НОВА „БОНБОНА“ ВО ФАРМАЦЕВТСКИОТ БИЗНИС Кој и што стои зад фирмата преку која се воведува паралелен увоз на лекови за ретки болести?

Новоформирана македонска фирма, во сопственост на турски државјанин од Анкара, предизвика возбуда вчера, на отворањето на тендерот за набавка на лекови за ретки болести. На изненадување на поголем број наши фармацевтски куќи, фирмата со седиште во скопската населба Центар, формирана во декември 2020 година, дала понуда за 42 од вкупно 46 лекови за ретки болести. За поголем дел од нив, новата фирма се натпреварува со пониски цени, но не за сите.

Според нашите информации, сопственикот на фирмата е трговец кој пред извесно време регистрирал фирма и во Србија, но од таму бил „избркан“ бидејќи во неговата „веледрогерија“ ја немало потребната бројка од 5 вработени лица. Плусинфо засега не може да потврди дали овие наводи се точни, но има сознанија дека фирмата се регистрирала за увоз на лекови во Агенцијата за лекови дури во февруари годинава, очигледно со намера да учествува на овој тендер.

Тешко остварлива идеја, може само „на туркање“

Сите други фармацевтски куќи кои учествуваат на тендерот се увозници на мал број лекови за ретки болести, кои можат да се избројат на прстите од едната рака. Ниту една не настапува со вака широка „палета“, како фирмата на турскиот државјанин. Како е тоа можно?

На прв поглед, се добива впечаток дека можеби станува збор за некаква нова „подружница“ на моќна фармацевтска куќа, домашна или странска, која решила да направи добро дело и да ги урне цените на лековите за ретки болести. Но, бидејќи тоа во овој бизнис не функционира така, се претпоставува дека во случајов станува збор за фирма афилирана до некоја од владејачките партии, која ќе го собере целиот „кајмак“ од бизнисот кој тежи околу 9 милини евра.

– Мислам дека ниту една од тие две претпоставки не се точни – вели за Плусинфо добар познавач на фармацевтскиот бизнис. – Пред сè, мала е веројатноста оваа фирма, дури и да биде привилегирана на тендерот, да победи за сите 42 лека. Внимавајте, за голем дел од тие лекови домашни фармацевтски куќи веќе имаат застапништва или специјални договори. Колку што ми е познато, фирмата на трговецот од Анкара не регистрирала паралелен увоз на лекови. Дури и да се употреби формата „интервентен увоз“, малку е веројатно да се остварат плановите. Не е така едноставно да се легализира паралелниот увоз на лекови, како што некој веројатно си замислил. Се разбира, големо прашање е какви се намерите на надлежните институции и дали тие се спремни да одат на грубо газење на правилата игра за да се реализира оваа иницијатива.

Дека не треба да се отфрли и таа можност, идејата за паралелен увоз на лекови да се оствари „на туркање“, говори и информацијата  дека новата фирма веќе се обидела да реализира една донација на гамаглобулини за Детската клиника во Скопје, но обидот не успеал.

Инаку, заклучно со декември 2021 година, во Регистарот на ретки болести се регистрирани вкупно 650 лица, од кои за 225 лица се обезбедуваат лекови преку Програмата за лекување ретки болести. Лани државата за овие лекови потрошила 520 милиони денари. Партијата Левица реагираше дека новата владина Програма за лекување на ретки болести за 2022 година, донесена во февруари, сè уште не е објавена на веб-страницата на Министерството за здравство.

„Пациентите со ретки болести, како и родителите на децата со ретки болести веќе реагираат на нетранспарентноста, недоволната достапност до информациите за оваа јавна набавка и исклученоста на пациентите од одлучувањето во постапките за остварувањето на нивните основни права“, реагираше Левица.

Лицата со ретки болести збунети и вознемирени

Вревата околу овој тендер, со право, ја крена претседателката на здружението за ретки болести Живот со предизвици, Весна Алексовска. Вчера таа на Фејсбук предупреди:

„Денес беше отворен тендерот за ретки болести. На истиот се појави новоформирана фирма која ги понуди сите лекови и моментално се разгледува документацијата со цел да се донесе решение.

Пациентите со ретки болести веќе имаат искуство со паралелен увоз на лекови, каде се појавија фалсификати на лекови и многу несакани ефекти од терапија, поради што и беше променет законот за паралелен увоз, но недоволно за да се спречи истиот и да нема проблеми во иднина. Затоа, денес пак се соочуваме со проблем кој може да доведе до загрозување на живот на пациентите со ретки болести.

Апелираме до сите можни релевантни страни да не се дозволи паралелен увоз кој ќе доведе до загрозување на живот. Парите не смеат да бидат единствен фактор во донесувањето одлуки. Од друга страна, количините на лекови не се доволни за лекување на пациентите за година дена, а во ребалансот на буџет не се испланирани дополнителни средства. Со ова се загрозува животот на ретките семејства во нашата земја.

Реагираме сега за да не биде доцна кога ќе се донесе одлука.

И нема да подлегнеме на притисоци. Се работи за деца, се работи за живот. Нашите животи не се за продажба“.

Плусинфо располага со Тековна состојба од Централен регистар за новата фирма, но до завршувањето на тендерската постапка нема да го соопшти нејзиното име, името на нејзиниот сопственик и други податоци за фирмата. Нашето денешно истражување покажа дека таа фирма не е поврзана со ниту една поголема и попозната македонска веледрогерија или компанија во фармацевтскиот бизнис.

ИСПРАВКА

Во текстот е извршена исправка во делот во кој се спомнува Детската клиника во Скопје. По добиените нови сознанија, исправен е делот во кој се зборуваше за увод на лекови од новата фирма за оваа клиника. Станува збор, значи, за обид да се изврши донација на лекови, а не за увоз.