ТАЧЕ ВО АУТ, ОЛИВЕР НА ЧЕЛО НА СДСМ, ХРИСТИЈАН ПРЕМИЕР НА ШИРОКА ВЛАДА? Западните дипломати се помирија со поразот на СДСМ на претстојните избори и сковаа нов план

По ексклузивната приказна на Плусинфо за разговорите на Зоран Заев, поранешниот премиер и претседател на СДСМ, со претседателот на партијата Димитар Ковачевски и со генералниот секретар Миле Зечевиќ, во кои Заев остро се спротивставил на намерата да учествуваат или да ја поддржат операцијата за обновување на аболицијата на поранешниот претседател Ѓорге Иванов, за да се создадат услови за враќање на поранешниот премиер Никола Груевски во земјата, дознаваме нови детали за случувањата на Бихаќка.

Повеќе медиуми извесно време објавуваат шпекулации за постоењето непомирливи поделби во врвот на СДСМ, поради нискиот рејтинг на партијата, неуспехот да се наметнат уставните промени, инфериорната положба во Владата кон кадрите на ДУИ и поради наследените поделби во партијата уште од времето на Заев.

СДСМ поделен на три табори

Анализирајќи ги тие шпекулации и истражувајќи, утврдивме дека раководството на СДСМ во овој момент е поделено на три табори.

Првиот табор го предводи претседателот Ковачевски, кому му е целосно верен само министерот Бојан Маричиќ. Последната надеж на тандемот Ковачевски – Маричиќ е ДУИ, заедно со странските дипломати, некако да успее во последен момент да го принуди ВМРО-ДПМНЕ да гласа за уставните промени за внесувањето на Бугарите во Уставот.

Но, Плусинфо дознава дека тој план, како и планот за враќањето на Никола Груевски (кој би создал фракција во ВМРО-ДПМНЕ), веќе се напуштени од западните дипломати. Тие сега имаат нов мастер план за решавање на политичката криза во Македонија, а Ковачевски веќе ја игра својата нова ролја. За тој план малку подоцна…

Вториот табор во СДСМ го предводи Оливер Спасовски, актуелниот министер за внатрешни работи. За Спасовски велат дека е човекот кој има најголем потенцијал да го преземе кормилото на СДСМ, по очекуваниот тежок пораз на партијата на претстојните избори во мај 2024 година. Со зачестените контакти со поранешниот лидер Зоран Заев и со нему блиски луѓе, контакти што внимателниот Спасовски ги одржува формално и транспарентно, Кумановецот испраќа јасни пораки дека смета на поддршката на Заев и на неговите структури во партијата. А сите кои ги познаваат Струмичанецот и СДСМ, знаат дека моќта на Заев во партијата не треба да се потцени.

Третиот табор се остатоците од некогашното „скопско крило“, кое по доаѓањето на Зоран Заев на кормилото во 2013 година е во постојано опаѓање. За неформален лидер на овој табор се смета Радмила Шеќеринска. Со ова крило повремено кокетирал генералниот секретар Миле Зечевиќ, кој сѐ уште му е лојален на Ковачевски. Сепак, некои сметаат дека фронтмен на овој табор би можел да биде Петре Шилегов, поранешниот градоначалник на Скопје.

До Плусинфо допреа шпекулации дека пред извесно време, токму на барање на Шилегов, кон кое се придружиле и некои други членови на раководството на СДСМ, Ковачевски свикал состанок на врвот, на кој се разговарало за состојбите и во партијата и во државата. Се шпекулира дека и Шилегов и неколку други членови на раководството биле нагласено критички настроени, а Ковачевски и Маричиќ останале осамени, бранејќи се со единствената анкета на јавното мислење во која СДСМ стои подобро од ВМРО-ДПМНЕ, анкетата на Фокус од почетокот на октомври годинава.

