – изјави Тупанчески, одговарајќи на новинарско прашање, но не одговори конкретно дали ќе побара преименување на бугарските клубови „Иван Михајлов” во Битола и „Цар Борис Трети” во Охрид.

„Министерот за правда Никола Тупанчески очигледно намерно заборава дека е министер за правда на Македонија и истиот треба да ги штити интересите на македонскиот народ, како и сите нејзини определби и вредности, а особено антифашистичката определба на Македонија“, реагираше денеска Левица.

Од Левица велат дека оваа изјава доаѓа додека во соседна Бугарија се усвојуваат декларации со кои се забранува отворање  македонски клубови, иако истите ги носат имињата на истакнати антифашистички дејци.

„Основањето фашистички здруженија со величење на бугарски фашистички ликови стана опасен тренд, кој мора итно да се спречи. Во таа насока се најавените измени на Законот за здруженија и фондации. Во законските измени е предложено и задолжително усогласување на веќе основаните организации на своето име и/или назив, цели и дејности пред Централниот регистар во рок од три месеци. Разгорувањето на национална омраза од страна на овие здруженија е доказ за нивното противуставно и противзаконско основање и постоење. Во таа насока, Левица достави иницијативи за забрана за работа до Основното јавно обвинителство во Охрид и Битола за Здружението ‘Цар Борис III’ и за Здружението ‘Ванчо Михајлов’. Но, иако се работи за национален интерес, ОЈО Битола и Охрид сѐ уште немаат постапено, додека сведоци сме како Ламбе Алабаковски експресно беше првостепено осуден“, потсетува партијата во своето соопштение.

Поранешниот уставен судија и правен експерт Трендафил Ивановски смета дека не држи аргументот на министерот за тоа дека принципот на ретроактивност оневозможува да се интервенира кај здруженијата со спорни имиња.

– Точно е дека во правото важи принципот дека законите не можат да важат ретроактивно, но само ако тоа не е во интерес на граѓаните. Прашање е тука кој и како ќе го оценува јавниот интерес и на што ќе му даде поголем приоритет. Јас лично мислам дека постоечкиот закон ги даваше сите елементи за тие здруженија да не се регистрираат. Овој принцип беше вграден и до сега. Доколку од политичкото дејствување на едно здружение може да се заклучи дека ќе шири национална, верска и друга нетрпеливост, може да се забрани дури и ако е регистрирано и ако функционира. Тоа е постапка што треба да се спроведе преку Јавно обвинителство. Од друга страна, од ова што го заговара Тупанчевски, може да се разбере дека правилата што се востановуваат важат само за во иднина. Но, тука е битно да се процени која е поголема вредност што се штити, каде е тика јавниот интерес – вели Ивановски.

Според него, постои можност и уставно да се преиспитува усогласеноста на статутот и имињата на тие здруженија, доколку биде покрената таква иницијатива. За жал, во моментов и Уставниот суд е некомплетен и нефункционален. Според него, грешката е направена уште на почетокот, со тоа што Централниот регистар и општинските органи дозволиле регистрирање на овие здруженија.