СЛОВЕНИЈА ИЗЛЕЗЕ СО СВОЈ ДОКУМЕНТ ЗА ЗАПАДЕН БАЛКАН Магична формула, статус за БиХ, либерализација за Косово

„Магична формула“ за Бугарија да се откаже од ветото за да може да почнат пристапните преговори за Македонија и Албанија, бара Словенија во својот нов документ за Западниот Балкан кој денеска земјата го достави до ЕУ. До документот пристап имаа од Еурактив. Освен што не е познато како Словенија ја замислува магичната формула, познато е дека земјата ќе се заложи Босна и Херцеговина да добие кандидатски статус, а Косово да биде ослободено од визи за Унијата.

– За Северна Македонија и Албанија, клучно е да најдеме договор – рече Тања Фајон, шефица на словенечката дипломатија за Еурактив.

Запрашана што може да значи тоа, Фајон рече дека го повикува француското претседателство со ЕУ да направи последен обид и „да најде „магична формула“ со Бугарија за да се откаже од ветото и да продолжи напред“. Ќе има ли време да се најде вакво нешто до самитот во четврток и петок, на 23 и 24 јуни во Брисел?

БиХ да усвои три закони

Нема да им биде лесно и на другите земји. По кандидатскиот статус, преговорите за БиХ нема да дојдат без одредени услови. Според словенечкиот предлог, по добивањето на кандидатурата и пред отворањето на разговорите за пристап во ЕУ, БиХ ќе треба да усвои три закони, за судскиот совет, за спречување на конфликт на интереси и закон за јавни набавки.

Босна и Херцеговина поднесе барање за членство во ЕУ уште во февруари 2016 година. Европската комисија го усвои своето мислење (avis) за апликацијата за членство на земјата во ЕУ во мај 2019 година, идентификувајќи 14 клучни приоритети што земјата треба да ги исполни пред да може да ги отвори преговорите за пристап во ЕУ.

Размислување надвор од кутијата

Запрашана од Еуратив дали верува дека предлогот ќе најде поддршка меѓу земјите-членки на ЕУ, Тања Фајон рече дека би знаела дека тоа ќе биде „многу амбициозен предлог“.

– Ако размислувате малку надвор од кутијата, Западен Балкан има и 20 до 30 години крвави војни зад себе, и би сакал да испратиме силен политички сигнал и до Босна и Херцеговина, свесни дека тие имаат да исполни многу критериуми – додаде таа.

Целта на предлогот би била „да се испрати веднаш позитивен сигнал до БиХ и целиот регион на Западен Балкан“, се наведува во документот.

„Таков сигнал до БиХ, отворање на пристапните преговори со Северна Македонија и Албанија, како и визната либерализација за Косово повторно ќе ја потврди посветеноста на ЕУ за Западен Балкан“, се додава во написот.

– Ако на овој самит на ЕУ [во јуни] можеме да имаме параграф или реченица што се однесува на ова, ќе бидеме уште посреќни – вели Тања Фајон во интервјуто.

Преговорите да бидат реверзибилни

Според најновиот сет на нацрт-заклучоци на ЕУ, видени од Еурактив, лидерите на ЕУ треба да ја истакнат својата „целосна и недвосмислена посветеност на перспективата за членство во ЕУ на Западен Балкан и да повикаат на забрзување на процесот на пристапување“.

Но, иако тие исто така треба да нагласат дека самиот процес ќе биде „реверзибилен и заснован на заслуги начин“, тие веројатно нема да постигнат какви било понатамошни обврски кон регионот.

Во однос на Босна и Херцеговина (БиХ), се очекува тие да го поздрават неодамнешниот политички договор од 12 јуни, но нагласија дека нејзините политички лидери ќе мора прво да ги спроведат своите обврски, „што ќе и овозможи на земјата да напредува решително на нејзиниот европски пат, во согласност со приоритетите утврдени во мислењето на Комисијата, за добивање кандидатски статус во ЕУ“.

Босна има ризик од национализам и нестабилност

Во писмото до претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел минатата недела, словенечкиот претседател Борут Пахор рече дека земјите од Западен Балкан изгледаат сè подалечни и покрај минатите ветувања. Во исто време, Украина и Молдавија беа брзо следени од почетокот на руската инвазија на Украина на 24 февруари.

Пахор ја нарече Босна „ризик од национализам и нестабилност“, наведувајќи го сепаратизмот на босанските Срби со силна руска поддршка и рече дека е „апсолутно неопходно на Босна и Херцеговина безусловно да и се даде статус на кандидат за членство во ЕУ“.

„Целта на словенечкиот предлог кој сугерира да ѝ се даде статус на кандидат за ЕУ ​​на [Босна] без одлагање е да се испрати непосреден позитивен сигнал до [Босна] и целиот регион на Западен Балкан“, се вели во писмото на Пахор.

„Таков сигнал до [Босна], отворање на пристапните преговори со Македонија и Албанија, како и визната либерализација за Косово повторно ќе ја потврди посветеноста на ЕУ за Западен Балкан“, се додава во документот.

Има шанса за БиХ

Специјалниот претставник на ЕУ во БиХ, Јохан Сатлер, изјави денеска во Бања Лука дека БиХ има шанса да добие кандидатски статус за членство во ЕУ, но дека одговорните мора да преземат „одредени чекори“ за европските политичари да ги сметаат барањата на БиХ за покредибилни.

– Тоа би бил добар сигнал за луѓето во БиХ, но ние не сакаме да се гледа како награда за политичарите кои досега направиле малку, кажа Сатлер – пренесе Срна.

Тој ги повика политичарите во БиХ да го искористат времето пред изборите за да преземат одредени чекори, пред се да донесат закони поврзани со јавните набавки, конфликтот на интереси и Високиот судски и обвинителски совет, но и да се забавуваат со усвојувањето на буџетот за следната година.

Сатлер смета дека многу малку е направено во изминатиот период и посочи дека не се работи доволно за случаите на корупција и организиран криминал.

Тој потсети дека БиХ го поднела барањето пред седум години и дека оттогаш се исполнети многу малку услови, но и дека земји како Словенија, Хрватска и Австрија се залагаат за доделување статус на кандидати на БиХ.