Нова проценка, нов план

Плусинфо од добро упатени извори дознава дека овие настани во СДСМ не се случајни. Неколку луѓе од естаблишментот сигурно се запознаени со новиот мастер план за решавање на политичката криза: Али Ахмети, Артан Груби и Бујар Османи, Димитар Ковачевски и Бојан Маричиќ, Оливер Спасовски и веројатно и Радмила Шеќеринска, а секако и лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски. Затоа сите сега се позиционираат според тој план, или според сопствените предвидувања за тоа што може да се очекува на претстојните избори и потоа.

Се виде дека има „промена на серва” кога Бујар Османи, пред извесно време, прв пат изјави дека за ДУИ е прифатливо претседателските и парламентарните избори во 2024 година да се одржат заедно. Потоа премиерот Димитар Ковачевски даде чудна изјава дека и едните и другите избори ќе се одржат во редовниот термин во мај 2024 година. На крајот, Ковачевски закажа лидерска средба за декември, а Мицкоски најверојатно ќе дојде, откако претходно ја промовираше идејата за укинување на Пржинската влада која треба да ѝ претходи на изборите.

Како така одеднаш се случи ова неочекувано приближување, коешто води до можен плоден дијалог на лидерската средба во декември? За добро упатените, нема тука голема тајна – на оваа средба ќе биде презентиран мастер планот на западните дипломати (целосно или делумно), кој е подготвен врз основа на разумната проценка дека ВМРО-ДПМНЕ ќе биде голем победник на претстојните парламентарни, а и можен победник на претстојните претседателски избори.

Домашниот есап по амбасадите не се потврди на „пазарот“

Добро упатен извор го брифираше Плусинфо дека западните дипломати конечно се откажале од идејата со сила да ги наметнат уставните промени, да го искористат Никола Груевски за предизвикување внатрешни поделби во ВМРО-ДПМНЕ и да го поддржат Димитар Ковачевски во неговата намера на изборите поразениот СДСМ со сите албански партии заедно да формира малцинска влада.

Во дипломатските кулоари преовладува оценката дека ВМРО-ДПМНЕ има реален потенцијал да освои околу 50 пратенички мандати, а расте и рејтингот на радикализираната Левица. Од друга страна, неизвесно е што ќе се случува во албанскиот политички блок. ДУИ има најголеми шанси за успех, но албанската опозиција не е за потценување, а нејзиниот кандидат за претседател на државата би можел да освои најмалку 100.000 гласови.

Еден таков скор ги доведува под знак прашање шансите на претседателскиот кандидат на СДСМ (најверојатно Стево Пендаровски) да го победи противникот од ВМРО-ДПМНЕ со гласовите на Албанците. Веројатно затоа, како што дознава Плусинфо, западните дипломати имаат свој фаворит и меѓу потенцијалните претседателски кандидати на ВМРО-ДПМНЕ.

Со вакви претпоставки е подготвен новиот мастер план на западните дипломати, чија цел е после изборите Македонија да добие стабилна влада, со неспорен политички мандат да биде стабилен партнер на САД, на НАТО и на ЕУ во претстојните турбулентни времиња.

Ова се деталите на новиот мастер план

Ова се деталите на тој план што ги дозна Плусинфо.

1. Димитар Ковачевски и Христијан Мицкоски ќе се договорат парламентарните и претседателските избори да се одржат заедно, следната година во мај, при што како клучен термин се спомнува 8 мај.

2. Ковачевски и Мицкоски ќе се договорат да се укине Пржинската влада, под услов лидерот на ВМРО-ДПМНЕ да не се противи Ковачевски да го исполни ветувањето премиерската фотелја во последните 100 дена да му припадне на Албанец избран од ДУИ. Тоа би било и условот Али Ахмети да го прифати укинувањето на Пржинската влада. Има само еден начин премиер да стане Албанец во ваква комбинација – тоа е Димитар Ковачевски да поднесе оставка од премиерската функција, по што би била избрана нова влада на чело со премиер Албанец. Мицкоски, во принцип, не би требало да има ништо против оваа рокада, која ионака би била на штета на рејтингот на СДСМ.

