Ниту ХДЗ, ниту СДП, со Загреб и со Сплит ќе раководат некои нови клинци!

По 20 години под водство на Милан Бандиќ, Загреб конечно добива нов градоначалник, човек кој не е ниту од владејачката Хрватска демократска заедница (ХДЗ), ниту од опозициската Социјалдемократска партија (СДП).

Кога во февруари ненадејниот инфаркт  го спречи Бандиќ да се кандидира на локалните избори, никој не веруваше дека младиот Томашевиќ, зелен активист кој пред четири години одвај собра 13.000 гласови, убедливо ќе победи. Со над 200.000 гласови во вториот круг, најмногу во историјата на Загреб, 39-годишниот Томашевиќ вчера го победи конзервативецот Мирослав Шкоро и стана симбол на нова генерација политичари кои сакаат да ги победат „кронизмот и октоподот“.

„Однадвор зелени, а внатре црвени“

– Загребчани, ми ја дадовте довербата, а јас од вас барам учество, учество во носење на одлуки за развојot на овој град – изјави Томашевиќ.

За аналитичарите е нејасно како Томашевиќ ќе расчисти со клиентелизмот наталожен од времето на Бандиќ. Освен планот за поголема достапност на социјалните услуги и за подобро располагање со јавните ресурси, програмата на „Можемо“ не покажува јасна идеолошка артикулација. Па така, движењето ја доби етикетата „однадвор зелени, а внатре црвени“.  Но и покрај сево ова, вечерта на изборната ноќ противникот Шкоро на крај ги повика своите гласачи да го поддржат Томашевиќ, иако претходно остро го критикуваше.

Томашевиќ лесно ќе формира мнозинство во општинското собрание. Со поддршка од левичарската СДП, негова најголема задача ќе биде ревитализирање на чаршијата која беше сериозно оштетена во земјотресите лани во март. Ратсечкиот долг, слабата патна мрежа, сообраќајните метежи, квалитетот на училиштата и на градинките, се дел од проблемите кои Загреб ќе му ги довери на младиот градоначалник.

Изненадување и во Сплит, но и во Вуковар и во Осијек

Изненадија и другите хрватски градови. Во Сплит беше тесно. Со нешто над 56 отсто од гласовите, Ивица Пуљак, кој по професија е атомски физичар, го победи Вице Михановиќ од ХДЗ.

Тој е либерал, но неговата политичка организација веќе се подели на два, објаснува политикологот Дражен Лалиќ, мислејќи на фактот дека на листата на Пуљак се млади луѓе без поголемо искуство во политиката.

Од другите поголеми градови, ХДЗ исто така за првпат го загуби Вуковар, но го доби Осијек, кој секогаш бил на СДП. СДП успеа да ја задржи власта единствено во Риека, кое е нивно традиционално упориште. Според Карло Јурак, познат аналитичар, победите на Томашевиќ во Загреб и на Пуњак во Сплит, ќе бидат лакмус тест за атмосферата во целата земја, која од осамостојувањето ја водат две големи партии.

Криза на големите партии

– Големите партии не реализираат некои свои битни функции, на пример малку регрутираат нови политичари, бидејќи раководството премногу ги контролира – објаснува професорот Лалиќ.

Според него, кризата на големите партии почнала уште во 2013 година и иако во двете партии сепак дошле млади луѓе, тие морале да останат во добар однос со старите партиски лидери, а со тоа и со нивните застарени политики.

За големата битка која резултираше со сериозни порази на големите партии сведочи и фактот дека после првиот изборен круг,  мораше да се прегласува во 14 жупании, 55 градови и 87 општини, бидејќи во првиот круг таму ниеден кандидат не можеше да освои повеќе од 50 отсто од гласовите. Но, утрото по вториот круг на изборите сепак ја потврди големата промена.

Не случајно српскиот патријарх Порфириј на градоначалникот Томашевиќ му честиташе со стиховите на Џони Штулиќ: „Када Загреб израња из сна… ново јутро ќе променити све“.

Подготви: К.Г.
Фотографија: принтскрин (ХРТ)