БЕЗ ПАРИ ЌЕ НЕМА ЕФИКАСНА ПРАВДА Државниот обвинител Коцевски предупредува дека нема доволно средства за ЈО во буџетот за 2025 година
Повторно, наместо законски одредениот буџет за обвинителството во висина од 0,4% од вкупниот државниот буџет, ни се одредуваат околу 14 милиони евра или нешто повеќе од 0,2%, што е половина од законскиот минимум и не е доволно за покривање на основните потреби на Обвинителството, рече денеска пред пратениците државниот обвинител Љупчо Коцевски.
Износот на планираните пари за Јавното обвинителство и за следната година е околу 0,2 отсто од вкупниот буџет, што повторно е само половина од законски предвидениот минимум што е неопходен за ефикасноста на постапките, рече денеска Јавниот обвинител на Македонија, Љупчо Коцевски пред пратениците од собраниската Комисија за финансирање и буџет, на расправата за предлог-буџетот за следната 2025 година.
На почетокот на обраќањето тој ги изнесе задачите што Македонија ги презела како дел од реформската агенда, со цел да го оствари Планот на ЕУ за раст на Западниот Балкан.
– Слободните позиции за судии и обвинители да се пополнуваат редовно врз основа на проекциите на Судскиот совет и Советот на јавни обвинители, откако ќе се спроведат стратегиите за управување со човечки ресурси. Рок за оценка на ова задача е декември 2026 година. Треба да се донесат измени на законите со кои се регулираат платите на судиите и обвинителите, како и на судската и обвинителската служба, а рокот за реализација е јуни 2025 година. ОЈО за гонење на организиран криминал и корупција треба целосно да еекипирано, особено со специјализирани обвинители, финансиски експерти и дигитални форензичари. Рокот е до декември 2025 година. Треба да се направат целосно оперативни истражни центри во јавните обвинителства, со фиксно определен буџет за нивните потреби, до јуни 2026 година. Ова не се некои желби на Јавното обвинителство, туку само дел од задачите кои земјава ги презела како дел од Реформската агенда, со цел да го оствари Планот на ЕУ за раст на Западниот Балкан. Од нас се бараше во предлог буџетските проекции за 2025 година да ги изразиме потребите и финансиските импликации на овие реформи. Тоа и го направивме – рече државниот обвинител пред пратениците.
Тој се пожали дека за сите овие реформи што државата ги ветила во врска со работата на Јавното обвинителство, не се предвидени речиси никакви дополнителни пари предлог-буџетот за следната година.
– Повторно и годинава, наместо законски одредениот износ на буџетот за обвинителството во висина од 0,4% од вкупниот државниот буџет, ни се одредуваат околу 14 милиони евра или нешто повеќе од 0,2%. Половина од законскиот минимум. Како Јавно обвинителство и писмено се произнесовме дека ваквата буџетска рамка не е доволна за покривање на основните потреби на Обвинителството, особено во услови на општ раст на трошоците по сите основи. Како државен јавен обвинител чувствувам обврска и пред вас, народните избраници, да укажам дека проблемот со недостатокот на материјални и кадровски ресурси во Обвинителството станува алармантен – рече Коцевски.
Поради недостиг на финансии, но и одредени законски слабости, одливот на кадар од обвинителството е огромен, како по основ на пензионирање, така и по други основи, предупреди тој. Од предвидените 260 јавнообвинителски места, пополнети се само 170, а кај јавнообвинителската служба од предвидени 1.000 работни места, пополнети се 360.
– Практично работиме со една третина од потребните капацитети во службата која е поддршка на обвинителите, како и со над 30% помалку обвинители од оние кои ни се предвидени како минимум за ефикасност. Тоа се наведува и во Извештајот за ефикасност и квалитет на правдата во Европа на Советот на Европа, каде стои дека со 8,5 јавни обвинители на 100.000 жители ние сме далеку под европскиот просек од 12,2. За жал, континуираниот одлив на кадри не сме во можност да го надоместиме, затоа што веќе сме известени дека и за следната 2025 година на Обвинителството нема да му биде одобрено ниту едно вработување – рече Коцевски.
Тој додаде дека се соочуваат со застарена техничка опрема, за чија замена не се предвидени доволно пари.
Коцевски рече и дека изготвиле техничка спецификација за нов систем за електронско управување со предметите, но додаде дека техничкото одржување ќе биде предизвик, особено поради фактот што во сите јавни обвинителства во државава во моментот работат само шест информатичари.
– Со Закон усвоен од ова Собрание во Обвинителството е формирана Канцеларија за одземен имот (АРО канцеларија) за чие функционирање не се доделени дополнителни средства. Повторно, според обврските од реформската агенда, оваа канцеларија во следните две години ќе мора да стане целосно екипирана и функционална, а пари во буџетот за таа намена нема. Не се предвидени доволно пари ниту за упатување на јавен обвинител за врски на Република Северна Македонија во Европравда – рече обвинителот Коцевски.
Тој додаде дека континуирано растат трошоците за експертизи и за вештачења, фалат пари за основни потреби , како тековно одржување и поправка на објектите, возила за вршење увидни дејствија и нивно одржување…
– Обвинителството практично нема ненаменско трошење на парите. Средствата кои ги бараме нам ни се неопходни за сите наши активности и за да се овозможи ефикасност на кривичните постапки. Тоа не е нешто што ние само го тврдиме. Тоа го констатира и Европската комисија во последниот извештај за напредокот на земјава, каде се вели дека за зајакнување на перформансите во борбата против корупцијата треба да им се овозможат дополнителни човечки ресурси и финансиска поддршка на обвинителствата и на нивните истражни центри. Вака како што е предложен буџетот за 2025 година, повторно е најнизок од сите обвинителства во регионот. Без доволно средства, не може да се зборува за реална поддршка на системот за ефикасна правда – рече државниот обвинител Коцевски.
Тој изрази надеж дека пратениците сериозно ќе ги земат в предвид неговите забелешки.