3. По оставката од премиерската функција, Димитар Ковачевски веднаш ќе поднесе оставка и на функцијата претседател на СДСМ, дознава Плусинфо. Се шпекулира дека Ковачевски веќе е во потрага по нов професионален ангажман, а се тврди дека најверојатно би заминал во САД. За Бојан Маричиќ, пак, би се нашол некаков професионален ангажман во Брисел.

Најголеми шанси да биде нов лидер на СДСМ има Оливер Спасовски. Има мислења дека токму Спасовски има потенцијал да ги обедини таборите во СДСМ и да ја предводи кампањата на изборите, заедно со повеќе партиски ликови како фронтмени во кампањата и со позадинската поддршка од Зоран Заев. Спасовски би бил претседателски кандидат само ако процени дека ќе победи, во спротивно СДСМ ќе се натпреварува со Стево Пендаровски.

4. Пред, а особено после изборите, од позиција на победник, ВМРО-ДПМНЕ ќе оствари полесна комуникација и кохабитација со СДСМ без Ковачевски на кормилото. Плусинфо ексклузивно пишуваше за контактите на Христијан Мицкоски со Зоран Заев кон крајот на 2022 година и за нивниот план за заедничка влада на СДСМ и ВМРО-ДПМНЕ после изборите. Дознаваме дека такви контакти во овој момент нема, но постои расположение да бидат обновени веднаш после изборите и по очекуваните промени во врвот на СДСМ.

5. Парламентарните избори на ВМРО-ДПМНЕ треба да му донесат победа, со скор од 50 до најмногу 61 пратеник. Ако се случат очекуваните промени во СДСМ, но и ако дојде и до извесни кадровски освежувања во ДУИ, западните дипломати веројатно ќе ги охрабрат актерите после изборите да состават една широка, концентрациона влада, предводена од победникот Христијан Мицкоски, влада во која би имало место и за победникот во албанскиот политички блок.

Нема да биде лесно да се оствари таа цел, бидејќи ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ на сцената разменуваат воинствена реторика, иако имаат и канали на нормална комуникација. После изборите политичкиот пејсаж во Македонија веројатно ќе биде значително променет: ВМРО-ДПМНЕ ќе биде победник (кому му личи да му подаде рака на поразениот, како во бокс мечевите); СДСМ ќе биде без Ковачевски, веројатно и без Миле Зечевиќ и без некои други кадри, но затоа со нов лидер, со старо-нови фаци во раководството и со нови надежи; во ДУИ би можело да дојде до “ветинг” и до “зазеленување” на врвот; албанската опозиција би можела да се обедини; Левица веројатно ќе освои одличен скор на изборите, но и натаму ќе се радикализира, со амбиции да го понесе опозицискиот бајрак; во случај на неуспех на претседателскиот кандидат на СДСМ, би имале нов шеф на државата, најверојатно во ликот на Гордана Силјановска или во ликот на помладиот Александар Спасеновски… На политичката сцена ќе има нови ликови, со нови позиции и капацитети, а тоа е услов за креативна политичка игра.

6. Конечно, овој најнов мастер план почива и на еден факт што тешко може да се одрече – на Македонија ѝ е неопходна сериозна иницијатива за надминување на трагичната поделеност и на големите конфликти во општеството. Тие конфликти ги оневозможуваат реформите на секој план. Идејата дека предводник на намалувањето на конфликтноста и на помирувањето можат да бидат личности и партии без политички легитимитет, осилени само со поддршка од западните дипломатски кругови, конечно пропадна. Шансата да поведат такви иницијативи ќе им припадне на партиите и на лидерите победници на претстојните двојни избори. Тоа за ВМРО-ДПМНЕ и за Христијан Мицкоски ќе биде достоен предизвик и можност за етаблирање на подолг период.