ГИ ИМАМЕ ПРВИТЕ РЕЗУЛТАТИ ЗА ТЕМНАТА МАТЕРИЈА Нов експеримент ќе каже дали таа е честичка или нешто сосема друго

Една милја под Јужна Дакота, во она што порано беше рудник за злато, се наоѓа еден од најсофистицираните експерименти во светот. Наречен LUX-Zeplin, експериментот се надева дека конечно ќе ја набљудува темната материја: хипотетичката супстанција која треба да сочинува 85 отсто од материјата во универзумот, дознава ИФЛ Наука.

Тој беше вклучен пред два месеци. Уште не најде темна материја, но во тие 60 дена, им овозможи на истражувачите да ги постават најстрогите ограничувања за тоа што би можела да биде темната материја. Уредот ќе треба да потроши уште 1.000 дена за да се реализира неговата целосна чувствителност, но овие прелиминарни резултати потврдуваат дека дизајнот е добар. Целата студија може да ја прочитате овде.

Темната материја е невидлива, таа не реагира со светлината. Набљудувачките докази досега се посредни, засновани на потребата од дополнителна материја (или нова физика?) за да се објасни ротацијата на галаксиите и структурите во Универзумот. Една од можностите е дека темната материја е направена од слаби заемнодејствувани масивни честички (WIMP), и тоа е она што LUX-Zeplin го бара.

Повремено, WIMP-овите може да комуницираат со некој атом од седумте тони течен ксенон во детекторот. Тоа е она што се бара.

Можната интеракција би ослободила електрони, кои ќе бидат откриени. Дури и ако не биде забележена никаква интеракција, ова им кажува на физичарите каде не е темната материја. Само 60 дена го намалија можниот опсег на маса каде што може да постојат овие WIMPS-честички.

– Соработката добро функционираше за да се калибрира и да се разбере одговорот на детекторот – рече Арон Маналајсеј од лабораторијата Беркли, кој како координатор за физика, ги предводеше напорите на соработката да ги произведе овие први физички резултати.

– Со оглед на тоа што штотуку го вклучивме (детекторот) пред неколку месеци и тоа за време на ограничувањата на ковид-19, импресивно е што веќе имаме толку значајни резултати – додава тој.

Научниот труд со првите резултати за црната материја може да се прочита онлајн овде.

Детекторот сега пребарува во регионот познат како неутрино магла. Ова е областа каде што ефектите на неутрината, исто така честички кои тешко комуницираат со материјата, може да се набљудуваат од детекторот. Сепак, научниците се уверени дека ќе се соберат доволно податоци за да се одвојат неутрината од потенцијалните мамки.

– Планираме да собереме околу 20 пати повеќе податоци во наредните години, така што само се загреваме. Има многу наука што треба да се открие и тоа е многу возбудливо – објасни портпаролот на LZ, Хју Липинкот од Универзитетот во Калифорнија, Санта Барбара.

Потрагата по темната материја не поминува само низ овој експеримент. Големиот хадронски судирач под градот Женева во Швајцарија го започна своето трето возење и тамошните физичари се надеваат дека ќе видат чудни распаѓања на Хигсџовиот бозон кои ќе укажат на постоење на темната материја.

Тука ќе ни помогне и новиот Џејмс Веб телескоп со златни огледала кој неодамна беше пуштен во орбитата на Земјата. Тој ќе набљудува темна материја или барем ќе ја мери брзината на движењето на разни галаксии со што ќе можеме да споредиме колку и каде таа се наоѓа.

Всушност, на таков начин темната материја и беше откриена и тоа во нашиот Млечен Пат.