Дали ковид-19 ќе мутира во поопасен вирус?

Бидејќи коронавирусот се шири низ целиот свет, постои загриженост дека тој ќе мутира во форма што е со поголема преносливост, поопасен или и двете, што потенцијално ќе ја направи глобалната здравствена криза уште полоша. Што знаеме за начинот на кој се развива вирусот?

Дали вирусот мутира?

Сите вируси мутираат и коронавирусот „Sars-Cov-2“ што го предизвикува ковид-19 не е исклучок. Мутациите се појавуваат кога вирусот се реплицира во клетките и се прават грешки при копирање на неговиот генетски код. За разлика од луѓето, чии гени се напишани во ДНК со двојно низа, гените на коронавирусот се носат на едно влакно РНК, пишува „Guardian“.

Колку брзо вирусот мутира?

Коронавирусот е всушност доста стабилен. Научниците анализирале околу 13.000 примероци во Велика Британија од средината на март и откриле дека новите мутации се појавуваат приближно двапати месечно. Стапката на мутација е важна затоа што колку побрзо вирутира мутирањето, толку побрзо се менува однесувањето. Колку побрзо вирусот се развива, толку потешко ќе биде да се направи вакцина против него, бидејќи со моментов кога се развива, деловите на вирусот кои го напаѓаат имунолошкиот систем може да се променат. Сезонски грип мутира толку брзо, поради што потребна е различна вакцина секоја година.

Како се разликува коронавирусот ширум светот?

Генетскиот код од коронавирусот ширум светот покажува дека тој се дели во групи додека се шири. Нема ништо невообичаено за ова. Истражувачите во Германија идентификуваа три главни генетски групи на вирусот во април, кои ги именуваа А, Б и Ц. Групите А и Ц најчесто се наоѓаат кај Европејците и Американците, додека групата Б е најчеста во Источна Азија. Но, постојат и помали групи, кои научниците можат да ги користат за да ги пронајдат инфекциите назад кон нивните извори и на крајот да се вратат во регион, како Вухан или северна Италија.

Зошто мутациите се важни?

Мутациите се случуваат случајно цело време. Повеќето имаат мал ефект, а некои го отежнуваат вирусот, но со тек на време може да се создадат единечни или повеќе мутации што го прават овој вирус поуспешен со тоа што му овозможуваат полесно да се шири. Мутациите исто така можат да го направат вирусот поопасен, на пример со тоа што ќе го направат поефикасен при заразување на клетките.

Какви мутации собра вирусот?

Голем број мутации го привлекоа вниманието на научниците. Истражувачите од „London School of Hygiene and Tropical Medicine“ проучувале повеќе од 5.000 геноми на коронавирус од целиот свет и откриле неколку мутации кои можат да бидат доказ за вирусот што се прилагодува на луѓето. Две мутации се во критичниот „шилест протеин“ што вирусот го користи за да ги нападне клетките.

Мутациите на „шилестиот протеин“ во моментов се ретки, но Мартин Хиберд, професор по појава на заразни болести и постар автор на студијата, која допрва треба да биде разгледана, рече дека нивното појавување ја потенцира потребата за глобален надзор на вирусот. Ова ќе открие дали новите мутации му помагаат да се шири и дали вакцините можеби ќе треба да бидат редизајнирани.

Во друга прелиминарна студија, научниците од универзитетот Шефилд и Националната лабораторија Лос Аламос во Њу Мексико откриле слични мутации во „шилестиот протеин“ за кои авторите тврдат дека можат да помогнат да се шири инфекцијата. Иако тоа е можно, други научници веруваат дека е рано да се знае дали некоја од мутациите му помага на вирусот да напредува.

Професорот Ник Ломан од Универзитетот во Бирмингем рече дека сите коронавируси се многу слични и дека вирусите со посебни мутации можат да се појават во различни области од низа причини. Главен фактор е што вирусот најпрво се заснова, т.н. ефект на основачот, кој може да се сведе на патните планови на една личност, отколку на секое прилагодување на вирусот.

– Од гледна точка на луѓето кои разбирливо се загрижени за оваа пандемија, сигурен сум дека нема да биде важно какви мутации има вирусот. Во никој случај не е добар вирус. Ние гледаме дали некоја од мутациите го менува однесувањето и немаме докази за тоа – рече тој.

Што друго можат да ни кажат мутациите?

Бидејќи научниците дознаваат повеќе за генетската „шминка“ на коронавирусите, тие ќе можат да ги користат информациите за да ја следат инфекцијата на поединецот во околните кластери и на крајот да се вратат во неговото потекло. Тоа може да биде корисно за пронаоѓање на појава на ново-увезени инфекции. Но, интензивното следење, исто така, ќе означи како вирусот мутира и стекнува отпорност на лекови и вакцини што се користат во иднина.

– Бидејќи тие стануваат достапни, очекувавме да видиме функционални мутации исто како и со отпорноста на антибиотиците кај бактериите – рече Ломан.