ШТО АКО ГЕРМАНСКИТЕ ДЕСНИЧАРИ ГО ВРАТАТ НАЦИЗМОТ? Стравот од мигранти, короната и хомофобијата го направија своето во Европа

Ал Џезира Балканс

Победата на локалните избори на кандидатот на екстремно десничарската Алтернатива за Германија (AФД) е историски најниска точка во германската демократија. Со овие зборови германската државна комесарка за борба против дискриминација ја коментираше неодамнешната прва победа на АфД на локалните избори во Германија.

Кандидатот на AФД, Роберт Сешелман победи во вториот круг од изборите во областа Сонеберг, во источната провинција Тирингија, со што е потврдена се поголемата популарност на 10-годишната политичка партија, чија младина беше прогласена за „екстремистичка организација“.

Победата на Сешелман дојде само неколку дена откако германските медиуми ги објавија резултатите од анкетата која покажа дека АфД ужива поддршка од 19 отсто од гласачите, повеќе од кога било на државно ниво.

Таа партија, позната по својата хомофобија, антиимигрантска и антизелена политика (и често е поврзана со идеологија наклонета кон неонацизмот), сега е попопуларна од владејачката Социјалдемократска партија на Германија (СПД) на канцеларот Олаф Шолц и е најпопуларната десничарска партија во Германија од Втората светска војна.

Не може да ја сврти Германија во погрешна насока

И покрај стравувањата за популарноста на АФД и можните последици за Германија и Европската Унија (дел од АФД се залага за напуштање на Унијата), соговорниците на Ал Џезира не мислат дека оваа партија може да ја сврти Германија во погрешна насока.

Бодо Вебер од Центарот за политика на демократизација во Берлин не придава големо значење на растот на АфД.

– На изборите во Тирингија целосно доминираа национални, а не локални теми. Постои уште една компонента – во поранешните источни провинции АФД е традиционално посилна, таму моментално расте повеќе отколку на Западот. Во поранешните социјалистички делови на земјата, антидемократското и авторитарното расположение е посилно – објаснува Вебер.

Причината за тоа, додава тој, е редоследот на кризите – од пандемијата на коронавирусот и руската агресија врз Украина до климатската криза, со контроверзи во јавноста и во владејачката коалиција во однос на мерките против климатската криза и товарот што тие го носат и го претставуваат за граѓаните.

Сите ја губат популарноста на средината од мандатот

Хартвиг Пауц, виш предавач по општествени науки на Универзитетот на Западна Шкотска во Глазгов и експерт за германската политика, тврди дека „секоја влада ја губи популарноста во средината на својот мандат и дека опозицијата профитира од тоа“, во оваа случајот AФД.

Сепак, соговорникот на Ал Џезира смета дека би било „неточно да се каже дека оние што гласаат за АФД во последните анкети претставуваат „радикални и неонацистички“ ставови“.

– Мислам дека АФД не изнесува такви ставови на изборите, а да се биде против членството во ЕУ тешко може да се окарактеризира како неонацистички или радикален став. Ова е гледна точка што постои и во остатокот од Унијата – додава тој.

АФД е основана во 2013 година како евроскептична партија, со идеологија блиска до радикалната десница, чие екстремно крило „Флуегел“ е под надзор. Федералната канцеларија за заштита на уставниот поредок ја вклучи АФД на листата на потенцијално екстремно десничарски партии, што им овозможува на властите да ја набљудуваат партијата со разузнавачки методи.

СПД не се опорави од брзиот пад во 2005 година

Во меѓувреме, бројот на членови на партијата се зголеми од 17.687 во 2013 година на речиси 32.000 во 2020 година.

Пауц е на мнение дека АФД неодамна профитираше од големиот пад на СПД, но и од „страшната неспособност на ЦДУ и Христијанско-социјалната унија“.

– Затоа беше очекувано незадоволство на среден рок. Имајќи предвид дека СПД никогаш не закрепна од својот брз пад во 2005 година, не е изненадување што лошо стои во анкетите. Ги доби изборите само затоа што ЦДУ и ЦСУ беа ужасно неспособни – вели Пауц.

И додека властите, додава тој, се фокусираа на прашањето за енергетската трансформација, АФД постапи мудро и на патот ги користеше секогаш актуелните антиимигрантски теми.

Никогаш нема да станат владејачки на федерално ниво

Ако зборуваме за иднината, колкава опасност претставува АФД за Германија, но и за ЕУ, чијшто столб практично е Германија? Пауц тврди дека нема голема опасност од АФД додека не стане владејачка партија.

– Додека некои од раководството на АФД, особено во источниот дел на Германија, можат да имаат позиции поврзани со фашизмот или нацизмот, погрешно е да се мисли дека мнозинството гласачи на АФД се нацисти – вели тој.

– Изборните податоци покажуваат дека АФД привлекува поранешни негласачи кои не се нашле во ниту една партија, што е добро за демократијата – додава тој.

Борбата за сојузен канцелар е само ПР потег

Иако има најави дека АФД би можела за првпат да има кандидат за канцелар на следните избори, Вебер не верува во тоа.

– Не верувам, тоа е ПР потег на партијата, ништо повеќе. Со исклучоци на локално ниво, демократските партии на покраинско и федерално ниво негуваат политика на несоработка со АФД – вели тој.

Како и Вебер, и Пауц е на мислење дека нема опасност од неонацификација на Германија, поради сѐ што е кажано.