ДИГИТАЛНАТА РЕВОЛУЦИЈА ПОЧНА СО ЧИНИЈА СО ПРЕЧНИК ОД 12 САНТИМЕТРИ На овој ден пред 43 години компакт дискот го промени светот на музиката

На денешен ден оред 43 години, кога компакт-дискот се појави на сцената,музичката индустрија ја почувствува својата иднина како никогаш дотогаш. Без оглед што денес сме навикнати на стрим на допир на екранот, токму со тој мал, сјаен објект, почна ново,  дигиталното поглавје во светот на музиката.

Првото це-де (CD) било создадено во германската фабрика на “Филипс” на 17 август 1982 година. Тоа било класична снимка – валцери од Шопен, изведени од Клаудио Арау. Почетокот во светска дистрибуција се случи кратко потоа: истата фабрика ја пресекла првата копија од „The Visitors” на ABBA, која се смета за првиот комерцијално произведен музички компакт-диска (CD).

Почнувајќи од тогаш, новата технологија полека го освојува светот. Во 1983 година, це-дето  стануца хит меѓу аудиофилите, а со поевтинувањето и појавата на Discman, дигиталната „чинија” ја освојува и младата публика.

Еден критичар во тоа време саркастично ќе забележи: „Конечно имаме носач на звук кој може да преживее и шише пиво што ќе се преврти на забавата“.

Продажбата на це-диња го достигна врвот околу 2000 година, кога во САД беа продадени неверојатни 942 милиони копии. Од тој момент започна и падот, но сè до крајот на првата деценија од новиот милениум, компакт дискот остана симбол на музичка сопственост. Во светски рамки, проценките велат дека се продадени над 200 милијарди це-диња, бројка која го вбројува овој формат меѓу најуспешните во историјата.

Музиката што патувала на це-де останува незаборавна. Еден британски новинар во 1990-тите напиша: „Мојот син ја откри својата прва рок плоча на цеде, а јас ја открив првата брчка на лицето. Тоа е доказ дека новите формати носат и нови генерации“.

На врвот на сите времиња стои „Трилер“ на Мајкл Џексон, со повеќе од 70 милиони продадени примероци. И денес, оваа плоча е симбол на моќта на CD-форматот. Битлси, пак, се апсолутни шампиони кога станува збор за вкупни продажби, со преку половина милијарда албуми, додека Џексон останува најуспешниот соло-артист.

Во тоа време, колекционерите велеа дека држат „мали огледала на иднината“ на своите полици. Еден обожавател во интервју за германска телевизија во 1984 година рече: „Кога ќе го ставам це-дето во плеерот, чувствувам како вселенски брод да слетува во мојата дневна соба“.

Падот на компакт дискот дојде со MP3-револуцијата и со појавата на стриминг-платформите. Сепак, форматот уште не исчезна целосно. Во Јапонија и  во делови од Европа, цедето продолжува да има верна публика, а последниве години се јави и бран носталгија: млади луѓе кои сакаат нешто физичко во свет на дигитални копчиња.

Иако денес ретко кој ќе стави Discman во џеб, компакт-дискот останува како симбол на една генерација што за првпат ја почувствува музиката во дигитална форма. Или, како што поетски ќе каже еден критичар: „Винилот е како романтична љубовна врска, касетата како авантура, а компакт-дискот беше нашата прва дигитална брачна заедница“.