КАКО МОЖЕ МОЌНА БАНКА ДА ПРОПАДНЕ ЗА 48 ЧАСА? Се полакоми по државните обврзници, ја „отепаа“ високите камати
Банката на Силиконската долина, Silicon Valley Bank (SVB-СВБ), во петокот беше затворена. Веста за колапсот на оваа банка, најголем од големата финансиска криза од 2008 година, го обиколи светот и ги вознемири штедачите, компаниите и банките. Што се случи со СВБ?
СВБ е родена пред четири децении, во срцето на регионот познат по својата технолошка моќ и паметното одлучување. Банката со седиште во Калифорнија порасна и стана 16-та најголема банка во САД, која им служи на финансиските потреби на технолошките компании ширум светот. Но, серијата несреќни инвестициски одлуки доведе до нејзин колапс, анализира Гардијан.
Бидејќи технолошкиот сектор ја претпочиташе оваа банка, услугите на СВБ беа многу барани за време на пандемијата. Почетниот пазарен шок предизвикан од ковид-19 во почетокот на 2020 година, брзо му отстапи место на златниот период за стартапи и за основаните технолошки компании, бидејќи потрошувачите трошат на уреди и на дигитални услуги.
Многу технолошки компании ги користеа услугите на СВБ за чување готовина за плати и за други деловни трошоци, што доведе до голем прилив на депозити. Банката инвестираше голем дел од депозитите, како што тоа обично го прават банките.
Семето на пропаста
Семето на пропаста беше посеано кога СВБ инвестираше многу во долгорочните државни обврзници на САД, вклучувајќи ги и оние поддржани со хипотеки. Ова се прилично сигурни инвестиции. Но, обврзниците имаат обратна врска со каматните стапки – кога стапките растат, цените на обврзниците паѓаат. Така, кога Федералните резерви почнаа нагло да ги зголемуваат стапките за борба против инфлацијата, портфолиото на обврзници на СВБ почна значително да ја губи вредноста.
Ако СВБ можеше да ги задржи тие обврзници неколку години до доспевањето, тогаш ќе го вратеше капиталот. Меѓутоа, како што се влошија економските услови во текот на изминатата година, а особено беа погодени технолошките компании, многу од клиентите на банката почнаа да ги повлекуваат своите депозити.
SVB немаше доволно готовина, па почна да продава дел од своите обврзници со огромни загуби, плашејќи ги инвеститорите и клиентите. Од моментот кога беше откриено дека банката го продала имотот, до неговото пропаѓање, поминаа само 48 часа.
Што го предизвика стампедото на банката?
Бидејќи банките чуваат само дел од нивните средства како готовина, тие се ранливи на ненадејна побарувачка од клиентите. Иако проблемите на свб произлегуваат од претходните одлуки за инвестирање, алармот беше вклучен на 8 март, кога банката објави зголемување на капиталот од 1,75 милијарди долари. Банката им кажа на инвеститорите дека мора да ја затвори дупката предизвикана од продажбата на нејзиното портфолио на обврзници со загуба.
„Одеднаш, сите се загрижија дека банката има недостиг од капитал“, рече Фариборз Мошириан, професор на УНСВ и директор на Институтот за глобални финансии.
Клиентите станаа свесни за длабоките финансиски проблеми во СВБ и почнаа масовно да повлекуваат пари. За разлика од банка ориентирана кон граѓаните која им служи на бизнисите и домаќинствата, клиентите на СВБ генерално имаа многу поголеми сметки. Ова значеше дека стампедото беше брзо.
Два дена откако објави дека ќе собере капитал, компанијата од 200 милијарди долари пропадна. Тоа беше колапс на најголемата банка во САД по глобалната финансиска криза.
Дали е ова почеток на банкарска криза?
Непосредната загриженост за широко распространета зараза беше содржана со брз одговор од американската влада која ги гарантираше сите депозити на клиентите на банките.
Финансиските фјучерси, кои им овозможуваат на инвеститорите да шпекулираат за идните движења на цените, се зголемија за американскиот технолошки сектор како одговор на гаранциите.
Имаше загриженост дека сопствениците на сметките на СВБ нема да можат да ги платат вработените доколку не се активира гаранцијата, што испрати бранувања низ економијата. „Во однос на стабилноста, негативните ефекти се избегнати“, изјави Моширијан за Гардијан.
Владите и регулаторите ширум светот, вклучително и во Велика Британија и во Австралија, ја истражуваат изложеноста на СВБ во нивните корпоративни и банкарски сектори. Долгорочното прашање е дали ранливоста на СВБ на зголемените каматни стапки е споредлива со ризиците на другите банки од прекумерна изложеност на падот на цените на обврзниците.
Федералните резерви ги спасуваат банките
За да се спротивстави на ризикот, Федералните резерви претставија нова програма, која им овозможува на банките да позајмуваат средства поддржани од државни хартии од вредност, за да ги задоволат барањата на клиентите. Ова е дизајнирано да ги спречи банките принудно да ги продаваат државни обврзници кои ја изгубиле вредноста поради зголемените каматни стапки.
Сепак, има повеќе непосредни проблеми за технолошкиот сектор. СВБ обезбедуваше банкарски услуги во Силиконската долина, поддржувајќи стартапи и други технолошки компании од кои традиционалните банки би можеле да се оддалечат.
Последниве месеци овој сектор го намалува бројот на вработени поради влошување на економските услови. Во моментот кога им треба финансиска поддршка пропадна еден од најголемите спонзори.
Дали СВБ доби финансиска помош?
Владата на САД не ја спаси СВБ. Банката останува во банкрот, а нејзините преостанати средства ќе бидат поделени меѓу доверителите – освен ако купувачот не ја врати во живот.
Меѓутоа, во неделата американските власти ја продолжија гаранцијата за сите депозити во оваа банка, како и за клиентите на Signature Bank, помала банкарска институција која пропадна за време на викендот. Ова значи дека клиентите во СВБ можеле да пристапат до нивните пари во понеделникот наутро.
Акционерите на банките и некои необезбедени доверители не се заштитени со гаранции.
Дали ова ќе влијае на каматните стапки?
Централните банки ширум светот ги зголемуваа стапките во текот на изминатата година за да ја скротат високата инфлација, при што САД брзо премина од близу 0 на над 4,5 проценти. Повеќето прогнозери очекуваат стапките да се зголемат во САД, во Велика Британија и во Австралија, пред да се стабилизираат.
Апетитот за понатамошни зголемувања на каматните стапки ќе биде тестиран, доколку централните банки се загрижени дека проблемите на СВБ укажуваат на поширока слабост во билансите на корпорациите предизвикани од зголемувањето на каматните стапки, пишува Индекс.